Arama
Necip Fazıl'ın sır gibi sakladığı konak ve komşuları
Necip Fazıl, Cumhuriyet dönemi edebiyatçılarının en büyük isimlerinden bir tanesiydi. Üstadın hayatı, bakış açısı, edebi yönü birçok alanda insanların yolunu aydınlattı. Biyografisi hakkında birçok eser yazıldı, kendisi de otobiyografik sayılacak eserlerinde kendisinden mesajlar verdi. Ancak Necip Fazıl, Sultanahmet'e doğru inen sokağın hangi sokak olduğunu hiç söylemedi. İşin tuhaf tarafıysa nice Necip Fazıl'ı araştıran kalemlerin doğduğu konağı merak edip de sormamasıydı…
Bugün, Piyer Loti Oteli'nin bulunduğu yerde Âsım Paşa Konağı diye bilinen bir konak varmış. Bahçesindeki bodur ağaçlarla yaz kış yeşil görünen ve Mısırlı Mustafa Fâzıl Paşa'nın 1870 yılında kurduğu ilk Avrupaî kulübe, daha sonra Evkaf Nezareti'ne, bir süre de Darülmuallimin-i Âliye'ye ev sahipliği yapan bu muhteşem konak, Piyer Loti ve Klod Farer için Türk dostları tarafından minnettarlıklarının ifadesi olmak üzere yerine bir âbide dikmek amacıyla yıktırılmış. Âbideyi yapamamış, ancak bu iki Fransız yazarın isimlerini o bölgede birbirine paralel iki sokağa vermişlerdir.
Âsım Paşa Konağı'nın karşısındaki konak da, günümüze ulaşmış birkaç Divanyolu konağından biri olan Ârif Paşa Konağı'dır. II. Meşrutiyet'in ilânından sonra sekiz bin liraya satın alınıp tamir edilerek Şehremaneti'ne tahsis edilen bu konak, Mütareke devrinde Fransız işgal kuvvetleri tarafından karargâh binası olarak kullanılmıştı.
Operatör Cemil [Topuzlu] Paşa, hatıralarında, kendi şehreminliği sırasında Ârif Paşa Konağı'nın, yıllardır tamir yüzü görmemiş, odalarındaki bütün eşyaları kullanılmayacak kadar eski, Şehir Meclisi'nin toplanabileceği bir salonu bile bulunmayan köhne bir bina olduğunu yazar.
Cumhuriyet'ten sonra tekrar İstanbul Belediyesi'ne verilen Ârif Paşa Konağı, bir ara restore edilerek Konservatuvar'a tahsis edilmişti. Bizans'ın ünlü Teodosius Sarnıcı (Şerefiye Sarnıcı), yakın zamanlara kadar Eminönü Belediyesi'nce kullanılan bu konağın altındadır.
Konağa ismini veren Ârif Paşa'nın hangi Ârif Paşa olduğu belirsizdir. Reşat Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi nde bu konağa müstakil bir madde ayırmış, fakat ilk sahibinin hangi Ârif Paşa olduğunu kaydetmemiş. Malik Aksel ise "Divanyolu Konakları" başlıklı yazısında Trablusgarp Valisi Ârifî Paşa'nın konağı olduğundan söz eder. Belki Sadrazam Ârifî Mehmed Paşa, belki de ressam Mehmet Ârif Paşa'dır, kim bilir…