Arama
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mahur Beste romanı hakkında 10 bilgi
Türk edebiyatının usta kalemlerinden biri olan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın ilk romanı Mahur Beste, aynı zamanda yazarın en kısa romanı olma özelliğini de taşımaktadır. Yapı bakımından da pek çok farklılığa sahip olan romanda, giriş, gelişme ve sonuç bölümleri bulunmaz. Ana kahraman Behçet Bey'in yaşam öyküsü üzerinden imparatorluk topraklarındaki farklı insanların hayatlarına da temas edilir. Eserde medeniyetimizin geçirdiği bütün değişimleri yakından gözlemleyebiliriz. Tanpınar'ın tamamlayamadığı ilk eseri Mahur Beste hakkında en ilgi çekici 10 detayı derledik.
📌Ahmet Hamdi Tanpınar'ın yazdığı dört romandan üçü, kendi içlerinde bir "nehir roman" olarak değerlendirilir.
Nehir roman: Tek başlarına okunabilecek, ama belli başlı özellikleriyle birbirlerine bağlanan romanları ifade etmek için kullanılan bir kavramdır.
📌Tanpınar'ın Mahur Beste, Huzur ve Sahnenin Dışındakiler romanları arasında da böyle bir ilişki vardır. Bu üç eser, kendi içlerinde okunup anlaşılabilecek kitaplar olsa da her üç romanda da karşımıza çıkan bazı ortak karakterler, temalar ve motifler bulunur.
"Istırap insanoğlu için gündelik ekmek, ölümse sadece bir kaderdi, ikisinden de kaçınılmazdı. Asıl dava, derin bir şekilde yaşamak ve kendi kendisini gerçekleştirmek, ölümlü hayata şahsi bir çeşni vermekti."
📌Mahur Beste romanına bakıldığında ilk etapta anlatılan Behçet Bey'in hayatıdır. Fakat romana yalnızca Behçet Bey'in hayatını anlatıyor demek oldukça yetersiz bir değerlendirme olacaktır.
📌Behçet Bey çerçevesinden imparatorluk topraklarında yer alan çeşitli insan profilleri roman içerisindeki rollerini almıştır. Tanpınar, Mahur Beste'de modernleşme tarihimizde geleneksel kimlikleri parçalayan ilmiye sınıfına ait üç kişiyi karşımıza çıkarır: İsmail Molla, Ata Molla ve Sabri Hoca… Bu üç karakter Tanzimat sonrası Osmanlı toplumunun bir portresi niteliğindedir. Dini eğitim almış üç aydının medeniyete dair düşünceleri romanda önemli bir bölümü içermektedir.
📌Bu şahısların varlığı romanı, Behçet Bey'in yaşam öyküsü olmaktan çıkararak medeniyet değişiminde yaşanan sorunlara, daha geniş bir perspektifle bakabilmeye olanak sağlamıştır.
"Kendi eliyle çalışmak ruhu tasfiye eder, insanı Allah'a yaklaştırır. Dikkatini elindeki işe verirsen temiz kalırsın."
📌Tanpınar'ın birçok eserinde olduğu gibi Mahur Beste de klasik musikimize ait unsurlarla örülüdür. Bireyin özünü keşfetmesini sağlayan musiki romanın bel kemiğini oluşturur. Tanpınar romanında genel olarak musikinin farklı kültürleri birbirlerine bağlayan yönüne atıfta bulunmuştur.
📌Ayrıca Doğu musikisi üzerinden, medeniyetimizin duyuş ve düşünüş tarzına da değinmiştir. Tanpınar musikiyi kültürü ve değerleri tamamlayan bir unsur olarak görmüştür.
"Herkes gibi maddesiyle gezinen bir insan olduğunuz halde bir rüyaya benziyorsunuz. Belki de hayatınızı doğru dürüst yaşamadığınız için bu tesiri yapıyorsunuz."
"Bu romanı büyük bestekarımız Eyyübi Bekir Ağa'nın ruhuna ithaf ediyorum."
📌Roman Lâle Devri'nin ünlü hânende ve bestekârlarından Eyyübi Ebubekir Ağa'ya ithaf olunmuştur. Eyyübi Bekir Ağa'nın da Mahur makamında bir bestesi bulunmaktadır. Bu nedenle ilk bakışta Ahmet Hamdi'nin bu besteden etkilenmiş olduğu düşünülmektedir.
"Gittin emma ki kodun hasret ile canı bile
İstemem sensiz geçen sohbet-i yâranı bile"
📌Neşati'nin bu beyiti roman boyunca ve hatta üçlemenin diğer romanı olan Huzur'da da sıkça tekrarlanmaktadır.
"Her şeyden vazgeçmek, her şeyden pişman olmaktı."
📌Mahur Beste, Ebubekir Ağa'nın diğer bestelerinde değişik bir form olarak kullanılmanın yanı sıra, sadece bu adla efsaneleşmiş bir beste olarak da vardır.
📌Ancak romandaki Mahur Beste, romanın kurmaca karakterlerinden Talat Bey'in yazdığı, Neşati'nin; "Gittin amma ki kodun hasretle cânı bile İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile" gazelinden oluşturulmuş muhayyel bir beste olarak anlatılır.
📌Tanpınar'ın romanında bestekârına ithaf etmiş olduğu bu beste "Bir âfet-i meh-peyker ile nüktelerim var" sözleriyle başlayan ve Ebubekir Ağa'nın başyapıtı sayılan bestesidir.
"Kitaplar, sevginin birleştirici bir şey olduğunu yazıyorlardı. Evet, kitaplar ne derse desin, dünya ikiye ayrılıyordu."