Arama
Yahya Kemal ve yanlış anlaşılmayla oluşan sanat anlayışı
Bir rüzgar eser eski şiirlerden… Yahya Kemal Beyatlı, birçoğumuzun yakından tanıdığı şiirleriyle, besteleriyle hafızalarımıza kazınan bir isim. Sanatı da edebiyatımızın ekollerinden birini oluşturur. Bu sanat anlayışının üzerinde durulmasının elbette bir sebebi var. Beyatlı, sanat anlayışını kendi düşüncelerinden ziyade bir yanlış anlaşılma üzerinde kurdu. Edebiyat dünyasının ilginç sanat anlayışı öyküsünü sizler için derledik.
Ancak bu noktalar Beyatlı tarafından yanlış anlaşılır. Ona göre şiirin özellikleri teknik olgunluk, daha önce denenmemişi denemek, yeni şiir düzeni, duygu, romantizm, imgeler ve ince dildir. Beyatlı, tüm bunları eski dile dönüş olarak anlamış, anlamakla kalmamış bundan etkilenmiştir.
Bu etkilenme ile Yahya Kemal Şark Mektebi'ne kayıt olur ve orada eski dili, eski şiiri öğrenir. Hatta bu tarzda yazdığı ilk şiiri de şöyle anlatır:
"Nev- bahâr-î vuslatın bassun deyü ilk âyına
Bûseden pâbûş giydirdim o nermin pâyına
Kasr-ı Sa'dâbâd gülzâr-î hümâyûnsâyına
Eyledim mehtâbı hem dâvet düğün âlâyına
mısralarını söylerken ayına ve alayına kelimelerini âyına ve âlâyına telaffuz eden eski şiirimizdeki fârisî edaya sadık kalmaya bilhassa dikkat ediyor, bu dikkatimle eski şiirin atmosferine girdiğimi hissediyor, bundan derin bir haz duyuyordum.
Bir başka şiirimde:
Acem-perest-i Rûm'un imâle devrinde
mısraıyla temas ettiğim bu zevk, bizim klasik söyleyişi anlamak için tenkide girişmeden evvel duymamız, hatta bilmemiz lazım gelen tarihi bir hadisenin kadim bir estetiğin neticesidir."
Fransa'dan ülkemize döndükten sonra Yahya Kemal, Eski Şiirin Rüzgârıyla isimli şiir kitabını yayımlar.
Yahya Kemal'in Eski Şiirin Rüzgârıyla adlı kitabında Lâle Devrini konu alan beş şiir bulunur. Bunların dördü gazel Bir Sâkî, Mahurdan Gazel, Şerefâbâd, Mükerrer Gazel, bir tanesi de musammat Sene 1140 tarzında yazılmıştır.
Bu şiirler, Divan edebiyatı estetiği içerisinde, Türk tarihinin önemli bir devrini işlerler. Bu yanıyla şiirlerde neo-klasik bir anlatım biçimi görülür. Yahya Kemal, Lâle Devrini anlatan şiirlerinde şekil titizliği ve mükemmeliyet kaygısını taşır. Diğer taraftan dil Divan şiiri dilidir. Mazmunlar ve imajlar devrin özelliklerini gösterir.