İsrail'in inandığı Yaşeya Kehaneti ne? Yahudilikte vadedilmiş topraklar nedir?

Burcu Sandıkçı: İsrail kuruluşundan itibaren Filistin halkını sistematik olarak katledip, yerlerinden ediyordu. Şimdi ise özellikle 7 Ekimden itibaren Gazze halkına bir soykırım uyguluyor. Hatta soykırımlarını kendince normalleştirmek için Netanyahu ve diğer İsrailli yöneticiler, oradaki çocukları, yaşayanları insan hayvanı olarak da nitelendirdi. Peki, İsrail'in Filistinlilere uyguladığı soykırımlarını meşrulaştırmaya çalıştıkları dini referansları neler? Prof. Dr. İsmail Taşpınar: Yahudilik tarihi burada önemli bir rol oynuyor. Yahudilik aslında temele baktığımızda Hz. Musa'nın getirmiş olduğu 5 bölümden oluşan Tevrat kitabına dayanıyor. Hz. Musa'nın hayatı anlatılıyor. Dinin kurucusu Hz. Musa'dır. Fakat Hz. Musa'dan sonra İsrailoğullarının başına geçen hem komutan hem de peygamber kabul edilen Yeşu, bizdeki Yuşa peygamberdir, döneminde Filistinlilerin toprakları işgal edilir ve orası on iki kabile arasında dağıtılarak parçalanır. Ardından Hakimler Dönemi başlar. Belli bir yönetici kesimdir. Şeriata uymak üzere bunlar yöneticilik yapar. ◾ Fakat Hakimler Dönemi'nden sonra bir Kraliyet Dönemi başlar. İlk kral Saul'dür, fakat Saul'den kısa bir süre krallık yaptıktan sonra yerine Davut geçer. Bizim Kur'an-ı Kerim'de Davut aleyhisselam dediğimiz peygamber, Yahudi ve Hristiyanlarda peygamber değildir sadece bir kraldır. Oğlu Süleyman da aynı şekilde sadece bir kraldır. ◾ İşte Davut'un krallık yapmış olduğu o devlet sonra oğlu Kral Süleyman'dan sonra ikiye bölünecektir. İsrailoğulları, birer kabileler birliği olan bir ülkeydi. Süleyman'dan sonra on kabile kuzeyde iki kabile de güneyde olmak üzere ittifak yapacaklar ve bölünecekler. ◾ Kuzeydekiler İsrail devleti diye bilinen İsrailoğulları devletini Asurlular 8. yüzyılda ortadan kaldırılacak. Ama güneydeki devlet başkenti Kudüs, yani Davut'un zamanında fethettiği Yebusiyonların siyon denilen o bölgede fethettiği şehir, Kudüs olarak adlandırılacak veya Davut şehri olarak adlandırılacak. Başkenti de oraya nakledecek. ◾ Güneydeki devlet Yahuda adını alacak Süleyman'dan sonra. Yahuda devleti 6. yüzyılda Babiller tarafından işgal edilip yöneticileri ve elit takımı Babil'e sürgüne gönderilecek. ◾ Daha önce işaret ettiğim gibi Hz. Musa'nın dininde ne Kudüs vardır ne Yahudi devleti vardır ne de Yahudilik vardır. Musevi diyebileceğimiz, Hz. Musa'nın getirmiş olduğu Tevrat şeriat kuralları vardır. İşte bu devletin Davut'un kurmuş olduğu devletin yıkılmasıyla beraber İsrailoğullarında bir travma yaşanacaktır. ◾ Tekrar başkenti Kudüs olan eski Yahuda devletlerini yeniden nasıl kurulacaklarına ve neden bunu kaybettiklerine dair birtakım ağıtlar yakılacak, düşünceler ortaya çıkacak, bunun ilahi bir ceza olduğu kanaatine varacaklar. Sonrasında yeniden o devletin kurulmasının tekrar ilahi bir müdahale ile olacağını inancı gerçekleşecek. ◾ Bu inanç üzerine tekrar mabedin inşa edilmesi orada yeniden Yahuda devletinin kurulması adeta Yahudiliğin merkezi bir inancı haline gelecektir. #İsrail'in uyguladığı soykırımlar özellikle 7 Ekim'den sonra gündemde olsa da esasında 