Arama
Dünyayı etkileyen salgınların edebiyattaki yansımaları
İnsanlık tarihi boyunca ölümcül salgınların dünyayı sardığını görüyoruz. Ne yazık ki bugünlerde de dünyayı kırmızı alarma geçiren koronavirüs ile karşı karşıyayız. Bu dönemi verimli atlatmanın yollarından biri ise kitaplar... Descartes'ın dediği gibi, en iyi kitapların okunması, geçmiş yüzyılların en büyük insanlarıyla konuşmak gibidir. Bir klasik olan Kızıl Veba'dan, postmodern edebiyatın bir ürünü olan Körlük'e salgınların edebiyattaki yansıması olan 12 kitabı derledik.
Kızıl Veba, Jack London'ın insanın doğasına ilişkin önemli saptamalarını, bir salgın hastalığın ortaya çıkışına dayalı olarak gözler önüne serdiği önemli bir eser. Aniden ortaya çıkıp hızla yayılan Kızıl Veba sadece insanların değil, kurulmuş medeniyetlerin de yok olmasına yol açıyor. Hayatta kalanların verdiği yaşam savaşı, onların acımasızlığını ve ilkelliğini de çarpıcı biçimde ortaya çıkarıyor.
Öykü, salgın hastalığa yakalanmaktan kurtulmuş ve medeniyetlerin yok oluşuna tanıklık etmiş olan yaşlı bir adam tarafından torunlarına anlatılıyor. Kızıl Veba, Jack London'ın büyüleyici dili ve anlatımıyla okuru, insanın çıplak gerçeğiyle bir kez daha yüzleştiriyor.
Amerikan edebiyatının en iddialı isimlerinden Colson Whitehead, Bölge Bir'de, büyük bir salgının ardından yerle bir olan dünyada, yaşayan ölülerle ölmeden yaşamaya çabalayanların öyküsünü anlatıyor. Bir zamanların şaşaalı New York şehrinde, kurtlar sofrasında sağ kalmanın tüm incelikleri ve uygarlığın bağırsaklarında verilen amansız savaşın öyküsü... Bölge Bir, çivisi çıkmış dünyada kaybedecek hiçbir şeyi kalmamış olan leşleri, kopukları ve medeniyet adıyla bilinen hastalığın son safhasını gözler önüne seren, dehşetli bir çağdaş yaşam alegorisi sizleri bekliyor.
19. yüzyılın öncü gerilim, polisiye, korku ve gizem yazarlarından Edgar Allan Poe, bugün Amerika'nın en büyük yazarları arasında anılır. Kendisinden sonra pek çok ismin faydalanacağı yaratıcılıkta özgün hikâyeler yazmış, sözcüklerden gerilim dolu gerçekçi bir dünya meydana getirmiştir. Zorlu yaşamının yanı sıra hikâye ve şiirlerinin üslubundaki başarı sayesinde bugün hâlâ çokça merak edilen ve okunan yazarın "gerilim" tarzındaki hikâyelerini Kızıl Ölümün Maskesi'nde bir araya getirdik.
Usher Konağı'nın Çöküşü, Kara Kedi, Kuyu ve Sarkaç gibi meşhur hikâyelerinin yer aldığı elinizdeki kitap gerilim tutkunlarını Edgar Allan Poe'nun muhteşem zihnindeki dünyaya davet ediyor.
Hikâyemiz, Flandre'da, hayali Quiquendone kentinde geçer. Kentin sakin, ölçülü, tutumlu ve ağırkanlı insanları yüzyıllardır hiçbir konuda aşırılığa kaçmadan, herhangi bir duygu belirtisi göstermeden, uyum içinde son derece durağan bir yaşam sürmektedir. Yöneticileri bile yaşamları boyunca inisiyatif kullanmadan, hiçbir önemli karar almadan bu dünyadan göçüp gitmektedir. Ancak Doktor Ox'un sözde kenti aydınlatma projesiyle gelişi Quiquendone'da bir şeyleri değiştirecektir. Doktorun gizli bir gündemi vardır ve bunun için kent halkını kobay olarak kullanmaktan çekinmeyecektir. Zira bilim vicdansız kişilerin elinde tehlikeli olabilir.
Jules Verne ince ironisinin her satırına sindiği bu eğlenceli kitapta, dünyadan kopuk yaşayan, ortaçağla bağlarını koparmamış küçük bir kentin Flaman sakinlerinin çoktan miadını doldurmuş yaşam biçimlerini hicveder. Hikâye Alman asıllı Fransız besteci Jacques Offenbach'ın Doktor Ox adlı operasına da konu olmuş, librettonun yazımına bizzat Verne de katkıda bulunmuştur.
20. yüzyılın en büyük Alman romancısı Thomas Mann'ın yazarlık yaşamında, Buddenbrooklar, Büyülü Dağ ve Doktor Faustus gibi büyük romanların yanı sıra Venedik'te Ölüm'ün de benzersiz bir yeri vardır. 1929'da Nobel Edebiyat Ödülü'ne değer görülen Mann, I. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde yayınlanan Venedik'te Ölüm adlı bu uzun öyküsünde, 'sanatçının trajik çıkmazını işler:
Yorucu bir çalışmanın ardından gerilimlerinden kurtulmak için Venedik'e giden ünlü yazar Aschenbach, genç Polonyalı Tadzio'nun olağanüstü güzelliği karşısında büyülenir. Salgın hastalık kenti sarınca da, tutkularına yenilerek ölüm isteğine teslim olur. Sevgi ve ölüm simgeleri, Mann'ın yazarlık yaşamında bir dönemi kapayan bu yapıtın derin duyarlılığının temel nesnelerini oluşturur. Güzellik, belki de sanat, yaşamı yok edici bir işlev yüklenir.