Arama
Edebiyat tarihinde çığır açan Fuat Köprülü’nün ilim dünyasına katkıları
Sadrazam Köprülü Paşa soyundan gelen Mehmet Fuat Köprülü, Osmanlı Türk ilmini ve edebiyatını ülkemizde ve Avrupa'da hakkıyla temsil eden bir ilim insanıydı. "Dünyaya yeniden gelsem, aynı yolda yürümekte tereddüt etmezdim" diyen Köprülü, verimli geçen bu ilmi yolculuğunda edebiyat tarihçiliğinde bir çığır açtı.
📌KÖPRÜLÜ'NÜN HAZIRLADIĞI DERS KİTAPLARI
🔶Köprülü öğretmenlik yaptığı dönemlerde edebiyat öğretiminin yeni bir sistemle ve zihniyetle düzenlenmesi gerektiğini düşünüyordu. Liseler için yeni bir edebiyat müfredat programı hazırlamakla görevlendirilen komisyonda yer alan Köprülü, edebiyat tarihinin ders olarak okutulmasında öncü oldu.
🔶Bununla beraber Ma'lûmât-ı Edebiyye adlı bir ders kitabı ve Yeni Osmanlı Târîh-i Edebiyyâtı isimli ilk lise edebiyat tarihi kitabı meydana getirdi. Köprülü bu çalışmayla yalnız Türk edebiyatı tarihinin değil, hukuktan sanat tarihine kadar birçok ilmin konularına da değindi.
"Türkçenin en fasihi ancak bir dil bilen, Acemler'Ie karışmayan, şehirlere inmeyenlerin lisanıdır."
📌RİVAYETLERDEN TARİHİ GERÇEKLİKLERE: TÜRK EDEBİYATINDA İLK MUTASAVVIFLAR
🔶Köprülü'ye ilim dünyasında büyük bir ün kazandıran Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar'ı isimli eser 1919'da yayımlandı. Köprülü eserinin birinci kısmında Ahmet Yesevi'yi ikinci kısmında ise Yunus Emre'yi en eski tarihler ışığında inceledi.
🔶Köprülü'ye kadar rivayete dayalı bilgilerden tanımlanan iki mutasavvıfın hayatı, ünlü mütefekkir sayesinde tarihi gerçekliklere dayandırıldı. 1919'da basılan "Türk Edebiyatı'nda İlk Mutasavvıflar" kitabıyla Fransız, Alman, Macar ve Rus ilim adamları arasında tanınır hale geldi.
(x)Yunus Emre'nin en çok sevilen 15 şiiri
📌KÖPRÜLÜ'YÜ ALANINDA OTORİTE HALİNE GETİREN ESERİ
🔶Köprülü'nün bir otorite haline gelmesini sağlayan ikinci eseri 1921'de yayımladığı Türk Edebiyatı Tarihi oldu. Türk Edebiyatı Tarihi ile edebi geçmişimiz ilk defa ilmi ve sistematik bir metoda kavuştu.
🔶İslam öncesinden, Osmanlı edebiyatına Çağatay sahasından Azeri koluna kadar Türklerin edebiyat tarihini anlatan Köprülü'nün eseri hakkında yurt içinde ve dışında pek çok değerlendirme yazısı yazıldı.
"İslam tarihini ve İslam kültürünü öğrenmek, millî tarih terbiyesi alma lüzumunu duyan Türk münevverleri için büyük bir ihtiyaçtır".
🔶Alan uzmanı olarak yurt içinde ve yurt dışında birçok bilimsel kuruluşun üyeleri arasına alındı ve bu kuruluşların toplantılarına katılan Köprülü, 1923'ten itibaren Paris, Bakü, Oxford, Harkov ve Londra'da düzenlenen çeşitli kongrelerde Türkiye temsilcisi olarak bulundu.
🔶Köprülü ilmi çalışmalarına devam ederken gösterdiği başarılar sebebiyle önemli mevkilere getirildi. 1924'te Edebiyat Fakültesi dekanı oldu, aynı zamanda Maarif Vekâleti müsteşarlığına getirildi. 12 Kasım 1924'te Türkiyat Araştırmaları Enstitüsünü kurdu. 1925'te Türkiyat Mecmuası'nı yayımlamaya başladı. Başarılı tarihçi, 1928'de o zamanki adıyla "Türk Tarih Encümeni" olan Türk Tarih Kurumu'nun başkanlığına seçildi.
🔶Ayrıca 1923 ile 1929 arasında İlâhiyat Fakültesi'nde Türk din tarihi, Mülkiye Mektebi'nde müesseseler tarihi, siyasî tarih ve Türk tarihi Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nde medeniyet tarihi derslerini okuttu. Vekaleten Fakültesi dekanlığı verildi. Ayrıca 1927'de Türk Tarih Encümeni başkanlığına da getirildi. 1933'te ise "ordinaryüs profesör" unvanını aldı.
🔶Köprülü yurt dışında yapılan birçok konferansta ülkemizi temsil etti.
🔶1934'te Sorbonne Üniversitesi tarafından Osmanlı Devleti'nin kuruluşu meselesi üzerinde konferanslar vermek üzere Paris'e davet edildi.
🔶Köprülü, Paris'te "Türk Tetkikleri Merkezi"nde verdiği konferanslardan oluşan "Les Origines de L'Empire Ottoman" (Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu) kitabıyla da edebiyat dünyasında büyük yankı uyandırdı.
🔶1939 yılında kendisine 1939'da Sorbonne Üniversitesi tarafından fahri doktorluk pâyesi verildi.
🔶Köprülü'ye ayrıca 1937'de Atina Üniversitesi fahrî doktorluk, 1939'da Macar İlimler Akademisi muhabir üyeliği, 194 7'de Amerikan Şark Cemiyeti şeref üyeliği, 1956'da Karaçi Üniversitesi fahrî hukuk doktorluğu unvanı verdi.
🔶Belgelere ve vesikalara yönelerek yeni bir tarih anlayışı ve çalışma disiplini geliştiren Köprülü bir ekol olarak kabul edildi.
🔶Tevfik Fikret, Nasreddin Hoca, Ali Şir Nevai, Lütfi Paşa, meddahlar, eski şairlerimiz hakkında, Türk saz şairleri hakkında önemli çalışmalarda bulundu. Anadolu Selçukluları çağından başlayıp Nâmık Kemal ve Ziyâ Paşa'ya kadar Divan edebiyatı geleneğinde şiir yazmış şairleri araştırdı.
🔶Köprülü'nün çalışma sahalarını edebiyat tarihi, Türk halk edebiyatı, Türk din tarihi, şairlerin biyografileri, dil tarihi, sanat tarihi, Türkoloji tarihi ve kültür tarihi olarak sıralamak mümkündür.
🔶Çok velud bir araştırmacı olan Köprülü, 1940 ile 1950 arasında, İslam Ansiklopedisi'ne 71 madde yazdı.