Arama
Edebiyatçılarımızın eserlerindeki İstanbul mekanları
İçinden edebiyat geçen bir şehirdir İstanbul... "Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer" mısralarını bir şaire yazdıran, nice yazarın eserine konu olan büyük bir medeniyetin beşiğiydi. Edebiyatçılarımız tarih boyunca bu eşsiz şehrin güzelliğine kayıtsız kalamadı. İstanbul'un her bir köşesi bilhassa roman ve hikayeler için zengin bir kaynaktı. Peki, birçoğuna aşina olduğumuz roman ve hikayelerdeki İstanbul mekanları nerelerdi? Her gün önünden geçtiğimiz bir mekanda hangi roman kahramanı eski medeniyetimizin izlerini aramaya koyuluyordu? Gelin, İstanbul'u bir de roman ve hikaye kahramanlarıyla beraber düşleyelim...
Meşrutiyet dönemi
📌İstanbul II. Meşrûtiyet sonrası romanlarda çoğunlukla olumsuz taraflarıyla ele alındı. Hüseyin Rahmi Gürpınar, romanlarında; İstanbul'un kenar mahallelerini, fakir insanlarını malzeme olarak kullandı.
📌II. Meşrûtiyet'ten Cumhuriyet'e uzanan süreçte Halide Edip Adıvar'ın Tatarcık, Sinekli Bakkal, Sonsuz Panayır, Mithat Cemal Kuntay'ın Üç İstanbul, Yakup Kadri'nin Kiralık Konak , Nur Baba ve Hüküm Gecesi adlı romanların tamamı İstanbul'da geçer.
Cumhuriyet dönemi
📌İstanbul teması, Cumhuriyet dönemi edebiyatımızı da çok besledi. Bilhassa romanda başarılı örneklerin verilmesi, yazarların daha gerçekçi olmaları ve İstanbul'a değişik açılardan bakmaları konuya olan hakimiyeti de genişletti. Sait Faik, Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal, Orhan Veli, Cahit Sıtkı Tarancı, Necip Fazıl, Orhan Kemal, Haldun Taner, Oktay Akbal bu isimlerden yalnızca bazılarıydı…
İstanbul'dan bahis açıldığında her köşesinde ayrı bir sırrın ve güzelliğin saklı olduğu bu şehir, gözümüze uçsuz bucaksız görünebilir. Peki bahsi geçen bu eserlerde İstanbul'un hangi mekanları karşımıza çıkmaktadır? İstanbul'un hangi köşeleri usta kalemlerin elinde okuyucuyu biraz daha kendisine çekmektedir? İşte romanlardan İstanbul manzaraları…
Çamlıca'nın İstanbul'un en aktif mekanlarından biri olması 19. yüzyıla rastlar. Bu dönemlerde Çamlıca'da akşam gezintileri yapmak modaydı. Bilhassa Tanzimat romanlarında fazlasıyla karşımıza çıkan bir mekandı.
📌Namık Kemal'in ilk edebi romanı olan İntibah'taki Çamlıca tasvirleri dönem okuması yapma açısından bir hayli elverişlidir. Bu tasvirler klasik edebiyattaki divanların teşbib ve nesib bölümlerini andıran bir abartı içindeydi. Namık Kemal her ne kadar sahih "gerçek" edebiyatı savunduysa da romanlarında romantizmden öteye geçememişti.
"İstanbul'u görenlere malumdur ki Çamlıca köşkü safa-bahşlıkta, ruh-perverilikte nevbahardan aşağı kalır bedayi-i rüzgardan değildir. Binası bir tarafa dursun. Yalnız bulunduğu mevki İstanbul'un en müstesna bir noktasıdır; İstanbul alemin en müstesna bir noktası olduğu gibi. İstanbul denilen mecmua-i bedayi'in havi olduğu her türlü nevadiri bir bakışta gösterecek bir nokta ise Çamlıca'dır: Boğaziçi'nde bir büyük orman veya bir küçük körfez yoktur ki Çamlıca'nın parnal-i nazareti olmasın."