Arama
Bir lügat savaşçısı: Şemseddin Sami'nin dil hakkında görüşleri
Tanzimat döneminin en üretken yazarlarından biri olan Şemseddin Sami, Türk edebiyatının ilk kapsamlı sözlüğünün ve telif romanının sahibiydi. Elli dört yıl ömür süren Sami, bu kısa hayatına kırktan fazla eser sığdırdı. Çalışmaları ile dil alanında ortaya aşılmaz eserler çıkaran yazar, bugün dahi kitapları ile yaşamayı sürdürüyor. Vefatının 120. yılında Şemseddin Sami'nin filolojiye ve sözlükçülüğe dair kıymetli görüşlerinden alıntılar derledik.
💠
"Tahsile kendi lisanımızdan bed' etmeyişimizin sû-i neticesi olarak okuduğumuz ulumun ve ez-ân cümle sarf ve nahvin asıl ve esas ve maksadından bîhaber kalıp ve okuduğumuz nedir ve ne işe yarar? Bunun da farkına varmaksızın papağan gibi okuruz."
Şemseddin Sami
💠
"Zira kendi lisanının mükemmel bir lügatine malik olmayan kavim kütüphaneler dolusu kitaplara malik olsa dahi yine mazbut bir lisan-ı edebîye malik addolunamaz."
Şemseddin Sami
💠
"Kendi lisanını edebiyatıyla bilmeyen ise yukarıda dediğimiz gibi diğer bir lisan dahi öğrenemeyip cahil kalır."
Şemseddin Sami
💠
Dilimiz lisân-ı Türkî'dir, bu lisana mahsus lügat kitabına dahi başka isim düşünmek abestir.Lisan kelimelerden mürekkeptir ki bu kelimeler dahi her lisanın kendine mahsus birtakım kavâidine tevfîkan tasrif ve terkip edilerek insanın ifâde-i merâm etmesine yararlar.
Şemseddin Sami
💠
"Bu suretle asıl ve esasından gafil olduğumuz ulûmun biri de lügat ilmidir. Evet, bizde lügat kitabı demek ne demektir ve bu kitaplar neye yarar? Bunu tamamıyla anlayanlar azdır desek mübalağa etmiş olmayız."
Şemseddin Sami