1948'den beri Orta Doğu'da İslam âleminin bağrına sokulmuş bir hançer gibi duruyor. ◾Davud'un kurmuş olduğu bu devletin elden çıkması sonucunda oluşan bu travma daha sonra Yahudiler arasında dinin adeta asli bir meselesi haline gelecek. Bunun üzerine kutsal metinleri, peygamberlerin kitapları daima bu, eski Davud'un kurmuş olduğu devletin yeniden kurulması hatta onun soyundan gelecek olan bir 'Mesih' beklentisi inancı ortaya çıkacak. Yani Yahudilikteki bugün; Mesih inancı, beklentisi yine o Yahuda devletinin kurulması üzerinedir. Hz. Süleyman'ın (as) bununla alakası yoktur. ◾ Yani anlayacağınız, aslında Yahuda Devleti'nin elden çıkması sonucunda oluşan İsrailoğulları'nın Yahuda Devleti'nin yeniden kurulması üzerine oluşturduğu bir teoloji, başka milletlere tebliğ edilerek din haline getirmiş olduğu bu düşünce, din olarak devam edecektir. ◾ Yani günümüzde belki onların devamı olan nesilleri kesilmiş olabilir. Onların neslinden gelen, devam eden insanlar yoktur belki, ama bu bir din olarak başka milletlere de tebliğ edildiği için, bu bir din olarak başka milletler tarafından bir inanç olarak da günümüze kadar aktarılmıştır. Hatta 'Mesih'in dönüşü gecikse de yine de beklerim' şeklinde Yahudiliğin iman esasları içerisinde de yer alacaktır. Burcu Sandıkçı: Yahudilerin inandığı vadedilmiş topraklar kavramı nedir? Prof. Dr. İsmail Taşpınar: Yahudilik tarihinde, Hz. Musa'dan sonra özellikle 'vadedilmiş topraklar' denen o topraklar Yahudilik açısından ifade edilmiş topraklar olarak kabul edilmekte. Fakat Kur'an-ı Kerim'de burası 'Mukaddes Topraklar' olarak geçmekte, 'vadedilmiş topraklar' olarak geçmemekte. ◾ Buna özellikle vurguda bulunmamız gerekiyor. Çünkü bazen, mesela Suudi Arabistan'da olduğu gibi veya Birleşik Arap Emirlikleri televizyonlarında buranın İsrailoğulları'na vadedilmiş topraklar olduğundan bahsediliyor. Oysa Kur'an'da 'Arz-ı Mukaddes' diye bahsedilir burası. ◾ Yahudilikte 'vadedilmiş topraklar' Tevrat'ta, Hz Musa'ya verildiğine inanılan Tevrat'ta özellikle Hz. İbrahim ile birlikte gündeme gelen bir konudur. Hz İbrahim, Babil'den Ur şehrine, kuzeye doğru yolculuk yaptıktan sonra Harran bölgesine gelir. Harran'dan, daha sonra Tanrı'nın kendisi ile görüştükten sonra, Tanrı kendisinden güneye gitmesi ona ve kendisinden sonraki nesline vaat ettiği topraklara gitmesini ister. ◾ Burada daha çok Kenanlıların ve Filistinlilerin yaşamış olduğu topraklar kastedilmekte. Daha açık olarak Nil nehrinden Fırat'a kadar olan bölge ifade edilir. Fakat daha sonra Hz. Musa (AS) ve Yeşu döneminde bu sözleşmede Tanrı'nın: 'Bunu size vaat ediyorum ama karşılığında Allah'ı tek tanıyacaksınız ve bir de erkek çocuklar sünnet olacak' dediğine dair işareti var. Sonra aynı vaat onun oğlu İshak ile yapılacaktır. Yine aynı şekilde Allah'ın emirlerine uyma ve tek tanrı kabul etme üzerine. Ardından İshak'ın oğlu Yakup ile yapılacaktır. Bunlar büyük peygamberlerdir Yahudilik tarihinde de. ◾ Ardından Musa ve Musa'dan sonra gelen Yeşu dediğimiz veya Yuşa diye bildiğimiz peygamberle de aynı ahit yapılacaktır. Fakat burada ilginç bir değişiklik olacak Tevrat'ta verilen bilgiye göre, 'ayaklarının