Arama
10 soruda "yabancılaşma"nın diğer adı Kafka
20. yüzyıl edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilen Kafka, "bir yabancıdan daha yabancı" yaşayarak hayatını sürdürdü. Yaşadığı dünya ile kurguladığı dünyanın iç içe geçtiği Kafka'nın eserlerinde yabancılaşmanın her düzlemine yer verildi. Peki, edebiyat tarihine damga vuran Kafka'nın herkesi şaşırtan son isteği neydi? İşte 10 soruda yabancılaşmanın diğer adı Kafka hakkındaki detaylar...
🔸 1 Kasım 1907'de Kafka, yaklaşık bir yıl çalışacağı sigorta şirketi olan Assicurazioni Generali'de işe başladı. Bu dönemdeki yazışmalarında sabah 08.00'den akşam 18.00'e kadar olan çalışma saatlerinden dolayı mutsuz olduğunu ve yazmaya konsantrasyonunu son derece zorlaştırdığını belirtmiştir.
🔸 Bu sebeple 15 Temmuz 1908'de işinden istifa etti. İki hafta sonra Bohemya Krallığı İş Kazası Sigortacılığı Enstitüsüne katıldı ve burada işinin yazmaya daha müsait olduğunu fark etti.
"Durumum, dayanılmaz bir şey benim için; çünkü tek isteğim ve tek eğilimim olan edebiyatla çatışıyor. Bir edebiyatçıdan başka bir şey olmadığım, olamayacağım ve zaten olmak da istemediğim için durumum beni hiçbir zaman kandıramayacak, tersine beni tümden yıkıma götürecektir. Bu da pek uzak değil (21 Ağustos 1913)" cümlelerini kuran Kafka için edebiyat harici giriştiği tüm işler, onu mutsuzluğa sürüklüyordu.
🔸 Kötü bir çocukluk dönemi geçiren Kafka, özellikle de babasıyla hiç anlaşamadı. Kafka üzerindeki baba baskısı çocukluk yıllarından başlayıp uzun bir süre devam etti. Babasına karşı beslediği duygular hep olumsuzdu.
🔸 Kafka'nın babasıyla olan ilişkisi tüm yaşamında ve eserlerinde doğrudan etkiliydi. Kafka bunu şöyle anlatır:
"Asker selamı vermeyi ve asker gibi yürümeyi becerdiğim zaman desteklerdin beni, ama ben geleceğin askeri değildim ya da iştahla yemek yiyebildiğim zaman desteklerdin ya da anlamadığım şarkıları tekrar edebildiğim veya senin en sevdiğin lafları senin peşinden geveleyebildiğim zaman, ama bunların hiçbiri benim geleceğimin bir parçası değildi. Ve aslında bugün bile, herhangi bir konuda, ucu ancak sana da dokunuyorsa, zedelediğim veya benim şahsında zedelenen (Örneğin Pepa beni azarladığı zaman) senin onurunsa destekliyorsun beni. O zaman destekleniyorum, bana değerim hatırlatılıyor, yapmaya hakkım olan hamlelere dikkatim çekiliyor ve Pepa mutlak bir biçimde mahkûm ediliyor. Ama şimdiki yaşımda artık desteğine neredeyse hiç ihtiyaç duymadığımı bir kenara bıraksak bile, ancak öncelikle söz konusu olan ben değilsem, gelen desteğin bana ne faydası olacak?" (Babaya Mektup)
🔸 Kafka'nın ilk eseri olan "Yargı" adlı hikâyede öne çıkan bir tema, baba-oğul çatışmasıdır ve oğlun neden olduğu suçluluk, acı ve kefaret yoluyla çözülür. Diğer önemli temalar ve arketipler arasında yabancılaşma, fiziksel ve psikolojik vahşet, korkunç bir arayıştaki karakterler ve mistik dönüşüm yer alır.
🔸 Kafka'nın eserlerinin en önemli teması ise "yabancılaşma"ydı. Kafka, eserlerinde sadece insanın kendine yabancılaşmasını değil yabancılaşmanın diğer boyutlarını da göstermeye çalıştı. Kafka, modern bireyin içine düştüğü yabancılaşma problemini anlamak açısından önemli bir düşünürdür.
"Kendi dört duvarımın içinde, kendimi yabancı bir ülkede hapsedilmiş bir göçmen olarak buldum; Ailemi yabancı gelenekleri, ayinleri ve çok dile meydan okuyan tuhaf uzaylılar olarak gördüm;istemediğim halde tuhaf ritüellerine katılmam için beni zorladılar; Direnemedim."
🔸 Dönüşüm, Franz Kafka'nın hayattayken yayımlanan nadir eserlerindendi. Kafka'nın yabancılaşmayı en güzel biçimde işlediği eserlerden biri Dönüşüm'dür.
🔸 Kafka, insanın yabancılaşmasını bir hayvan metaforu üzerinden aktarır. Neden bir insan değil de insan-dışı bir varlık tercih etmiştir ya da onu bu şekilde yazmaya iten şey ne olabilir? Kafka'nın buna cevabı şöyledir:
"Herkes, beraberinde taşıdığı bir parmaklığın ardında yaşıyor. Şimdi hayvanlarla ilgili bunca şey yazılmasının nedeni de budur. Özgür ve doğal bir yaşama duyulan özlemin ifadesi. Oysa insanlar için doğal yaşam, insanca yaşamdır. Ama bunu anlayamıyorlar. Anlamak istemiyorlar. İnsan gibi yaşamak çok güç, o nedenle hiç olmazsa kurgusal düzeyde bundan kurtulma isteği var.(…) Hayvana geri dönülüyor. Böylesi, insanca yaşamaktan çok daha kolay." (Dönüşüm)
🔸 Kafka, 1920 yılında Milena Jesenska ile tanıştı. Mektuplaştığı dört kadın arasında en ciddi ve önemli olan Milena Jesenska'ydi.
🔸 Milena'yla mektuplaşmaları önce bir arkadaşlık gibi başladı, daha sonra tutkulu bir aşka dönüştü. Fakat Milena evli olduğundan bu mutsuz ve imkânsız aşk Kafka'yı derin acılara sürükledi.
🔸 Mektuplaştıkları üç yıl boyunca sadece iki üç kez görüşebildiler ve bu görüşmeler Kafka'yı üzmekten başka bir işe yaramadı, yine de onun yaratıcılığını olumlu yönde etkilediği rahatlıkla söylenebilir.
🔸 Daha sonraları edebiyat tarihinin güzide eserlerinden biri sayılacak olan "Milena'ya Mektuplar'ınnda Kafka şöyle dile getirir durumunu:
"En çok seni seviyorum diyorum ama gerçek sevgi bu değil sanırım, sen bir bıçaksın, ben de durmadan içimi deşiyorum o bıçakla dersem, gerçek sevgiyi anlatmış olurum belki…" (Milena'ya Mektuplar)
🔍 Franz Kafka'nın Milena'ya Mektuplar'ından 40 unutulmaz alıntı