Arama
Mevlana algısı: Şair mi, yaşam koçu mu, veli mi?
Kimi için o bir şair, kimine göre kişisel gelişim gurusu. Bazısı için alim, bazısına göre hümanist ve neo-platoncu bir filozof, kimileri içinse bir müceddit, yüce bir mürşit, büyük bir veli. Ona methiyeler düzen de var, döneminde işgalci Moğollarla iyi ilişkiler kurduğu için kınayan da… Elit bir çevreden geldiği için onu elitlerin mürşidi olmakla itham eden de mevcut, tüm insanlığı kucaklayan bir birleşme potası olarak değerlendiren de… Kendi eğilimlerini onun üzerinden meşrulaştırmak için onu saptıran da yok değil, haşa ilahlaştıran da. Kısacası şu dünyada Mevlana Celaleddin Rumi'ye ilgi duyan herkesin, her kesimin kendince farklı bir Mevlana, bir Rumi, bir Hazret-i Pir algısı var. Bir başka deyişle herkesin kendince bir Mevlana'sı var.
◾ Mevlâna'nın 20'nci yüzyılın sonlarında çok farklı alana ilham vererek parlayan ateşi 21'inci yüzyılda da sönecek gibi görünmüyor. Son birkaç yıldır durulmuş gibi görünse de haylidir Türkiye'de ve dünyada bir Mevlâna fırtınasıdır esiyor.
◾ Mevlâna'nın şahsı, eserleri, şiirleri üzerine birçok kitap yayınlanıyor, filmler üretiliyor, kurgular yapılıyor. Mevlâna'nın eserlerinden derlenmiş bilgelik hikâyeleri başlı başına bir yayıncılık alanına döndü neredeyse. Eserlerinin çevrildiği dillerin sayısı hızla artıyor. Özellikle 2000'lerden sonra Mevlâna ya da Mesnevî'den esinlenerek geliştirilen ya da icat edilen terapi metotları gırla gidiyor. Kerli ferli psikiyatr ve psikologlar seanslarına Mevlâna ve Mesnevî'sini katmadan edemiyor ve Mesnevî Terapi benzeri psikoloji kitaplarıyla arz-ı endam etmekten geri durmuyor.
◾ Pedagoglar, NLP uzmanları, New Age filozoflar söylemlerinde ona referans vermeden geçemiyorlar. İş dünyasına, şirketlere hitap eden ve yöneticilere çalışanlara verimliliği artırma konusunda akıl veren iş formülleri arasında bile Mevlâna'dan esinlenilerek hazırlananlara rastlanıyor. Ünlü kişisel gelişim danışmanı Oğuz Saygın'a göre NLP ve Zihin Kontrolü gibi Batı kaynaklı birçok metot Mevlâna öğretisinde çok daha etkin olarak zaten yer alıyor.
◾ Bir alan var ki Mevlâna'yı hem büyük bir esin kaynağına hem de ekmek kapısına çevirmiş durumda; Mevlâna trendini en fazla yakalamış olanlar kişisel gelişim koçları gibi görünüyor. Paulo Coelho Mesnevî'deki bir hikâyeden yola çıkarak Simyacı'yı yazdığından beri Mevlâna adeta bir kişisel gelişim figürüne dönüştü.
◾ 90'lı yılların ortalarından sonra büyük popülerlik yakalayan kişisel gelişim sektörü Mevlâna'yı öyle bir sahiplenmiş görünüyor ki bu büyük mutasavvıf adeta günümüzün en meşhur kişisel gelişim gurusu olmuş durumda. Kişisel gelişim konusunda dünyada neredeyse başköşeye kurulan Robin Sharma, Deepak Chopra, Debbie Ford, Daniel Ladinsky gibi yazar ve guruların başlıca ilham, alıntı kaynağını Mevlâna teşkil ediyor ve onlar da Rumi adıyla bol bol sattıkları kitaplarında bunu gizlemiyor zaten.
