Arama
Darbeden devrime Libya tarihi
Arap Baharı ateşinin yaktığı ve 42 yıllık diktatörlüğün hazin sonla yıkıldığı bir ülke Libya… Muammer Kaddafi'nin devrilmesinden sonra Libya'da sular durulmuyor. General Halife Hafter ülkenin doğusunu kontrol altında tutuyor. Ülkenin batısında ise BM destekli güçler var. Peki, Kaddafi dönemi nasıl son buldu? Bugün Libya'da neler yaşanıyor?
Muammer Kaddafi, 1942 yılında Sirte kentinde dünyaya geldi. Bedevi bir ailenin oğlu olan Kaddafi, Bingazi Üniversitesi'nde coğrafya eğitimi aldı. Ancak orduya katılmak için okulu yarıda bıraktı. Gençliğinde Mısır lideri ve Arap milliyetçisi Cemal Abdül Nasır'a hayranlık besliyordu. 1956'da Süveyş Krizi sırasında İsrail aleyhtarı gösterilerde o da sokaklardaki eylemciler arasındaydı.
Libya'da 1959'da, orduda albay olarak görev yaparken Kral İdris'i kansız bir askeri darbe ile görevden uzaklaştıran Kaddafi, Mısır'daki Cemal Abdünnasır yakın Arap yanlısı yeni bir yönetim başlattı. Ülkedeki petrol kuyuları başta olmak üzere, tüm ekonomik faaliyetleri millileştiren Kaddafi, devlet sosyalizmini ekonomik model olarak benimsedi.
Petrol gelirlerini, dış siyasette önemli bir koz olarak kullanma yoluna gitti. Eylül 1973de Arap dünyasının önderliğine soyundu. Arap ülkelerinin birliği için çeşitli girişimlerde bulunan Kaddafi, bu amaçla Libya-Mısır-Suriye'nin katılmasıyla 1971 yılında Arap Cumhuriyetleri Federasyonu kuruldu. 1972 başlarında, Çad'da ayaklanan Müslümanlara yardım ederek yönetime gelmelerini sağladı.
Kaddafi, Arap ülkelerine ve uluslararası güçlere karşı yaptığı sıra dışı açıklamalarla tartışma konusu olurken, renkli geleneksel kıyafetleri ve yurt dışındaki toplantılara katılırken kurduğu çadırıyla da dünya basınının dikkatini çekti.
Libya'yı 42 yıl boyunca demir yumrukla idare etmesinin ardından Kaddafi, 20 Ekim 2011'de memleketi Sirte'de muhalif silahlı gruplar tarafından öldürüldü.
Libya'da Kaddafi yönetimini sonlandıran devrim ve ardından yaşanan önemli olaylar ise şöyle:
17 Şubat 2011 - Tunus'ta fitili ateşlenen Arap Baharı isimli süreç Libya'ya ulaştı. Başta Bingazi olmak üzere birçok kentte kitlesel gösteriler başladı. Kaddafi yönetimi, gösterileri gerçek mermiyle bastırmaya çalışınca onlarca kişi hayatını kaybetti ve gösteriler ülke geneline yayıldı.
19 Mart 2011 - Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde yapılan oylamanın ardından, Libya'da sivillerin kurtarılması için NATO'nun uygulayacağı uçuşa yasak bölge ilan edilmesi kararı alındı. Kararın ardından başta Fransa ve İngiltere olmak üzere çok sayıda NATO ve Arap ülkesi, Libya'ya hava saldırılarına başladı.