Arama
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
Cumhuriyet ilanının ardından başlayan Cumhuriyet dönemi Türk Edebiyatı, ilk yıllarında kendisinden önceki milli edebiyatın etkilerini taşır. Sanatçılar, savaştan çıkmış bir milleti, yeni inkılapları ve Anadolu'yu toplumcu bir gerçeklikle gözler önüne serer. Zaman geçtikçe birbirinden farklı pek çok edebi topluluk oluşarak edebiyatımız entelektüel zenginlik kazanır. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının 1923 ile 1950 yılları arasındaki serüvenini sizler için araştırdık.
🔸 Özellikle Kurtuluş Savaşı ile ilgili şiirlerde gurbet teması ve destansı söyleyiş hakimdir.
🔸 Dönem şiirlerinde romantizm, parnasizm ve sembolizm akımlarının etkileri görülür.
🔸 Anadolu, Kemalettin Kamu, Behçet Kemal Çağlar, Ahmet Kutsi Tecer ve Ömer Bedrettin Uşaklı gibi şairlerce övgüyle anlatılsa da çoğu şair tarafından dışarıdan bir göz ile bakılarak eserlerine aktarılmıştır. Nazım Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ahmet Arif ve Cahit Külebi gibi şairler de Anadolu'yu gerçekçi biçimde anlatmıştır.
Cumhuriyet döneminde ortaya çıkan akımlar
Beş Hececiler
🔸 Hecenin beş şairi olarak da anılan bu sanatçılar şiirlerinde başlarda aruz veznini sonrasında ise hece ölçüsü kullanmışlardır. Yalın ve anlaşılır bir dil kullanmayı tercih etmişlerdir. Vatan sevgisi, kahramanlık, yiğitlik gibi temaları işlemişlerdir.
🔸 Beş Hececiler şiire Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Dönemi'nde başlamışlardır. Dörtlükler halinde yazma biçimine bağlı kalmayarak yeni biçim arayışına yönelmişlerdir.
🔸 Beş Hececiler'in şiirlerinde düz yazı şeklinde yazılmış cümlelere rastlamak gayet olağandır. Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Orhan Seyfi Orhon bu akımında yazan sanatçılardır.
Yedi Meşaleciler
🔸 Bu topluluk, 1928 yılında "Yedi Meşale" isimli bir kitap yayımlayan Kenan Hulisi Koray, Sabri Esat Siyavuşgil, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Muammer Lütfi Bahşi, Vasfi Mahir Kocatürk, Cevdet Kudret Solok gibi sanatçılar tarafından oluşturulmuştur. Topluluğun yedi üyesinden altısı roman türünde eserler veririken; sadece Kenan Hulisi Koray öykü yazar.
🔸 Sanat, sanat içindir anlayışını savunmuşlar, samimiyeti ve içtenliği eserlerine yansıtmışlardır. Beş Hececiler'in memleketçi edebiyat anlayışına karşı çıkarak sanatta, Batı argümanlarının savunucusu olmuşlardır. Fransız sembolist akımında yazan şairleri örnek alarak hece ölçüsüyle şiirler yazmışlardır.
Garipçiler
🔸 Orhan Veli, Melih Cevdet Anday Oktay ve Rıfat Horozcu'dan oluşan Garipçiler, 1940 yılına kadar var olan tüm şiir anlayışlarına bir tepki olarak doğmuştur. Şiirden ölçü ve uyağı çıkararak serbest şiir yazmışlardır.
🔸 Garip akımı, bu üç şairin 1941 yılında yayımladıkları Garip adlı şiir kitabı ile başlar. Grup üyeleri kitabın girişinde edebiyata dair düşüncelerini yazdıkları bir bildirge yayımlamışlardır.
🔸 Şiir alanında en büyük değişimi gerçekleştiren bu topluluk, sürrealizmden etkilenmiştir. Sanatlı şiire tepki göstererek halk dilinde, anlaşılır şiirler yazdılar.
🔸 Günlük yaşama dair her şeyi ve toplumsal aksaklıkları bir mesaj verme kaygısı olmadan aktardılar. 1950'de Orhan Veli'nin ölümüyle topluluğa mensup diğer sanatçılar da farklı akımlarda eser vermeye başladılar.