Arama
Kalemi yorulmayan alim: İmam Zehebi
Çalışmaları ile hadis ilmindeki düzensizlikleri ortadan kaldıran, yüzlerce talebe yetiştirerek ilim ışığını diri tutan İmam Zehebi, on dördüncü asrın önde gelen hadis, tarih ve kıraat alimidir. Ömrünün ekseriyetini ilim yolunda tüketen büyük alim, gerçekleştirdiği ilmi seyahatleri, telif ettiği iki yüzden fazla eseri ile İslam literatürüne ciddi bir katkı sağladı.
🔸 Rıhle, eskiden alimlerin hadis almak için yaptığı ilmi yolculuklara verilen isimdir. İmam Zehebî de hadis ilminde derinleşmek ve hadis rivayet edebilmek için pek çok önemli şehre seyahat eder. Bunlar;
➡ Maarre
➡ Kudüs
➡ Basra
➡ Humat
➡ Halep
➡ Mısır
➡ Nablus
➡ Trablus
➡ İskenderiye
➡ Tebük
➡ Humus
➡ Şam
➡ Kerk
➡ Ramle şehirleridir.
🔸 En bilinen talebelerinden Safedî İmam Zehebî hakkında, "İmamların hocası, kendisine ulaşılamayacak bir hafız ve taklid edilemeyecek bir üslub, hadis ve onun ricali ilminde derin, hadislerin ilmine ve illetlerine hakim, insanların hal tercemelerini bilen, onların tarihlerindeki karışıklıkları ve şüpheleri gideren, kuvvetli zeka sahibi, birçok tasnif, muhtasar ve telifi olan, kendisiyle karşılaşıp ondan birçok ilim aldığım, birçok tasniflerini okuduğum, lüzumsuz nakilleri olmayan bir şahsiyetti." der. (Safedî, Neksü'l Hımyan)
🔸 Alâmüddîn el-Birzâlî, "Faziletli, temiz düşünceli, ilim için seyahat eden, faydalı pek çok eseri, tasnifleri, muhtasarları olan bir şahsiyet" cümleleri İmam Zehebî'yi över. (Beşşar, Avvad Maruf)
🔸 İbn Hacer el-Askalânî, "Nablûsi'den şeyhinin hayatını okudum, ricâl ve onların durumları konusunda zamanın allâmesi, keskin zekâlı ve ince görüşlü biri olduğunu anladım" diyerek İmam Zehebî'nin zekasını ve ilmini över. (İbn-i Hacer el Askalani, ed Dürerü'l Kamine)
📌 Eser yazımlarını büyük ölçüde tamamladıktan sonra halka yönelik vaazlar veren İmam Zehebî, Keferbatne Mescidi'nde uzun yıllar boyunca vaaz verir. Zehebî'nin ders verdiği mekanlar;
➡ Dâru'l-Hadîs et-Tenkiziyye
➡ Türbetü Ümmü's-Salâh
➡ Dâru'l-Hadîs el-Arûyye
➡ Dârü'l-Hadîs el-Fâdıliyye
➡ Dâru'l-Hadîs en-Nefîsiyye'dir.
📌 Daru'l Hadis kurumları, Efendimiz (SAV) döneminden itibaren var olan yerlerdir. Bu yerler sadece hadis ve hadis ilimlerine ayrılan medreselerdir.
📌 Zehebî ilmi çalışmalarını toplayarak ortaya pek çok önemli eser koyabilmiş, sebatkar bir bir müelliftir. Tarih ve hadis gibi öne çıkan alanlara dair kaleme aldığı eserler kendisinden sonra bu ilim dalları ile ilgilenen talebe ve alimlerin vazgeçemediği, başucu kaynakları olur.
📌 Ana hatları ile tarih, hadis, teracim, kıraat, fıkıh gibi alanlarda eser veren İmam Zehebî, disiplinli bir çalışma ve Allah Teala'nın yardımı ile iki yüzden fazla eser kaleme alır.
◼ "Mîzânü'l-İ'tidâl fî Nakdi'r-Ricâl"
↪ Zayıf ravilerle alakalı yazılan en önemli eserlerden olan "Mîzânü'l-İ'tidâl", hadis uyduran, yalan hadisleri yayan, duymadığı hadisleri duymuş gibi anlatan ve güvenilmeyen hadis ravilerini ifşa eder.
Ravi ne demek?
Hadis rivayet eden şahıslara "ravi" denir.
◼ "Tezkiretü'l-Huffâz"
↪ Hadis hafızlarını anlatan ansiklopedik bir eserdir. Kitap sahabe olan ravilerden başlayarak 21 tabakada toplam 1176 biyografiyi içerir.
◼ "Telhîsü'l-Müstedrek"
↪ Hâkim el Nîsâbûrî'nin "Müstedrek" isimli sahih hadisleri ihtiva eden eserine yapılan en önemli şerh çalışmasıdır. Zehebî bu kitapta bazı hadislerde bulunan yanlışları düzeltir.