bastığı bütün yer' vadedilmiş toprak olarak tanımlanacaktır. O nedenle 'vadedilmiş topraklar' kavramı Yahudilik açısından çok elastiki bir kavramdır. Belli bir sınırı da olmayabilir. ◾ Eğer Musa ve Yeşu'nun yapılan ahitlerini esas alırsanız ki bunlar Tanrı'yla yapılan son esaslardır, antlaşmadır. Sonraki gelen peygamberlerle de yine bazı tanımlamalar getirmiş: 'bal ve süt akan yurt', ondan sonra yine aynı şekilde 'gurbet yurdu', 'gurbet diyarı' şeklinde de isimler yer almakta. Ama sınır olarak Musa ve Yeşu da ayaklarının bastığı bütün yeri tanımlayabilmekte. Şimdi Yeşu zamanında özellikle bu vaat edildiğine inanılan toprakların ele geçirilmesi büyük kanlı savaşlarla olacak. ◾ Kendileri bir toprak sahibi olmadıkları için başkalarının topraklarını ele geçirmek istiyorlar. Göçebelikten yerleşik hayata geçmek için başkalarının toprağını ele geçirerek oraya yerleşmek istiyorlar ve orada yaşayan bütün kabileleri düşmanı olarak kabul ediyorlar. Bunlar içerisinde de en büyük kabilelerden bir tanesi olan Amalika denilen Arap kabilesidir. İşte Netenyahu işaret ettiği haliyle aslında şunu demek istiyor: 'Biz Yeşu ve o dönemde yapılan savaşların aynısını şu anda yapıyoruz'. ◾ 'Yeşu hangi emirle vadedilmiş topraklara yerleştiyse savaşarak ben de şu an onun yerinde o savaşı vermekteyim' diyerek yapmış olduğu birtakım siyasi girişimleri bir anlamda kutsal kitaptan referansta meşrulaştırmaya çalışıyor. ◾ Günümüzde kendi yapmış olduğu işgal programlarını kutsal kitaptan destek alarak yapmaya çalışıyor, kutsal kitabı kendisi için kullanıyor. Bundan büyük oranda Yahudi dindar insanlar da rahatsızlar, herkes bunu aynı şekilde anlamıyor. Bunu da kabul edip bilmek lazım. Bir ara da yine Yeşaya'dan atıfta bulunmuştu. Yeşaya'da da dendiği gibi 'ben onun kehanetini gerçekleştiriyorum' diye. ◾ Daha önce de işaret ettiğim gibi, Babil'e sürgüne gidildikten sonra birtakım peygamberler, 'bir gün gelecek ve tekrar geri mabedi inşa edeceğiz, Kudüs'e gideceğiz ve Yehuda Devleti'ni yeniden kuracağız' diye kehanetlerde bulunuyordu. İşte şu anda, Netenyahu o kehanetten bahsederken o kehaneti gerçekleştiren kişi olarak bir anlamda 2500 yıl öncesine ait olan bir ifadeyi kendisi için kullanmakta. ◾ Oysa şunu biliyoruz ki, Yeşaya kitabındaki bu ifadeler zaten Pers Kralı Sirus'un Babil'i işgal edip ele geçirmesinden sonra Yahudilere 'geri dönün memleketinize gidin orada mabedinizi yeniden inşa edin ve memleketinize yerleşin' diye izin vermişti. Yani aslında Yeşaya'nın yapmış olduğu kehanet, daha önceden gerçekleşmiş olan geri dönüşü dillendirmekten ibarettir. ◾ Yani, bir gün gelecek biz oraya tekrar yerleşeceğiz, demesi olay gerçekleştikten sonra söylenmiş olan sözlerdir. Çünkü gerçekleşip oraya yerleşilmiştir, bunun üzerine Yeşaya'ya böyle bir kehanette bulunuyormuş sözünü kendi kitabında geçmektedir. ◾ Netenyahu adeta kendilerinin o dönemde olduğu gibi, sürgünde olduklarını ve vadedilmiş topraklara tekrar dönüşü ve mabedin inşası konusunda -çünkü İşaya ile birlikte mabed o dönemde yapılacak olandır- aslında işaret ettiği kişiler; bir fanatik Yahudiler ikincisi de evanjeliklerdir. ◾ Evanjelikler, adeta