Arama
Kölelikten filozofluğa bir yaşam öyküsü: Epiktetos
Dünyada antik felsefenin ortaya çıktığı coğrafya olan Anadolu, birçok ünlü filozofun yaşamına tanıklık etti. Bunlardan biri M.S 55 yılında dünyaya gelen Epiktetos'tu. Roma döneminde bugünkü Pamukkale sınırlarında yaşayan Epiktetos, kölelikle başlayan yaşam serüvenine; çağın egemen felsefi ekollerinden stoacılığa büyük iz bırakan bir felsefeci olarak devam etti. Peki, Epiktetus'un Isparta'da bulunan kendi el yazısıyla yazdığı şiirde insanlığa dair hangi gizemler yer alıyordu?
📌Helenistik dönemde Kıbrıslı Zenon tarafından kurulan ve o dönemde büyük yankı uyandıran bir akım vardı: Stoacılık… İnsanın temel amacı olarak mutluluğu baz alan bu okul, "mutluluğun dış koşullara bağlı olmadığı" görüşü üzerinde fikirlerini inşa etti.
📌Erken dönem stoacılarının gerçeklik, mantık ve etiğe ilişkin geniş felsefi problemler hakkında görüşleri vardır. Stoacılar, mantık eğitimini diğer bütün erdemleri tek tek içine alan bir erdem olması sebebiyle epey önemsediler.
📌Fakat stoacıların en yetkin oldukları konu zihinsel kontrol hakkındaki görüşleriydi.
Temel düşünceleri yalnızca değiştirebileceğimiz şeyler üzerine endişe duymamız gerektiğiydi. Diğer konular hakkında kaygılanmamalıydık.
📌Şüpheci filozoflar gibi onlar da huzurlu ve berrak bir zihni amaçlıyorlardı.
📌Stoacılara göre sevdiğimiz birinin ölümüne dahi üzülmemeliydik. Çünkü burada irademiz ve kontrolümüz dışı bir olay vardır. Birinin ölümü kontrolümüz dışı bir eylemken bu duruma karşı vereceğimiz tepki kontrolümüzdedir.
📌Stoacıların görüşlerine göre bizler hislerimiz ve düşüncelerimizden sorumluyuz. İyi ve kötü olaylara nasıl karşılık vereceğimizi kendimiz belirleriz. Yani duygularımız bizden bağımsız olarak değişmez bu tamamen bizim isteğimizle gerçekleşir.
📌 Kısacası stoacıların iddia ettiklerine göre istediğimizi elde edemediğimizde veya biri bizi kızdırdığında aslında kızgın hissetmek zorunda değilizdir. İşte bu sebeple stoacılar duyguların akıl ve mantığa bunun yanında karar verme yetisine zarar verdiği için dizginlenmesi gerektiğini hatta onlardan mümkün mertebe kurtulmak gerektiğini savunmuşlardır.
Geç dönem stoacılarından en bilinen isim kuşkusuz hayatına bir köle olarak başlayan Epiktetos'tur.
📌Frigya'da doğan Epiktetos Antik Roma'da yaşadı. Epiktetos Yunancada "kazanılmış, elde edilmiş" anlamına gelmekteydi.
📌Kölelik zamanı oldukça verimli kullanan Epiktetos stoacı felsefeyle ilgilenmeye fırsat buldu.
"Varlık çok şey sahibi olmak değil, az şey istemektir. "