Arama
İslam astronomisinin son büyük temsilcisi Takiyüddin kimdir?
İslam astronomisinin son büyük temsilcisi Takiyüddin, matematik ve astronomi alanlarında yaptığı çalışmalarla çığır açtı. Teleskobun asıl mucidi olan Osmanlı bilim adamı, aynı zamanda devletin tek rasathanesini de yapmıştı. Takiyüddin, mekanik saatlerden, kaldıraçlar ve göllerden, ırmaklar ile kuyulardan su çekmekte kullanılan çeşitli araç gereçleri de tasarladı. Peki, Osmanlı'nın yetiştirdiği en önemli mühendislerden olan Takiyüddin'in çalışmaları neden engellenmeye çalışılmıştı?
📌Takiyüddin, günümüzde kaybolan aletleri, sekiz astronomi aleti, bir astronomik saat ve büyük yarıçaplı daireleri çizmeye yarayan özel bir pergel olarak tarif eder. İlk altı alet aslında Arap öncelleri tarafından bilinmekteydi.
📌Prof. Dr. Fuat Sezgin, Takiyüddin tarifinde, bu aletler, genellikle büyük boyutlarda ve hiçbir ilave özellikleri olmaksızın yapıldığını söyler.
📌Taşıyıcı vazifesi gören ufuk halkasının büyüklüğü için en az 4 metrelik bir çap önerilmiştir. Ufuk halkası bir yana, bu alet, öncelikle sabit yıldızların koordinatlarını belirlemeye yarayan 6 halkaya sahipti. Prof. Dr. Fuat Sezgin, aletler kitabının verdiği bilgilere göre bu gözlem aracıyla çalışmak için beş kişi gerektiğini söyler.
📌Güneş'in ve gezegenlerin enlem çizgisine varış yüksekliklerini bulmak için meridyen yönüne doğru büyüklüğü 7 metreye yakın olan duvar kadranı inşa edildi.
📌İstanbul Rasathanesi için imal edilen bu düzenek 6 metre yüksekliğindeydi. Prof. Dr. Fuat Sezgin Aletler kitabında özellikle «Merkür ve Venüs'ün problemli konumları»nın gözlemleri vurgulandığını belirtir.
📌Bu alet, gece-gündüz yıldızların konumlarını gökyüzünün bütün yönlerinde gözlemlemeyi olanaklı kılmaktaydı. Ayrıca, İstanbul Rasathanesi'nin diğer bütün araçları gibi bu araç da Merâga Rasathanesi'ndeki öncülerinin iki katı büyüklüğündeydi.
Prof. Dr. Fuat Sezgin'in gözünden İstanbul rasathanesini okumak için tıklayın.