Arama
Aşık edebiyatı hakkında bilinmesi gereken terimler
Aşık edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel edebiyatımızın adıdır. Aşık edebiyatını, sade bir dil kullanarak şiirlerini daha çok hece vezniyle yazan ve saz çalarak yurdu dolaşan aşıkların eserleri oluşturur. İslamiyet öncesi sözlü edebiyat geleneğinin bir devamı olan, temsilcilerinin adları ve yaşadıkları çağlar belli olan aşık edebiyatı hakkında bilinmesi gereken terimleri derledik.
Âşık edebiyatında en çok rastlanan, âşıkların en çok kullandıkları biçimdir. Genel tür adı olan koşmadan ayırmak için klasik şemaya uygun düşen koşmalara düz koşma adı verilmektedir. Düz koşma, on bir heceli ve uyak düzeni ababcccb-çççb... şemalarına uyan koşma tipidir.
Halk şiirinde doğa güzelliklerini anlatmak ya da kadın, at gibi sevilen varlıkları övmek için söylenen şiirlere güzelleme adı verilmektedir.
Fuzuli'nin hafızalarda yer edinen Su Kasidesi'nden beyitler ve anlamları
Coşkun ve yiğitçe bir üslupla savaş ve döğüşleri anlatan şiirlerdir. Halk şiirinde en güzel koçaklama örneklerini Köroğlu vermiştir.
Şâhlar şâhı divan açar
Divan gümbür gümbürlenir
Merd dayanır nâmerd kaçar
Meydan gümbür gümbürlenirYiğit kendini öğende
Oklar menzili döğende
Şeş-per kalkana değende
Kalkan gümbür gümbürlenirOk atılır kal'asından
Hak saklasın belâsından
Köroğlu'nun nârâsından
Her yan gümbür gümbürlenir.
(Köroğlu)
Türk topluluklarında XVII. yüzyıla değin kullanıldığı bilinen, Altay Türkleri arasında bugün de kullanılan, halk ozanlarınca çalınan üç telli bir saz.
Âşıklık geleneği içinde, âşıkların ustalıklarını sergilemek için bir nev'i söz hüneri olarak baş vurdukları bir gelenektir. İçinde (b, p, m, v, f) dudak ve diş-dudak sesleri bulunmadan söylenen şiir demektir.