Arama
Dostoyevski idamdan nasıl kurtuldu?
Suç ve Ceza, Budala, İnsancıklar, Karamazov Kardeşler gibi dünyaca ünlü eserlerin yazarı olan Dostoyevski'yi okumak bilmediğimiz muazzam bir şehre girmek, bir savaşın gölgesine tanık olmak gibidir. O yaptığı psikolojik analizler ile okurlarını büyüleyen, her bir eserinde farklı karakterleri ile okuyucusunu farklı dünyalara ulaştıran biridir. Her kuşağın yazarı olan Dostoyevski'nin doğum yıl dönümünde okumanız bilmeniz ve duymanız gerekenleri derledik.
Dostoyevski, yaşamının son yıllarında başyapıtı olan Karamazov Kardeşler'i tamamladığında, Rus yazınında felsefe düzeyinde roman türünün temelini attığının bilincinde değildi. Dostoyevski'nin yaşam birikiminin tümünü ve sanat gücünün doruğunu içeren bu roman, gerçekte insanlığa adanmış bir destan niteliği taşır.
Yazar, hiçbir romanında "Karamazov Kardeşler"de olduğu kadar insan ruhuna inmedi. Bir aileyi konu alan ve bir felaketler zinciri olarak gelişen olay örgüsü, bireysel ögelerin yanı sıra, Rus toplumunun geçirdiği sarsıntıları eşi benzeri bulunmayan bir sanat aynasından yansıtır. Karamazov Kardeşler, yazarın son başyapıtıdır.
Rusya'da o dönemde yaşanan Çarlık rejimi baskısına karşı yükselen direniş sesleri hakimdi ve Dostoyevski bir takım olaylara karıştığı düşünülerek tutuklandı ve hapse gönderildi; idamın kıyısından döndü ve Sibirya'ya sürgün edilen Rus yazarları arasına girdi. Bu dönem, yazarın edebî anlamda en önemli dönemiydi. Sürgün edilişi ve ölümün soğuk ve karanlık dokunuşundan son anda kurtulması, insanın kalbinin derinliklerine işleyen o değerli cümlelerin ve başyapıtların yazılmasına neden oldu.
Dostoyevski'nin parasızlığını anlatan Kumarbaz, korkunç ve amansız bir saplantının öyküsüdür. Dostoyevski'nin ironiyi ve groteski harmanlayarak yarattığı özgün kara mizahın en başarılı örneklerinden olan Kumarbaz, dünyanın her yerinden Roulettenburg adlı kurmaca bir Alman kasabasında bir araya gelen kumar müdavimlerinin hikâyesidir.
Yazarın kendi borcunu ödemek için bir ay gibi kısa bir sürede tamamladığı bu romanda, kendisinden ilhamla yarattığı başkahramanı Aleksey İvanoviç, karamsarlık ve coşkunun gerilim hattında gidip gelir. Dostoyevski, genç adamın başarısız ilişkileri ve harcanan hayatını anlatırken, onda nesneleştirdiği alın yazısı ve özgürlük ikilemini inceledi.
