Arama
Ömer Muhtar kimdir? Ömer Muhtar’ın Libya’nın bağımsızlığındaki rolü…
Libya'da İtalyanlara karşı direnişin önderi Ömer Muhtar, gösterdiği destansı mücadeleyle tarihe adını altın harflerle yazdırmış bir isim. Uyguladığı stratejik savaş taktikleri ile Libya topraklarını işgal eden İtalyanları büyük hezimete uğratmış; savaşlardaki başarılarıyla "Çöl Aslanı" lakabı ile anılmıştı. 22 yıl süren mücadelesi boyunca pek çok İtalyan komutanı mağlubiyetle ülkesine göndermişti. Pusuya düşürülerek İtalyan güçleri tarafından yakalanan Ömer Muhtar, 1931 yılında idam edildi. Peki, Ömer Muhtar kimdir? Ömer Muhtar'ın Libya'nın bağımsızlığındaki rolü nedir?
İdrîs es-Senûsî'nin (I. İdrîs) genel vekili sıfatıyla direniş hareketinin kumandanlığına getirilen Ömer Muhtar, Cebelülahdar'a geldiği yıllardan itibaren başta Enver Paşa olmak üzere Türk subaylarından aldığı bilgiler ışığında emrine verilen gönüllüleri, sayıları 100 ile 300 arasında değişen birliklere ayırdı.
Kabileleri de üç ayrı bölgede teşkilâtlandırarak her biri için kaymakam ve kadı görevlendirdi, bunların tamamını kendine bağladı. Yine Enver Paşa'nın Trablusgarp savaşı yıllarında askerî eğitim almaları için İstanbul'a gönderdiği, burada yetiştikten sonra geri dönerek direnişe katılan yerli subaylar da onun yanında yer aldı.
İdrîs es-Senûsî bazı ileri gelen şeyhler ve kabile reisleriyle birlikte tedavi gerekçesiyle 1922'de Mısır'a gitmiş ve yerine kardeşi Muhammed Rızâ es-Senûsî'yi vekil bırakmıştı. 27 Şubat 1923'te Ömer Muhtar son gelişmeleri görüşmek üzere bir heyetle birlikte Mısır'a gitti.
Arap ve İslam dünyasına yardım çağrısında bulundu. İdrîs es-Senûsî, Mısır'da güven içinde hayatını sürdürmesi karşılığında bu ülkenin İtalya ile anlaştığını ileri sürerek kendisinden talep edilen yardım konusunda herhangi bir şey yapamayacağını söyledi.
Bu arada Ömer Muhtar'ın Mısır'a geçtiğini öğrenen İtalyanlar buraya bir heyet gönderip cihattan vazgeçmesini ve Mısır'da yaşamasını, Berka'ya döndüğü takdirde kendisine bir köşk tahsis edilerek maaş bağlanacağını bildirdiler.
Bu teklifleri reddeden Ömer Muhtar dönüşü esnasında Ebyârülgubâ'da İtalyanların saldırısına uğradıysa da kurtulmayı başardı (23 Nisan 1923). Haziran ayında İtalyanlarla Senûsîler arasında Ömer Muhtar'ın da katıldığı büyük bir çarpışma meydana geldi.
İdrîs es-Senûsî'nin kendisine hiçbir ümit vermemesi üzerine Ömer Muhtar, heyette yer alan Yusuf Ebu Rahîl el-Mismârî ve Ali Hâmid el-Ubeydî ile birlikte Ahmed Şerîf es-Senûsî'ye 20 Şubat 1924 tarihinde bir mektup gönderdi.
İtalyanların daha önce İdrîs es-Senûsî ile imzaladıkları anlaşmaları iptal ettiklerini, Trablusgarp halkının başsız bırakıldığını, askerî bir düzeni olmayan birliklerle Cebelülahdar'da cihada devam edeceklerini bildirdi; kendilerine para, silâh ve erzak göndermesini talep etti. Bu arada bütün bölgeleri gezerek Berka, Trablus ve Fizan'daki direnişleri tek bir idare altında toplamaya çalıştı.
Libya'da henüz işgal edilmeyen şehirlerin bir an önce ele geçirilmesi için sabırsızlanan Mussolini 1925'te Emilio de Bono'yu Trablusgarp sömürge valiliğine tayin etti. Ömer Muhtar'a destek sağlayan Cağbûb, Ûclâ, Câlû, Fizan ve Kufra gibi yerlerin Cebelülahdar ile irtibatlarının kesilmesine karar verildi.
Ahmed Şerîf es-Senûsî'nin kardeşi Seyyid Safiyyüddin'in idareci olarak bulunduğu Cağbûb'u İdrîs es-Senûsî'den aldığı emir üzerine direnmeksizin 9 Şubat 1929'da İtalyanlara teslim etmesi Ömer Muhtar'ı büyük bir destekten mahrum bıraktı.