Arama
Sahih-i Buhari'yi Türkçeye kazandıran Babanzade Ahmed Naim kimdir?
Sahih-i Buhari'yi Türkçeye kazandıran Babanzade Ahmed Naim, ülkemizde hadis usulü ve tarihi denilince akla gelen ilk isimlerdendi. Mehmet Akif Ersoy, Naim Bey'i "ashaptan sonra en sevdiği kişi" olarak tanımlardı. Peki, Mehmet Akif ile gerçekleştirmek istedikleri büyük proje neydi? Babanzade Ahmed Naim ve Yahya Kemal neden tartıştı? Ahmed Naim nasıl vefat etti?
Ahmed Naim Bey'in Türk öğrencilere Arapça öğretmek için ders kitapları kaleme aldı. Aynı zamanda felsefî metinler, hadis tercüme ve şerhleri, milliyetçilik meselesi etrafındaki ilmi tartışmalarla tanınan ilim adamıydı.
Maddeciliğin amansız düşmanı olan Ahmed Naim Bey, yazacağı konuyu Doğu ve Batı kaynaklarından inceledikten sonra kaleme alırdı.
O kuru bir tercüman değil, tenkit ve tercihler yapan bir düşünürdü. Tercüme yaptığı eserlerde kavramların tam karşılığını bulmak için büyük titizlik gösterirdi.
Mekteb-i Sultanî'de uzun dönem felsefe dersleri veren Ahmed Naim Bey, bu derslerin eğitim sisteminde nasıl ve hangi muhtevada okutulacağı meselesi üzerinde kafa yoran ve kitaplar kaleme alan hocalar arasında da ilk sıralarda yer aldı.
Ahmed Naim, Cumhuriyet tarihinde Türkiye'de hadis usulü ve tarihi denilince akla gelen ilk isimlerdendi. İlmî terimlere dokunulmadan Türkçenin arındırılmasını ve üslûbun sadeleştirilmesini savundu.
Onun Sebilürreşad'da yaptığı hadis tercüme ve şerhleri ile Tecrid-i Sarih Terceme ve Şerhi dil açısından hâlâ aşılamamış çalışmalardı.
Ahmed Naim Beyi'in hadis ilmiyle alakası "hiç olmazsa tercüme ile olsun" diyerek mütercim düzeyinde başladı. Sırat-ı Müstakîm'e bir mektup gönderen Naim Bey, burada tefsir ve hadis alanındaki yazıların eksikliğinin hissedildiğini dile getirip dergide bu alan için sürekli yazılar olması gerektiğini söyledi. Eğer kabul edildiği takdirde bazı meşhur hadis kitaplarından tercüme yapabileceğini ifade etti.
Derginin onun bu teklifini kabul etmesi üzerine Zebîdî'nin et-Tecrîdü's-sarîh li-ehâdîsi'l-Câmi'i's-sahîh adlı meşhur Sahîh-i Buhârî muhtasarından hadisleri tercüme etmeye başladı.
İlk hadis tercümeleri, Sırât-ı Müstakîm'de 1326 ve 1327 yıllarında toplam 23 sayı boyunca yayınlandı. Sebîlürreşâd'daki son yazıları ise Nevevî'nin Erbaîn'inden yaptığı tercümelerden oluşuyordu.
Sağlam Arapça bilgisi bulunan Ahmed Naim Bey, burada tercümeye başladığında 36 yaşında idi. O hadis ilmine verdiği ehemmiyeti şöyle dile getirdi:
"Hadis tercemesiyle meşgul olmaya başlayınca ondan evvel vaktimi ne kadar zayi ettiğimi anladım. Bu ilim dururken başka şeyle uğraşmak ne boş şeymiş! Yüksek âlimlerin bu işe verdikleri ehemmiyetin sebebini de şimdi anladım."
Ahmed Naim, Mehmet Akif'in en çok sevdiği, saydığı, politikadan edebiyata birçok konuda fikir alışverişinde bulunduğu bir dostuydu. Daima birbirlerinin erdemlerini görüp takdir ettiler. Öyle ki Babanzade Ahmed Naim, Sıratımüstakim'in yazı heyetinde yer aldı.
O, meziyetlerini gizleme, düşmanının bile değeri varsa o değeri tanıma, dostlarını onların gıyabında da sevme meziyetlerine sahipti. "Sormazsan malumatını söylemeyen", "dinlemesini bilen", "sözü senet teşkil eden" güvenilir adam özellikleriyle Mehmed Âkif'in "ashaptan sonra en sevdiği kişi" olan Ahmed Naim'in İslâm'a bağlılığı tamdı.