Arama
Kösem Sultan nasıl öldürüldü?
Kösem Sultan Osmanlı tarihinin en etkili kadın sultanlarından biriydi. Sultan Ahmed'in humma hastalığına yakalanması sonucu ani ölümü, onu iktidara hazırlayan ilk perdeydi. Mahpeyker Kösem Sultan, bu olaydan sonra tahta geçecek isimleri bizzat kendi belirleyecek, "Valide Sultan" olarak iktidara kendi istekleri doğrultusunda yön verecekti. Birçok padişahtan daha uzun süre iktidar süren Kösem "öldürülen ilk valide sultan" olarak Osmanlı tarihine geçti. Peki, Kösem Sultan nasıl öldürüldü? 2 Eylül 1651 tarihinde öldürülen Kösem Sultan hakkında bilgileri derledik.
"Valide-i Muazzama, Koca Valide, Ümmü'l Mü'minin, Sahibet-ül Makam, Mehd-i Ulyâ, Valide-i Atika, Valide-i Kebire" sıfatlarıyla da anılan Kösem Sultan, oğulları IV. Murad ve İbrahim ile torunu IV. Mehmed döneminde, uzun yıllar boyunca devlet yönetiminde etkili oldu.
Hayatının ilk yıllarına dair yeterli bilgi olmasa da, Kösem Sultan'ın Ortodoks bir papazın kızı olduğu ve Bosna taraflarından getirildiği tahmin edilir.
Asıl adı "Mahpeyker" olan sultan, halk arasında "Kösem" adı ile nam salmıştır. Kösem lakabını Mahpeyker adının anlamından da hareketle, pürüzsüz, güzel bir cildi bulunmasından dolayı aldığı belirtilir.
Ayrıca Kösem, "koyun sürüsünün önünde giden koç" anlamına da geldiğinden, onun liderlik vasfına da işaret edilir.
Kösem Sultan saraya geldiğinde, güzelliği ile Sultan I. Ahmed'in dikkatini çekerek onun önde gelen hasekisi oldu. Tahtın varisi anlamına gelen erkek çocuklarını doğurması nedeniyle, sarayda gün geçtikçe nüfuzunu artırdı.
Kösem, Sultan Ahmed zamanında siyasette ve sarayda çok etkin olamıyordu. Venedik elçisi Simon Cantarini'nin yazdıkları, o günlerde yirmilerinde olan Kösem'in gelecekteki eylemleri hakkında adeta bir ipucuydu:
"Güzel, kurnaz, birçok yeteneği olan, mükemmel şarkı söyleyen, I. Ahmed'in çok sevdiği, ama devlet işlerini konuşmayacak kadar dikkatli davrandığı bir haseki."
Eşi I. Ahmed ölümcül humma hastalığına yakalandığında Kösem henüz 27 yaşındaydı. Oğullarını saltanata hazırlayarak çeşitli faaliyetlere girişti. Sultan I. Ahmed'in ölümünün ardından, onun Mahfirûz Hatice Sultan'dan doğma oğlu Osman'ın yerine I. Ahmed'in kardeşi Mustafa'yı tahta çıkarttı ve böylece saltanat sisteminde önemli bir değişikliğe yol açtı.
Bu olay, "kardeş katli" uygulamasının sona erişinde Kösem Sultan'ın yadsınamaz bir payı olduğunun göstergesi oldu.
Kösem Sultan, I. Mustafa'nın saltanatı ile II. Osman'ın padişahlığı döneminde, Eski Saray'da altı yıl kadar ikamet etti. Ardından, oğlu IV. Murad'ın 9 Eylül 1623'te tahta çıkışı ona arzuladığı gücü sağladı. Eski Saray'dan Topkapı Sarayı'na özel bir törenle gelip valide sultan oldu.
Murad'ın henüz 12 yaşında bulunması devletin idaresinde onu söz sahibi yaptı. Bu yıllarda yeniçerilere cülûs bahşişi dağıtılması problemi yanında Bağdat'ın elden çıkması, eyaletlerdeki itaatsizlikler, Abaza Mehmed Paşa'nın isyanı, Kazak eşkıyasının boğaza kadar sokulması, Kırım'daki huzursuzlukların çözüme kavuşturulması gibi konularda devlet erkânıyla birlikte çalıştı.