Arama
Kubbeyi yere koymayan mimar: Turgut Cansever
Eserlerinde İslami bir kaygı ve yaşanabilirlik ilkesini esas alan Turgut Cansever, bu hasletleri sebebiyle "Bilge Mimar" alarak adlandırıldı. Üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü alan Cansever, Türk Tarih Kurumu gibi herkesin bildiği yapıların mimarı olarak tanındı. Bakış açısı ile kendisinden sonra gelen mimarları da etkileyen Cansever, eserleri ile insanlara ferah bir mimari model sundu. Sizler için vefatının 14. sene-i devriyesinde "Bilge Mimar" Turgut Cansever'in hayatını ele alıyoruz.
"Kültürel kirlilik ortamını yaratan 20. asrın bir aletinden söz etmek istiyorum: Otomobil. Bir Amerikalı sosyal düşünür ve aynı zamanda Tarihte Şehir (The City in History) adlı devasa eserin yazarı Lewis Mumford şöyle bir şey söylüyor: "Şehirlerimizde eskiden yürüyerek yahut at arabasıyla 15-20 dakikada gittiğimiz yerlere şimdi hızı saatte 150 mil olan otomobillerle 15 dakikada gidebiliyoruz!" 20. asrın otomobili dünyadaki hava kirliliğinin takriben %50-60'ını üretiyor, havadaki oksijeni tüketiyor ve şehirlerimizdeki hayatı cehenneme dönüştürüyor. Oysa otomobili yapanlar, beraberinde getirdiği felâketleri de ilk fark eden kişiler aynı zamanda. Otomobilleri efsanevî bir yaratık kabul edip onunla beraber olmayı en büyük amaç addeden kullanıcılar, o âletin meydana getirdiği hastalıkları hiç hesaba katmamaktadırlar. Otomobili vücuda getiren ülkeler onu şehir hayatının günlük parçasında kullanmıyorlar. Bunun en güzel örneği, Orta Avrupa'dır. 14-16 milyonluk Berlin, Hamburg, Frankfurt gibi metropollerin merkez şehirlerinin nüfusu sekiz yüz bin ila bir milyondur. Geri kalan nüfus, her türlü sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılandığı ve işyerleri ile sanayi tesislerinin çevrelerinde öbeklenmiş yüz bin ila iki yüz bin kişilik şehirlerde yaşamaktadır. Bu insanlar evlerinden işlerine, işlerinden evlerine -şehri 'yaşayarak', şehri evlerinin bir 'uzantısı' gibi görerek 'şehirli' olarak her birini tanıyarak yaya gidip geliyorlar."
Turgut Cansever
Kubbeyi Yere Koymamak
"İnsanın her yaptığı şey, inancının tam bir tezahürüdür. Dolayısıyla kültür çağlarının en üst ifadeleri bu dönemlere has inançlarda, çağın dininde, ahlâk ve sanatında, yaşama biçiminde ortaya çıkar. Tarih boyunca, insanın, varlık içindeki yeri hakkındaki telakkisi, kültürlerin temel özelliklerini belirlemiştir. İnsanlar arasındaki ilişki biçimi, yönetim veya bilinçlenme, bilinçlendirme üslûpları, sanat eseri gibi bu alanlardaki tercihler de inanç sistemlerinin yansımasıdır."
Turgut Cansever
İslam'da Şehir ve Mimari
"İnsanlık tarihinin çok müstesna bir ürünüdür İslâm şehri. Bu şehri iki özelliğiyle algılamak mümkün. Biri, hâkim iradenin görünür olmaması, ikincisi de kendiliğinden oluşmuş bir güzellik olması. Bir birlik içinde görünür olan iki ifadenin bir toplumu, bir şehri yönetirken iki temel varlık realitesini gözden uzak tutmamak üzere girişilmiş teşebbüsler sonucunda vücuda gelmiş olmasıdır."
Turgut Cansever
Kubbeyi Yere Koymamak
"Denge duygusu demek olan huzur, mesela Süleymaniye Camii'ndeki sivri kemerin iki kolunun dengesinde ortaya çıkar. Diğer taraftan huzursuzluğun en çeşitli şaşırtıcı örneklerinden biri Wells Katedrali'nin tedirgin ıstırabıdır."
Turgut Cansever
İslam'da Şehir ve Mimari
"Osmanlı şehri, insanı İslâm inancı çerçevesi içerisinde eşref-i mahlûkat kabul ettiği için, terbiyenin yüceliğine inandığı için insanların bu yüceliklere ulaşmalarına imkân verecek, çevrelerini düzenleme işine katılarak dünyayı güzelleştirme görevini ifa etmelerine imkân sağlayacak genişliği sağlıyor."
Turgut Cansever
Kubbeyi Yere Koymamak