◾ Son yıllarda Mevlâna'ya referansla yayınlanan kişisel gelişim ya da psikoloji kitaplarının belli başlılarını saymak bile bu konuda oldukça fikir verici: Prof. Dr. Nevzat Tarhan'ın Mesnevî Terapi, Hz. Mevlâna ile Aile Terapisi, Aşk Terapi kitapları; Psikoterapist Dr. Faik Özdengül'ün Mesnevî'yi temel alarak oluşturduğu Aşkın Terapi; kişisel gelişim koçları Emrah ve Ceyda Altuntecim'in Aşka Yürüyenler; pedagog Hatice Sedef Ergül'ün Kişisel Gelişimin Rumicesi; Oğuz Saygın'ın Mevlâna Işığında Düşünce Yönetimi; Ergin Ergül'ün Hukukçu ve Yöneticiler İçin Mevlâna kitapları bunların sadece öncüleri…
◾ Bu liste Mevlâna'dan Ruhsal Terapiler, Mevlâna'ya Göre Manevi Gelişim, Mevlâna'dan Hayat Dersleri, Mevlâna Diyarından Bir Varmış Bir Yokmuş, Mevlâna ve Sufi Gibi Düşünmek, Mesnevî Güneşi, Mevlâna İle Ruhun Uyanışı, Mevlâna Öğretisinde Bireysel Gelişim Yöntemleri gibi onlarca kitapla her geçen gün genişlemeye devam ediyor. Tanınmış terapistlerin, NLP uzmanlarının düzenlediği "Mevlâna Tavrı", "Etkin Mesnevî Okumaları", "Mevlâna Öyküleriyle Ruhsal İyileşme" gibi sayısız seminerler de işin bu boyutunun sadece birkaç örneği. Birkaç yıl önce bir söyleşimizde Oğuz Saygın'ın söyledikleri kişisel gelişim alanında Mevlâna'nın geldiği/getirildiği konumu net olarak ifade ediyor aslında: "Mevlâna bizim yol haritamızı çiziyor. Bu açıdan kendisi kişisel gelişimin de piri."
◾ Celaleddin Rumi'yi keşfedenler sadece maneviyat arayanlar, felsefe ya da egzotizm meraklıları, kültür promosyoncularından ibaret değil. Her şeyden önce tüketim toplumu söz konusu olduğunda o da artık bir ticaret unsuru, bir marka. Mevlâna ismi de işbilir girişimcilerin elinde çok elverişli bir markaya dönüştü.
◾ Birkaç yıl önce Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı da Mevlâna'nın artık bir marka olduğu, bu markadan, yerel düzeyde Konya ve geniş düzeyde Türkiye'nin yararlanma gayreti içinde olduğunu ifade ediyordu. Ancak bizim kastettiğimiz Türkiye, Konya ya da inanç turizmi açısından Mevlâna ya da Rumi isminin bir tanıtım markasına dönüşmesi değil. Keşke sadece bu kadarla kalmış olsa.
◾ Başta Konya olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanında etiketlere, tabelalara, markalara göz atmanız yeterli. Girişimci vatandaşlarımız Mevlâna ismini öyle bir sahiplenmişler ki (!) onun adını dağlara taşlara değil pidecisinden reçeline, şekercisinden kuruyemişçisine, tüpçüsünden süpermarkete, tatlıya ve daha nelerelere yazmışlar.
◾ Dolaşmaya vaktiniz yoksa internette birkaç tıkla bu göz yaşartıcı manzarayı ve örnekleri görmeniz mümkün. Konya'ya giderseniz en kaba akide şekerini Mevlâna şekeri, kuşbaşılı pideyi Mevlâna pidesi olarak her yerde görmeniz mümkün.
◾ Maneviyatı elden bırakmayan girişimci vatandaşlarımızın Mevlâna adını koymadıkları yer yok adeta: Mevlâna çayı, Mevlâna butik, Mevlâna pide fırını, Mevlâna ayakkabıcısı, Mevlâna yufkacısı, Mevlâna kuluçka makinesi vs…