Arama
Yahya Kemal ve yanlış anlaşılmayla oluşan sanat anlayışı
Bir rüzgar eser eski şiirlerden… Yahya Kemal Beyatlı, birçoğumuzun yakından tanıdığı şiirleriyle, besteleriyle hafızalarımıza kazınan bir isim. Sanatı da edebiyatımızın ekollerinden birini oluşturur. Bu sanat anlayışının üzerinde durulmasının elbette bir sebebi var. Beyatlı, sanat anlayışını kendi düşüncelerinden ziyade bir yanlış anlaşılma üzerinde kurdu. Edebiyat dünyasının ilginç sanat anlayışı öyküsünü sizler için derledik.
Yahya Kemal, Mallerme'nin bu tavsiyesi üzerine eski şiire bir dönüş yapar. O, P.Verlaine'in Fetes Galentes isimli şiir mecmuasında 18'inci yüzyıl saray dilini ve Fransızcasını kullandığını düşünür. Ancak durum pek da sandığı gibi olmaz.
Paul Verlaine'in şiirleri gerçekten de 18'inci yüzyılı andıran işaretlere yer verir. Ancak bunun sebebi 1830'lu yıllarda başlayan sanayileşme, toplumsal dönüşümler gibi etkenlerdir. Bunun yanı sıra şairin özel hayatını da göz önünde tutmak gerekir. Şair, 1867 yılında kaybettiği sevgilisinin acısını hafifletmek için saray ve çevrelerinde katıldığı eğlenceleri de şiirinde anlatır.
Bu anlatım öyle özgün, öyle ince ince işlenmiştir ki onun şiirini eleştirmek neredeyse imkansızdır. Özlü dil, güçlü müzikal değerler, sözcük seçimi, örtülü ve dengeli lirizm Verlaine'in şiirinde öne çıkan noktaları meydana getirir.
Ancak bu noktalar Beyatlı tarafından yanlış anlaşılır. Ona göre şiirin özellikleri teknik olgunluk, daha önce denenmemişi denemek, yeni şiir düzeni, duygu, romantizm, imgeler ve ince dildir. Beyatlı, tüm bunları eski dile dönüş olarak anlamış, anlamakla kalmamış bundan etkilenmiştir.
Bu etkilenme ile Yahya Kemal Şark Mektebi'ne kayıt olur ve orada eski dili, eski şiiri öğrenir. Hatta bu tarzda yazdığı ilk şiiri de şöyle anlatır:
"Nev- bahâr-î vuslatın bassun deyü ilk âyına
Bûseden pâbûş giydirdim o nermin pâyına
Kasr-ı Sa'dâbâd gülzâr-î hümâyûnsâyına
Eyledim mehtâbı hem dâvet düğün âlâyına
mısralarını söylerken ayına ve alayına kelimelerini âyına ve âlâyına telaffuz eden eski şiirimizdeki fârisî edaya sadık kalmaya bilhassa dikkat ediyor, bu dikkatimle eski şiirin atmosferine girdiğimi hissediyor, bundan derin bir haz duyuyordum.