Hristiyan siyonistler olarak da isimlendirebileceğimiz bir yapıdır. Evanjeliklerin hepsi aynı olmasa da geneli bu şekildedir ve farklı mezheplere sahiptiler. Protestandırlar bunlar genellikle ve çok büyük etkileri vardır. Bunların yıllık İsrail'e yaptıkları birtakım yardımlar da vardır. Onlar da Eski Ahit'teki bu vadedilmiş toprağa yerleşmek, orada yeniden mabedin inşasının yapılabilmesi için bu kehanetleri -ahir zaman alametleri olarak görüyorlar- ahir zaman alametlerinin tahakkuku için İsrail'e yardım ediyorlar. Onların inancına göre de İsa Mesih, ahir zamanda tekrar geri gelebilmesi için mabet yeniden inşa edilmesi lazım ve İsraillilerin Kudüs'te devlet kurmaları lazım. ◾ Devleti kurdurdular zaten 1947'de. Daha önceden Teodor Herz'le birlikte başlayan süreç yine evanjeliklerin desteğiyle gelişen bir süreçti. Bu kayıtlar da var, kendi hayat hikayesini anlattığı notlarında da var, günlüklerinde de anlatıyor. ◾ Buraya yerleştikten sonra şimdi ikinci aşama mabedin inşa edilmesi. Evanjelikler bunun da yapılmasını istiyorlar, onun için destekliyorlar. Netenyahu özellikle Amerika'da olan evanjeliklere bir anlamda mesaj gönderiyor. 'Arkamda sağlam durun bu yaptığım savaş aslında sizin o istediğiniz, beklediğiniz mabedi yeniden inşa etmek için verdiğim bir savaştır' diyerek bir anlamda yine işlemiş olduğu bu savaş suçunu meşrulaştırarak Amerika'daki dini lobileri arkasına çekme girişimi olduğu bilinmesi gerekiyor. Burcu Sandıkçı: Orta Doğu'da bir din savaşı çıkartmak istiyor diyebilir miyiz? Prof. Dr. İsmail Taşpınar: Bir anlamda Ortadoğu'da siyasi savaşlara dini meşruiyet sağlamak için kullanılıyor ama burada yapılan savaş aslında bölgeyi karıştırmak, bölgede huzursuzluk ortaya çıkartmak. Netenyahu özellikle Amerika'daki evanjeliklerin bunu dini olarak desteklediklerini bildiği için dini bir formda bunu sunmaya çalışıyor. Yoksa şunu da iyi biliyoruz ki, yakın zamanda Suudi Arabistan'la Birleşik Arap Emirlikleri ile Ürdün'le Fas'la Sudan'la yapmış olduğu Abraham Anlaşması var. Güya bunlar, bölgesel kalkınmayı birlikte yapacağız diye anlaşmalar yaptı. ◾ Muhtemelen iç politikada Netanyahu'nun kendi gücünü kaybetmesi ve sonunun, akıbetinin kötü olacağını görünce bir sansasyon, bir olay yaratarak kendisini bir kahramanlaştırma girişiminde bulundu. ◾ Aslında bireysel bir maalesef kendi çıkarlarını düşünen ama beraberinde birçok insanın katledilmesi sonuçlanan bir cinayet ve insanlık suçu işlendiği artık Birleşmiş Milletler tarafından ve ilgili taraflar, müfettişler tarafından bunlar tespit edildi ve kayda geçti. Burcu Sandıkçı: Neden sürekli Mescid-i Aksa'nın altını kazıyorlar? Prof. Dr. İsmail Taşpınar: Mescid-i Aksa'nın altında kazı yapılması uzun bir zaman önce başlanıldı. Aşağı yukarı 2000 yılları civarında böyle bir karar alındı. Sebep, Mescid-i Aksa'nın altında arkeolojik olarak eski mabede ait kalıntı var mı diye onları ortaya çıkartmaktı. Tabii bu aynı zamanda mabedin altında bu kazıları yaptığınız zaman Mescid-i Aksa'nın dayanma gücü ve sarsıntılarda bir şekilde yıkılmaya sebebiyet verecek birtakım çalışmalarda anlamına geliyor. ◾ Yahudi geleneğine göre Hz. Süleyman'ın mabedi