Arama
Uzaktaki kardeşimiz: Mağcan Cumabayoğlu
Yirminci yüzyıl Kazak edebiyatına zirveyi yaşatan Mağcan Cumabayev, Türkistan bölgesinde Türklerin sesi olur. Alaş Orda Hareketi ile başta kendi milleti olan Kazaklar ile Kırgız, Tatar, Özbek ve daha nice bastırılmış, işgale uğramış Türk devletlerinin en büyük savunucusu olur. Anadolu'daki Türkleri dahi unutmayan usta şair, "Uzaktaki Kardeşime" şiiri ile gönüllerde taht kurar.
ALAŞ ORDA KAHRAMANLARI
◾ Rusya'nın Ruslaştırma Politikasına karşı, başta Kazakistan olmak üzere Türkistan bir yumruk olur. Tüm engellemelere rağmen Kazak Alaş Orda üyeleri Türk dünyası üzerinde planlanan oyunları bozmak için milli ve birleştirici bir yol izler.
◾ Alaş hareketi, Mağcan Cumabayoğlu, A. Bökeyhanov, A. Baytursunov, M. Dulatov, H. Dosmuhamedov, J. Dosmuhamedov, İ. Jaynakov, B. Alibekov, A. Turlubayev gibi isimler öncülüğünde kurulur.
ÇOK YÖNLÜ BİR KİŞİLİK
◾ 1913 ve 1916 yılları arasında Omsk'ta Öğretmen Okulu'nu bitirir. Yine o dönemler çıkan özgürlükçü "Birlik" ve "Alqa" gibi fikirlere destek verir. Genç yaştan itibaren Kazakistan'ın pek çok yerinde öğretmenlik, redaktörlük ve gazetecilik yapar.
◾ 1917 yılında gerçekleşen Rus Devrimi'nden sonra Özerk bir Kazak hükûmetinin kurulması yönünde faaliyetlere katılır ve uzun yıllar bu uğurda mücadele verir.
CUMABAYOĞLU'NUN KALEMİNİ BESLEYEN UNSURLAR
◾ Onun kalemini kolektifleştirme, kıtlık, alfabe değişim ve durmak bilmeyen Rus baskıları besler. Rusya'da pek çok alanda eğitim alan Mağcan; edebiyat ve gazetecilik alanlarında kendini iyiden iyiye geliştirir.
◾ Fakat hükûmete ters düşen fikirleri ve düşünceleri savunmaktadır. En büyük suçu ise Rus rejimini eleştirmektir. Kazak milli şaire, suçlu olduğu iddia edilerek ceza alması için bir kampanya başlatılır.
VERMEK İSTEDİĞİ MESAJ
◾ Kalemiyle Türk topluluklarının sesi olmayı hedefleyen ve bunu da başaran Mağcan; Ural Dağı, Künşığıs, Qoylıbaydın Qobızı, Ötirik Ertek gibi şiirleri ile vermek istediği mesajı duyurur.
◾ Şiirlerinde insanları "Doğulu" ve "Batılı" olarak ikiye ayırır. Doğulu olanları yani Türkleri yüceltirken Batılı kesmi yani Türk topluluklarını sömüren devletleri ciddi manada eleştirir.
"BÜYÜK TERÖR"ÜN KURBANI
◾ Pek çok meslek deneyimi olan Cumabayoğlu, en son öğretmenlik yaptığı dönemlerde Sovyet karşıtı bir örgüte üye olduğu gerekçesiyle suçlanır ve 10 yıllık sürgüne mahkum edilir. Rus edebiyatının devlerinden olan Gorki onu kurtarsa bile rejim her daim peşindedir.
◾ Tüm her şeyi geride bırakıp Almatı'ya gider ve burada çeviri ve yayıncılık işleri ile meşgul olur. Fakat eli kanlı bir lider olan Stalin, Mağcan'ı büyük bir tehdit olarak görür ve pek çok Türk aydının başına gelen onu da bulur.
◾ Kazak edebiyatının Abay Kunanbayoğlu'ndan sonraki en önemli ismi, 19 Mart 1938 yılında kurşuna dizilerek şehit edilir.