Arama
Kazak Edebiyatı'nın zirvesi: Abay Kunanbayoğlu
Modern ve Çağdaş Kazak Edebiyatı'nın kurucusu olan Abay Kunanbayoğlu, Kazak halkının rehberi olarak kabul edilir. Milleti için birçok mücadeleye giren usta şair, günümüzde dahi dillerden düşmeyecek şiirler kaleme alır, hafızalara kazınan bir lider olur. Türk Dünyası, TÜRKSOY Daimi Konseyi kararı ile de 2020 yılı, Kazak aydını Abay Kunanbay Yılı olarak ilan edilir.
💠 Okuma-yazma çağına gelen Abay, köyün hocasından (mollasından) eğitim alır. Ayrıca halk arasındaki hatiplerin maharetli dilleri, kinayeli hikâyeleri, akınların, destancıların ve hikâye anlatıcılarının sözleri Abay'ın çocukluk döneminde sanatsal hislerinin ve bu geleneklere olan merakının temelini atar.
💠 Sekiz yaşına gelen Abay, zekâsı ve mahareti babasının gözünden kaçmaz. Babası oğlu Abay'ın kendi yolunu, geleneğini devam ettirebilecek yeteneğe sahip olduğuna kanaat getirerek onu Semey'e götürerek Molla Gabduljappar'a teslim eder.
Semey:
Semey, Doğu Kazakistan Eyaleti'nin kuzeydoğusunda, Sibirya sınırı yakınında, Almatı'nın kuzeyinde kalan ve Rusya'daki Omsk oblastının güneydoğusunda İrtiş Nehri boyunca yer alan Kazakistan'a bağlı bir şehirdir.
Molla Gabduljappar kimdir?
Molla, Abay'ın hayatında önemli kararlar almasında yardımı dokunan akıl hocasıdır.
💠 İki yıl kadar bu mollanın yanında okuyan Abay, İslam'ın kurallarını öğrenir, eğitim hayatına yeni atılmış olan Abay 10 yaşına geldiğinde, cami yanındaki medresenin hocası Ahmetriza'dan eğitimler alır.
💠 Mollaların eğitiminden geçen Abay, kendi gayretiyle Orta Asya, Tacik ve Fars halklarının büyük şairleri Nevaî, Nizamî, Firdevsî'nin eserleriyle tanışır. Bu eserler insanlık düşüncesinin gerçekçi motifleriyle Abay düşünce yapısının şekillenmesinde etkili olur.
Ali Şir Nevai kimdir?
15. yüzyılda Herat'ta doğan Türk Edebiyatı için büyük önem arz eden şairdir.
Nizami Gencevi kimdir?
İran'da doğan, Fars Edebiyatı'nın ilk hamse şairi ve filozofudur.
Firdevsi kimdir?
Gazneliler döneminde, İran sahasında yaşamış önemli bir şairdir.
💠 İlerde çok önemli yerlere gelecek olan Abay, kendini dini alanda geliştirmenin yanı sıra, dönemin önemli dillerini de öğrenmeyi ihmal etmez. Arapça'ya ve Farsça'ya ağırlık verir, Türki dilleri de öğrenir. Hiçbir şeyden geri kalmaz ve dünya klasiklerini de okur.
💠 Kunanbayev, aldığı bu eğitimlerden farklı olarak Rusçayı öğrenmek ister. Bunun için de Semey'de bulunan Manastır Mektebi'nde eğitim alır. Üç ayda Rusçayı öğrenen Abay, Rusça eserleri okuyacak duruma gelir. Abay eğitimlerini 13 yaşında tamamlar. Edebiyata mal olan bir sanatçı olduğu zaman Kazak halkına hizmet eder. Milletinin kültür ögelerine değer veren usta şair, gelenek ve göreneklerini her alanda zirveye taşıma gayreti içinde olur.
💠 Yaşadığı dönemin koşullarına göre kütüphaneye gitmek ve kitap okuyan insan bulmak neredeyse imkânsızdır. Tek bir kişi haricinde, o da Kazakların pusulası, dillerden düşmeyen bilgesi Abay Kunanbayoğlu'dur.
💠 Şairin Rusça öğrenmesindeki en büyük etken, Rusların Kazak halkına uyguladığı politikaları öğrenmek, büyük Rus yazar ve şairlerinden eserler okumaktır. Bakıldığında her ne kadar Ruslara karşı bir mücadele içinde olsa da edebiyata dair olan her şeyi siyasetten ayrı tutar.
💠 Rus klasiklerini okuyan ve dersler çıkaran Abay, Tolstoy'dan, Puşkin'den, Lermontov'dan, Saltıkov'dan okumalar yapar. Rusların yanı sıra Goethe, Byron ve Spencer okumaları da yapar.
💠 Rus klasiklerini okuyan Abay, bunların birçoğunu da Kazak diline çevirir.
💠 1845 yılan yılında doğan Abay, 1904 Tavşan yılında 59 yaşında, edebi hayatını Kazak halkına miras olarak bırakır.
Tolstoy kimdir?
1828 yılında Rusya'da doğan, Rus edebiyatının baş yazarıdır.
Puşkin kimdir?
Rusya'nın ulusal şairi olarak kabul edilir ve Modern Rus Edebiyatı'nın kurucusudur.
Lermontov kimdir?
Moskova'da dünyaya gelen Rus şairdir.
Goethe kimdir?
Alman edebiyatçı, siyasetçi, doğabilimci ve ressamdır.
12 Hayvanlı Türk Takvimi nedir?
Ayların hayvan isimleriyle oluşturulduğu, Eski Türklerin ve çevre coğrafyada kullanılan bir takvimdir.