en kutsal yer olarak bilinmekte. Kutsallar kutsalı olarak kabul edilen yere baş kahinden başka kimsenin yerine yetkisi yoktu. Oraya girecek olan kişi de çarpılabilir ve ölebileceği gibi inançlar var. Yani oraya gerekli bir hazırlık olmadan girilmesi yasak olan bir yerdir. Bu nedenle buranın yeniden mabet yapılabilmesi için buranın yıkılması gerektiğine inanıyorlar. ◾ Denir ki Kubbetü's Sahra'nın altında yapılan kazı çalışmaları nedeniyle herhangi bir deprem esnasında veya sismik olay sırasında her an yıkılabilir. Yıkıldıktan sonra da Yahudiler kolayca kendi eski prototip mabetlerini inşa edebileceklerine dair görüşler var. Evet, bugün Mescid-i Aksa'nın altında yoğun bir arkeolojik faaliyet yapılmakta. Burcu Sandıkçı: Siyonistlerin kıyameti kopartma ve mesihi getirme çabaları nedir? Prof. Dr. İsmail Taşpınar: Yahudiler ile Hristiyanlar farklı düşünmekteler. Yahudi geleneksel inancına göre aslında mabedin yapılması hatta İsrail Devleti'nin kurulması da bir anlamda Yahudi şeriatına aykırı bir girişimdir. O nedenle geleneksel dindar Haredim diye de bildiğimiz birtakım geleneksel dindarlara göre Talmud'da emredildiği üzere devletin kurulması ve mabedin inşası tamamen Mesih'in yapacağı bir iştir. Bu nedenle siyonizm ideolojisinin yapmış olduğu 19. yüzyıldan başlayıp da 20. yüzyılda kurulan bu İsrail Devleti aslında dini bir emre karşı gelinen bir olaydır. Hatta bunun adına yapılan cinayetler, ölümler, insanları öldürmeleri ise tamamen büyük bir günah işlenmektedir. Bu dindar Yahudilere göre. ◾ Siyonizm çünkü bir ideoloji. Fakat Hristiyanlığa gelince Eski Ahit'teki birtakım kehanetlerden ve haberlerden hareketle mabedin yeniden inşasından sonra mesihin geleceğine inandıkları için mabedin inşasını hızlandırılması aslında Mesih'in yeryüzüne geri dönüşünün hızlandırılması anlamına gelmekte. ◾ Onun yeryüzüne gelmesi için de birtakım olağanüstü olayların gerçekleşmesi beklenmekte. Birtakım ahir zaman alametlerinin gerçekleşmesi gerekiyor ki Yuhanna'nın vahiy kitabında yedi madde olarak sayılmakta ve bu nedenle kıyametin bir an önce kopması için yedi tane büyük olayın gerçekleşmesi söylenmekte. Ozon tabakasının delinmesi, insanların denizlerde boğularak ölmesi, balıkların ölmesi, çeşitli savaşların çıkması, yaygın hastalıkların ortaya çıkması bütün hepsi alametler içerisinde. En son alamet ise işte beklenen Armageddon Savaşı'dır. ◾ Yani son Armageddon Savaşı da yapıldığında, yani bu bölgede büyük bir kaosun, büyük bir savaşın çıkması sonucunda mesihin geleceğine inanılmakta. Evanjelikler özellikle buna inanırlar. Bu nedenle adeta tanrıyı kıyamete zorlamak diye bir ifadeyle buradaki savaşın ve yeryüzündeki o ahir zaman alametlerinin küresel çapta yaşanması istenmekte. ◾ Nitekim Trump da bir evanjeliktir. Seçildiği zaman yaptığı ilk icraatlardan bir tanesi çevre anlaşmasından vazgeçmekti. Çevre anlaşmasından geri çekildi. Çünkü ozon tabakasının korunması anlaşması kendi inancına aykırı olduğu için ozon tabakasının daha çok delinmesi gerektiğini ve insanların yanması gerektiği inancı nedeniyle çevre anlaşmasından ve her yerin yıkılması gerektiği için tarihi koruma anlaşması olan UNESCO