Arama
Aşık edebiyatı hakkında bilinmesi gereken terimler
Aşık edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel edebiyatımızın adıdır. Aşık edebiyatını, sade bir dil kullanarak şiirlerini daha çok hece vezniyle yazan ve saz çalarak yurdu dolaşan aşıkların eserleri oluşturur. İslamiyet öncesi sözlü edebiyat geleneğinin bir devamı olan, temsilcilerinin adları ve yaşadıkları çağlar belli olan aşık edebiyatı hakkında bilinmesi gereken terimleri derledik.
Coşkun ve yiğitçe bir üslupla savaş ve döğüşleri anlatan şiirlerdir. Halk şiirinde en güzel koçaklama örneklerini Köroğlu vermiştir.
Şâhlar şâhı divan açar
Divan gümbür gümbürlenir
Merd dayanır nâmerd kaçar
Meydan gümbür gümbürlenirYiğit kendini öğende
Oklar menzili döğende
Şeş-per kalkana değende
Kalkan gümbür gümbürlenirOk atılır kal'asından
Hak saklasın belâsından
Köroğlu'nun nârâsından
Her yan gümbür gümbürlenir.
(Köroğlu)
Türk topluluklarında XVII. yüzyıla değin kullanıldığı bilinen, Altay Türkleri arasında bugün de kullanılan, halk ozanlarınca çalınan üç telli bir saz.
Âşıklık geleneği içinde, âşıkların ustalıklarını sergilemek için bir nev'i söz hüneri olarak baş vurdukları bir gelenektir. İçinde (b, p, m, v, f) dudak ve diş-dudak sesleri bulunmadan söylenen şiir demektir.
Saz şairlerince koşma, belli biçimdeki şiirlerin değil, özel bir ezgiyle söylenen şiirlerin adıdır. Koşma tür anlamı dışında, bir ezginin de adıdır.
Âşıklık geleneğinde manzum bilmece. Halk şiirinde muamma bir kimsenin ya da varlığın adını gizleyen şiir demektir.