Arama
Hz. Hasan kimdir? Hz. Hasan'ın İslam'a katkıları...
Peygamber Efendimizin (sav) sevgili torunu, Hz. Ali ile Hz. Fatıma'nın ilk çocuğu olan Hz. Hasan İslam tarihindeki önemli şahsiyetlerden biridir. Küçük yaşta Allah Resulü'nü (sav) gördüğü için çocuk sahabilerden sayıldığı rivayet edilir. Kulağına bizzat Rasulullah (sav) ezan okur ve ardından Hasan ismini koyar. Doğumundan sonra saçları tıraş edilerek, ağırlığınca gümüş tasadduk edilir. Hz. Ali, oğluna Harb ismini vermek istese de bunu öğrenen Efendimiz (sav) ona savaş anlamına gelen Harb isminin yerine, güzelliği ve iyiliği ifade eden Hasan ismini uygun görür.
🔸Rasulullah'ın (sav) vefatından kısa bir süre sonra Hz. Hasan, annesi Hz. Fatıma'yı kaybetti.
🔸Bu dönemde Hz. Hasan'ın durumuyla ilgili olarak kaynaklarda pek bilgi yoktur. Hz. Ömer döneminde divan teşkilatı oluşturulurken Hz. Hasan'a ve kardeşlerine 5 bin dirhem (başka bir rivayette 3 bin dirhem) maaş bağlandığı söylenir. Abdullah b. Sa'd b. Ebî Serh'in Mısır'a ordu komutanı olarak atanması sırasında ve İfrîkıye'ye sefere çıkması esnasında ona yardım için Hz. Hasan'ın gönderildiği söylenir.
💠 İfrîkıye: Tunus, Cezayir, Libya bölgesinin olduğu yer. Kuzey Afrika'nın bir kısmı bu isimle anılıyordu. Oranın fethi için gönderilen orduda Hz. Hasan da yer almıştı.
🔸Hz. Hasan, Hz. Osman döneminde Horosan'a gönderilen orduda da yer aldı. Hz. Osman döneminde en önemli hususlardan birisi, Hz. Osman'ın kuşatma altındayken Hz. Hasan'ın, Hz. Hüseyin'in; Hz. Ali tarafından Hz. Osman'ın evini korumak amacıyla görevlendirildiğini biliyoruz. Asiler Hz. Hasan'ın orada bulunmasından rahatsızlık duymuşlar. Çünkü Hz. Osman'ın zaman zaman evine ok attıklarında oklardan birisi Hz. Hasan'a isabet etmiş. Olayın yeni bir Emevî-Hâşimî Mücadelesi'ni başlatmasından çekindikleri için bu ok olayından kısa bir süre sonra Hz. Osman'ın öldürülmesine karar vermişlerdir.
(x)Seçkin hocaların sesinden Aşr-ı Şerif dinlemek için tıklayın
🔸Hz. Hasan, Cemel Savaşı'nda babasına yardım etmek üzere toplanacak ordu için Küfe'de birtakım faaliyetlerde bulundu. Ammar bin Yasir'le, Küfe valisi mescidde halka bir fitnenin geldiğini haber verdiğinde Hz. Hasan, valinin mescidden çıkıp gitmesini söyledi. Halka Hz. Ali'nin ordusuna katılması yönünde telkinlerde buludu. Küfeliler Hz. Hasan'a yardım etme konusunda mesafeli durdular.
🔸Hz. Hasan, Sıffîn Savaşı'nda da babasının yanında bulundu ancak çatışmalara fiilen katılmadı.
🔸Hz. Osman'ın şehit edildiği hadise sırasında, Hz. Hasan'ın babası Hz. Ali'ye - özellikle hilafeti kabul sürecinde - Hz. Osman'ın katlinden sonra asilerin Hz. Ali'ye yaptıkları baskıda görev üstlenmemesi yönünde telkinlerde bulunduğunu; aynı şekilde Hz. Osman'ın katli sebebiyle büyük üzüntü duyduğunu, günlerce ağladığını kaynaklarımız zikrediyor.
💠 Sonraki süreçlerde de hakikaten savaştan değil barıştan yana bir şahsiyeti vardı Hz. Hasan'ın... Müslümanlar arasındaki ihtilaflarda aktif rol almadı, bunun yerine geri planda durmayı tercih etti.