anlaşmasından geri çekilmişti. Yani bu tavırlar, Amerika'da Trump'la beraber yapılmıştı. Yeni yönetim geldiğinde tekrar çevre anlaşmasına imza yeniden koyduklarını ifade etmişlerdi. Ama şunu unutmamak lazım: Evanjelikler sadece Cumhuriyetçi Partisi değil her iki partide yer alan genel bir protestan ideoloji ve bir inanç, özellikle inancı paylaşan insanlar grubudur. Bekir Salih Yaman: Yahudiler Mescid-i Aksa'ya neden düzenli olarak baskın yapıyorlar? ◾ İsraillilerin yakın zamandan itibaren belli bir yakın zamanda başlattıkları birtakım uygulamaları özellikle Mescid-i Aksa'ya gidip işgal etmeleri olayları çeşitli nedenlere dayanıyor. Bunların en önemlisi tabii ki Mescid-i Aksa'nın olduğu bölgenin bir an önce Yahudilerin mabetlerinin inşasının gerçekleşmesi için birtakım tacizlerde bulunuyorlar. Taciz girişimleri, taciz ziyareti olarak görebiliriz. ◾ Bir diğer sebebi de özellikle Yahudilerin bayramlarıyla Müslümanların bayramlarının yakın zamanda aynı takvimlere aynı döneme rast gelmeleri. Onlar da o bayramlarını orada kutlamak istiyorlar. Böylece fanatik Yahudiler, özellikle o tarihler geldiğinde Fısıh Bayramı gibi veya diğer bayramlarda onu mabette kutlayacağız şeklinde orada yapmak için girişimlerde bulunup bir anlamda huzursuzluk çıkarıyorlar. ◾ Bunu uzun vadede kimi araştırmacılara göre el-Halil şehrinde Hazreti İbrahim'e ait olan Halil Ür- Rahman Camii'nin yine bir oldu bittiye getirilerek ortadan ikiye bölünmesi ve yarısının Yahudilere verilmesi diğer yarısının Müslümanlara verilmesi ki Müslümanlar da kendi kısımlarına girerken kolay kolay yine giremiyorlar. Yine birtakım yoklama, birtakım kimlik ibraz etmelerden geçerek ancak girebiliyorlar Yahudi askerleri İsrail askerlerinin yaptığı kontrolden sonra. Kimi araştırmacılar, kimi oradan haber veren insanlara göre bunun benzerinden yine Mescid-i Aksa ve Beytülmakdis'in olmuş olduğu o bölgede benzerini yapma girişimleri olduğunu da söylüyorlar. ◾Yapılan katliam, gözler önünde büyük bir katliam gerçekleştirilmekte. Binlerce çocuk öldü. Buna dur denilmesi gerekiyor. Bunun için de yapılması gereken bölgesel olarak bu bölgedeki ülkelerin bir araya gelip İsrail'e ciddi olarak bundan vazgeçmesi gerektiğini yoksa yaptırımların olabileceğini, ekonomik yaptırım olabilir, boykotlar olabilir ve uluslararası birtakım davalar açma konusunda olabilir ve değişik diplomatik mutlaka enstrümanların kullanılması gerekiyor. ◾ Bu konuda dünya kamuoyu oluşturmada ciddi çalışmalar gerekiyor. Özellikle o görüntülerin paylaşılması bunun anlatılması ve özellikle İsrail'in kendi içerisinde ve yurt dışında Amerika'da veya başka ülkelerdeki bu olaylara sessiz kalmayan, gösteriler yapan kabul etmeyen Yahudileri de desteklemek, onlarla birlikte hareket ederek adeta bunun kamuoyuna ve dünya kamuoyuna bir baskı oluşması, yerel hükümetlere, Batı'daki hükümetlere bir baskı oluşturacak şekilde büyük bir harekete ihtiyaç var diye düşünüyorum.

İsrail'in inandığı Yaşeya Kehaneti ne? Yahudilikte vadedilmiş topraklar nedir?

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

İsrail'in inandığı Yaşeya Kehaneti ne? Yahudilikte vadedilmiş topraklar nedir?