Arama
Kölelikten filozofluğa bir yaşam öyküsü: Epiktetos
Dünyada antik felsefenin ortaya çıktığı coğrafya olan Anadolu, birçok ünlü filozofun yaşamına tanıklık etti. Bunlardan biri M.S 55 yılında dünyaya gelen Epiktetos'tu. Roma döneminde bugünkü Pamukkale sınırlarında yaşayan Epiktetos, kölelikle başlayan yaşam serüvenine; çağın egemen felsefi ekollerinden stoacılığa büyük iz bırakan bir felsefeci olarak devam etti. Peki, Epiktetus'un Isparta'da bulunan kendi el yazısıyla yazdığı şiirde insanlığa dair hangi gizemler yer alıyordu?
Temel düşünceleri yalnızca değiştirebileceğimiz şeyler üzerine endişe duymamız gerektiğiydi. Diğer konular hakkında kaygılanmamalıydık.
📌Şüpheci filozoflar gibi onlar da huzurlu ve berrak bir zihni amaçlıyorlardı.
📌Stoacılara göre sevdiğimiz birinin ölümüne dahi üzülmemeliydik. Çünkü burada irademiz ve kontrolümüz dışı bir olay vardır. Birinin ölümü kontrolümüz dışı bir eylemken bu duruma karşı vereceğimiz tepki kontrolümüzdedir.
📌Stoacıların görüşlerine göre bizler hislerimiz ve düşüncelerimizden sorumluyuz. İyi ve kötü olaylara nasıl karşılık vereceğimizi kendimiz belirleriz. Yani duygularımız bizden bağımsız olarak değişmez bu tamamen bizim isteğimizle gerçekleşir.
📌 Kısacası stoacıların iddia ettiklerine göre istediğimizi elde edemediğimizde veya biri bizi kızdırdığında aslında kızgın hissetmek zorunda değilizdir. İşte bu sebeple stoacılar duyguların akıl ve mantığa bunun yanında karar verme yetisine zarar verdiği için dizginlenmesi gerektiğini hatta onlardan mümkün mertebe kurtulmak gerektiğini savunmuşlardır.
Geç dönem stoacılarından en bilinen isim kuşkusuz hayatına bir köle olarak başlayan Epiktetos'tur.
📌Frigya'da doğan Epiktetos Antik Roma'da yaşadı. Epiktetos Yunancada "kazanılmış, elde edilmiş" anlamına gelmekteydi.
📌Kölelik zamanı oldukça verimli kullanan Epiktetos stoacı felsefeyle ilgilenmeye fırsat buldu.
"Varlık çok şey sahibi olmak değil, az şey istemektir. "
📌Çileli bir yaşam süren ünlü filozof birçok badire atlattı; açlığı ve acıyı sonuna kadar yaşadı. Bir böceğin ısırmasından sonra topal kaldı. Kimi kayıtlar, efendisi Epaphroditus'un zulmünün bir sonucu olarak sakat kaldığını söylerken, kimi kayıtlar ise Epaphroditus'un Epiktetos'un çalışmalarını şevkle destekleyen ideal bir efendi olduğunu belirtiyordu.
📌Epiktetos, "Bedenlerimiz birer köle olsa da zihinlerimiz özgür kalabilir" cümlesini kurarken aslında yaptığı yalnızca bir "felsefe" değildi. Tecrübeleriyle yoğrulan düşünceleri, acı ve dertle nasıl başa çıkacağımız hakkında önemli tavsiyeler veriyordu.