Arama
Cemil Meriç, Necip Fazıl'ı nasıl anlattı?
Cemil Meriç, bir kitaba sığacak düşünce ve kişiliği tek cümleye sığdırabilen edebiyatçımızdır. Derin bilgi ve birikimiyle yazın dünyasının ruh tahlillerini ortaya koyar. O, Necip Fazıl'ı da bu bilgi birikimiyle edebiyat tarihine yazmıştır. Üstad'ı hiç kimse onun gibi anlatmaya cesaret gösteremez. Çünkü o, Üstad'ı tanır, tanımlar ve tahlil eder. Cemil Meriç, üstadı anlatırken eserleri ve kişiliğini bir bütün olarak ele alır ve asıl olması gereken noktayı işaret eder. Sizler için, Meriç'in Necip Fazıl hakkındaki derin düşüncelerini derledik.
Cemil Meriç her biri alanında kült sayılabilecek kitaplarında Türk edebiyatının en önemli yazar ve düşünce adamlarını anlatır; onlar hakkında tahlil ve tanımlar yapar. Bu anlamda eserlerine bakıldığında, Doğu ve Batı'dan birçok fikir adamı ve sanatçının yer aldığını görülür. Hayranlıktan gözü kamaştığı Balzac, münzevi yıldızlar olarak tanımladığı Dante, İbn Haldun, Camoens, büyük adamlar olarak gördüğü Shakespeare, Baudelaire, Dostoyevski, Tolstoy…
O, kitap veya bir makaleyle anlatılabilecek bir düşünce veya kişiliği tek bir cümleye sığdırmış, derin bilgi ve birikimiyle ruhî tahliller yapmıştır. Onun yapmış olduğu tanım ve tahliller, birer veciz söz/aforizma derecesindedir. Tahlil ve tanımlamaları bizdeki karşılığıyla atasözü veya deyim gibidir.
Örneğin İbni Haldun için "Orta Çağ'ın karanlık gecesinde muhteşem ve münzevi bir yıldız; ne öncüsü var ne devamcısı. Mukaddime, çağları aydınlatan bir fecir." demiş ve onun hakkında söylenebilecek her şeyi adeta özetlemiştir.
Onun bir sözünden uzun bir makale yazılabilir. Okumuş olduğu kitapları, hayranlık duyduğu sanatçıları, hatta sevmediklerini dahi kendi duygu ve düşünce imbiğinden geçirerek yepyeni tespit ve tanımlamalarla okuyucuya sunmuştur.
Cemil Meriç'in Türk edebiyatında üzerinde durduğu isimler arasında Yahya Kemal, Nâzım Hikmet, Kemal Tahir, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl, Peyami Safa ilk sıraları alır. Bu sanatçıları bazen birbiriyle kıyaslar bazen tek başına ele alır, bazen göklere çıkarır bazen de yerin dibine batırır. Ama neyi nasıl söyleyeceğini çok iyi bilir.