🔸Hz. Ali'nin hicretin 40. yılında bir Ramazan ayında, harici olan Abdurrahmân b. Amr b. Mülcem tarafından suikasta maruz kalıp, birkaç gün sonra vefatının ardından Hz. Ali'nin arkadaşları, kendi arlarında istişare ederek Hz. Hasan'ı halife seçti. Hatta kaynaklarda bu hususun Hz. Ali'ye de soruduğu ifade edilir.
💠 Hz. Hasan'ın halife seçilmesiyle yeni bir dönem başladı.
(x)Seçkin hafızların sesinden Kur'an-ı Kerim dinlemek için tıklayın
🔸Hz. Ali'nin vefatından sonra Küfeliler içerisinde önemli bir isim Kays b. Sa'd b. Ubâde, Hz. Hasan'a gelerek "Allah'ın kitabı, Peygamber'in sünneti ve ihtilalcilerle savaşmak üzere sana biat edelim" dedi. Hz. Hasan "ihtilalcilerle savaşmak üzere" şeklindeki ifadeye son derece karşı çıktı. Sadece "Allah'ın kitabı, Peygamber'in sünneti sözü" üzerine biatı kabul etti.
Böylece İslam tarihinde beşinci halife oldu. Hilafet dönemi takriben beş buçuk ay sürdü. Bu süreç önemli bir tarihi dönem olarak kaynaklarda yer aldı.
🔸Muaviye'nin hilafet yolu Hz. Osman'ın ölümüyle birlikte açıldı. Hz. Hasan'ın halife seçilmesiyle de fiiliyata geçmiş oldu. Hz. Hasan taraftarlarını ve Kûfelileri kendi safına çekmek için yoğun bir faaliyet başlattı. Hilafeti kendisine bırakması karşılığında iki defa mektup gönderdi.
🔸Hz. Hasan bu mektupları cevaplamadı. Muaviye bu tavrı görünce ordu topladı. Irak'a doğru yola çıkardı. Hz. Hasan da bir öncü kuvvet topladı ve Ubeydullah bin Abbas'ı (babasının amcasının oğlu) öncü komutan yaptı, yanına da yardımcı olarak Kays b. Sa'd b. Ubâde'yi verdi.
🔸Hz. Hasan'ın Kufeliler'e güveni yoktu. Babasına karşı olan ihanetlerini görmüştü. Nitekim de öyle oldu. İki öncü kuvvet de karşılaştığında Muaviye'nin öncü komutanının rüşvet teklifini kabul ettiler. Hz. Hasan zaten bu tablodan iyi bir sonuç çıkmayacağının da farkındaydı. Muaviye nihayetinde bir barış ortamı oluşturdu ve iki tarafın da kabul ettiği bir barış oldu.
🔸Rivayetlerde Muaviye, Hz. Hasan'a boş bir sayfa göndererek (altında imza yer alıyor) önereceği bütün şartları kabul edeceğini söylediği yazar. Bu antlaşma şartlarında yer alan birkaç önemli husustan biri eski defterlerin yeniden açılmaması… Yani geçmişe ilişkin intikam alınmaması… Hz. Osman'ın katlinden bu yana çok büyük hadiseler meydana geldi, bunları mahkemeye taşımak başka bir sıkıntı ortaya çıkaracaktı.
🔸Kısaca erdemliğini burada da gösterdi. Kufelilerden hayır olmadığını gördü. Muaviye de kan akmasını istemiyordu. O nedenle Hz. Hasan'ın ilk şartı Medine, Irak ve Hicaz hatlarında Cemel ve Sıffin gibi savaşlarda olaylara karışmış hiç kimseden hesap sorulmayacaktı. Kendi öncü birliklerinin komutanlığını yapan ve yanındaki 10 kişiye dokunulmayacaktı.
🔸Hz. Hasan, bu koşulları kabul eden Muaviye'ye Kufe Mescidi'nde yanında bulunan akrabalarıyla, babasının arkadaşlarıyla birlikte biat etti. Ve böylece İslam tarihinde birlik yılı olarak anılan bir olayı gerçekleştirmiş oldular. Hz. Hasan burada biatten sonra bir karar daha aldı. Hayatını Kufe'de devam ettirirse siyasetin içine çekileceği ihtimali her zaman söz konusu olacaktı. Bunun için Muaviye'yi rahatlatmak amacıyla Medine'ye gitti ve 49 yılına yani vefatına kadar orada yaşadı.
Özge Özkul
ozge.ozkul@fikriyat.com.tr