Arama
Bir Garip Efsane Aylak Adam’da İstanbul
Modern romanın önemli isimlerinden olan Yusuf Atılgan, büyük şehrin yalnız ve yüzeysel insanlarının arasında bulamadığını da yitiren adamın romanı Aylak Adam'da, alışılmış eşsiz İstanbul portresine karşıt bir betimleme yapar. Modernizmle her şeyin sunileştiği, hızla orantılı olarak gürültünün de arttığı gri ve huzursuz bir labirenttir artık şehir. Aylak Adam, huzursuz ve eleştirel bakışla İstanbul'la nadir anlarda da olsa bütünleşir. Bu nadir bütünleşmeleri ve şehirle kavgalarıyla İstanbul'u bir de Aylak Adam'ın Bay C'sinin gözünden görün.
🔹
▪ Bay C'nin yaşayış biçimi sanatla iç içe bir flaneur havası verse de aslında öyle değildir. Flaneur, şehri evi sayar ve sokaklarda geçirdiği vakitler yaşamının asıl zaman dilimini oluşturur.
▪ Bay C, şehre evi gözüyle bakmaz aksine derin bir yabancılaşma ve aidiyetsizlik hissiyle yaşar. Bu yabancılaşma yalnızca şehre değil hem kendisine hem de dünyayadır. Kitapta sanatçı kesimle kurduğu ilişki de şehirle bağını güçlendirmez, bakış açısını yumuşatmaz. Bazı anlardan zevk alsa da derin huzursuzluk ve aidiyetsizlikle yaşamaya devam eder.
*Flaneur nedir?
Müzmin aylak ve kentli avare adam
🔹
▪ Aylak Adam'da İstanbul; kültürüyle, mimarîsiyle kendine has güzel bir şehir olarak tanımlanmaz. Gıcırtılı kocaman labirenttir İstanbul. Bu labirentte onun arayış ve kaçışları durmaksızın sürer. Nihayetsiz aşkının peşinden çıkış yolunu arayan bir avare gibi gezdiği şehir romanın sonunda onun sonsuza dek kaybolacağı bir labirent olmuştur artık.
🔹
▪ Bay C'nin İstanbul'da vakit geçirdiği semtleri, mekânları mercek altına alırsak ağırlıklı olarak Avrupa yakasında Beyoğlu, Nişantaşı, Karaköy, Taksim civarlarını görürüz.
▪ Nişantaşı'nda yaşayan, Maçka'da da sanat atölyesine sıkça uğrayan Bay C, dönemin sanat camiasının toplandığı bu mekânların müdavimidir ancak oralara ait değildir. Hatta oradakilerle derin ilişkiler kurmaktan kaçınır.
"Sıra Serviler Caddesi': Asfalt, üst üste beton yapılar, otomobiller sürüsü, hızlı yürüyen insanlar sürüsü… Bu yolun servili olduğu zamanlar da insanlar böyle mi yürürdü?
🔹
▪ Semt üzerinden şehir eleştirisi yapılan bu satırlarda bilinmeyen güzel geçmişin hayaliyle kıyas yapılır. Şehrin bugün hızlı, gri ve kalabalık halinin Bay C'nin zihnindeki tezahürünü görürüz.
▪ Romanın genelinde şehrin kalabalığı Bay C'nin yalnızlığının büyüklüğünü vurgulamak için zemin olarak kullanılır.
"Bu şehirde en sevmediği yer, Tophane caddesiydi. Belki vapur düdüklerinin çağrısından korktuğu için, belki de bu yoldaki fakültede geçirdiği sıkıcı günlerin etkisiyle sevmiyordu. Oysa Yüksekkaldırım'ı severdi. Devetüyünün oradan çıkacağı umulurdu."
🔹
▪ Mekânı hatıra bağlamında şehri değerlendiren Bay C. Tophane'yi sevmeyişine sunduğu nedenlerle aslında hayatı hakkında da bilgi verir. Aynı çevre içinde bazı yerlere belli duygularla yaklaşan kahramanın bu tutumu, şehirle derin bir bağı varmış gibi hissettirse de aslında mekânlar yalnızca iç dünyasını yerleştirdiği devasa dekorlardır.