Arama
Yemen’de bir Türk köyü: Beyt-El Türki
Aramızdaki mesafeler ne kadar fazla olsa da gönüllerimiz yakın, gönül coğrafyamız tektir bizim… Orta Doğu'nun en güneyindeki bölge olan Yemen, bu birlikteliğin en somut örneğidir. Osmanlı ile 500 yıllık ortak tarihi gelecek taşıdığımız bu kadim beldede hala birlikteliğimizden parçalar bulunuyor. Peki Yemen'e asker olarak giden ve Sana'da şehit olan askerlerimizin hikayesi neydi ve Yemen'de bir Türk mahallesi nasıl oluştu?
Yemen'in tarihi
➤ 19. yüzyılın orta safhalarına gelindiğinde Yemen'in güney kısmı İngiliz yönetimine girerken, kuzey bölgesinde l. Dünya Savaşı'na rağmen Osmanlı hakimiyeti var olmaya devam eder.
➤ Lozan Antlaşması ile Yemen'de tüm haklarını kaybeden Osmanlı'nın ardından bölgede bir kargaşa ortamı hakim olur. İngilizlerin büyük ölçüde hakimiyet kurduğu bölgede direniş hareketleri sonucu sömürü faaliyeti gücünü kaybeder ve Kuzey Yemen'de 1962 yılında Yemen Arab Cumhuriyeti kurulur.
➤ Çeşitli medeniyetlerin halklarına ev sahipliği yapmış bu kadim bölgenin kuzeyinde Yemen Arab Cumhuriyeti kurulmasına karşın güneyinde, 1933 yılında Mısır'ın desteğiyle İngiltere'ye karşı gerçekleşen direniş sonucu Yemen Demokratik Cumhuriyeti kurulur.
➤ 1990 yılında ise iki bölgenin birleşerek tek bir Yemen Cumhuriyeti'ne dönüşmesi ile bölgede devlet iktidarının güçlenmesi sağlanır.
Osmanlı askerleri Yemen'e neden gitti?
➤ İlk defa 16. yüzyılda Yemen'de hakimiyet kuran Osmanlı Devleti için denizyolunun önemi çok büyüktü. Yemen'in konumu ise stratejik açıdan oldukça önemli ve Osmanlı'ya bölgede kilit rol atfedecek bir noktada idi.
➤ Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılda Hint Okyanusu'na inmesi ve Yemen üzerinde özenle durmasının ve asker göndermesinin sebebi, dünyanın en büyük donanmalarından birine sahip olan Portekizlilerin o zamana kadar bir Müslüman denizi olan Hint Okyanusu'na gelmeleriydi.
📌 Bilgi Notu:
Yemen'deki savaşlarda pek çok Türk askeri şehit olmuş ve Yemen topraklarına defnedilmiştir.
Beyt-El Türki köyü nasıl oluştu?
➤ Osmanlı Devleti'nden bu bölgeye göç eden Türkler Yemen'de hakimiyet sağlanan ilk yıllarda bugün Sana şehri sınırlarında bulunan 'Türk Evi' anlamına gelen 'Beyt- el Turki' köyünü kurarlar. Türk geleneklerinin, örf ve adetinin zamanla çeşitli değişimlere uğradığı köyde herkesin soy adı 'el- Turki' dir.
➤ Tarihsel süreç içerisinde pek çok badireler atlatan Osmanlı Devleti'nin terk etmek durumunda kaldığı bir coğrafya olan Yemen'de Anadolu kökenli Türk nüfusunun önemli bir parçası yer almaktadır.
Beyt-El Türki köyünün yapısı
➤ Yukarı Beyt-el Türkî ve Aşağı Beyt-el Türkî olarak ikiye ayrılan Türk köyü, Hayyamat ve el-Maaziip adlı iki küçük mahalleden oluşur. Doğuda ve batıda olmak üzere iki kuru dere vadisi arasında uzanan bir sırt düzlüğü üzerindeki Beyt-El Türki Osmanlı şehirlerinin ilk kurulumu ile benzerlik gösterir.
📌 Bilgi Notu:
Selçuklu ve Osmanlı şehirleri depremden ve sel felaketinden minimum etkilenecek şekilde şehrin yüksek konumlarına sağlam zeminli bölgelere kurulmuştur.