Arama
Malcolm X’i kim, neden öldürdü?
Malcolm X, ABD'de ırkçılıkla mücadelenin sembol ismi haline gelen siyahi Müslüman lider ve insan haklarının en büyük savunucularındandı. Tarihteki en etkili Afro-Amerikanlardan biri olan Malcolm, hapishane yıllarında hayatını büyük ölçüde etkileyecek olan Elijah Muhammed ile tanışıp Müslüman oldu. Hatiplik konusundaki başarısıyla siyahilerin gönlünde taht kurmayı başardı. En büyük değişimini ise hac için gittiği Mekke'de yaşadı. 57 yıl önce bugün, uğradığı suikast sonucu yaşama veda eden Malcolm X kimdir? Malcolm X'i, bir diğer adı ile el-Hâc Mâlik eş-Şahbâz'ı kim, neden öldürdü? Malcolm X Türkiye hakkında kaleme aldığı mektupta ne yazıyordu?
▶ Hareket ile arasına mesafe girmeye başlayan Malcolm'ün, bir zamanlar idolü olan Elijah Muhammed ile ilişkileri epey gerildi. Elijah Muhammed'in özel hayatındaki gelişmeler onu Malcolm'ün gözünden iyice düşürdü.
▶ Gerginliğin asıl sebebinin Elijah'nın, hareketin Malcolm tarafından militan bir karaktere dönüştürülmesinden kaygı duyması olduğu da öne sürülüyor.
▶ Basında konuşmalarının şiddet içerdiği gerekçesiyle, Malcolm aleyhinde yazıların çıkması, onun siyahiler üzerindeki etkisini azaltmadı, aksine Amerika'da bir isyan başlatabilecek ya da bastırabilecek tek siyahi olarak görülmeye başlandı.
▶ Mart 1964'te Elijah Muhammed ve Nation of Islam hareketinden ayrılan Malcolm, artık yerinin Elijah'nın yanı değil, siyahi yerleşimleri olduğuna karar verdi. Bu dönemde İslâm anlayışı değişmeye başladı, "beyaz adamın şeytan olduğu" görüşünden vazgeçti.
▶ Müslüman ülkelerin diplomatlarıyla görüşerek İslâmiyet hakkında bilgiler aldı.
▶ Öteden beri aklında olan Afrika ile köklerin korunmasını, ilişkilerin canlı tutulmasını savunan Afro-Amerikan tezini canlandırmak ve hacca gitmek amacıyla Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde bir seyahate çıktı.
▶ Mekke'de dünyanın her tarafından gelen farklı ırklardan Müslümanlarla tanıştı ve ırk ayırımına dayanmayan bir din anlayışına ulaştı.
▶ Malcolm hayatının bu döneminde el-Hâc Mâlik eş-Şahbâz adını kullanmaya başladı.
▶ Güney Asya'dan Amerika'ya gelen Müslümanların Farsça'da "doğan" anlamına gelen, mecazen "yiğit, yüksek görüşlü ve himmet sahibi" anlamındaki şâhbâz ile (şehbâz) ilişkilendirdikleri bu soyadının, aslında Amerikan siyahilerinin atalarının mensup olduğu ve Arapça "şa'bu izz" (yüce kavim) terkibinden bozulmayla Şabaz şeklinde telaffuz edilen bir kabile adına dayandığı belirtilir.
▶ Mekke'den Amerika'daki bir arkadaşına yazdığı mektupta Hz. İbrahim'in, Hz. Muhammed aleyhissalatü vesselamın ve diğer bütün peygamberlerin mekânı olan kutsal topraklarda bütün ırk ve renklerden insanlarda gördüğü kardeşlik ruhunu, konukseverliği şu sözlerle anlattı:
"Ömrümde, her renkten, her ırktan insanın birlikte kaynaşıp, İbrahim'in, Muhammed'in ve semavi kitaplardaki bütün peygamberlere ev sahipliği yapan, şimdi bulunduğum bu mukaddes topraklardaki kadar, insanlar arasında böylesine coşkulu ve içtenlikli bir konukseverlik, böylesine yüreklerden taşan gerçek bir kardeşlik hiç görmedim."