Arama
Eski Türkçeden dilimize miras kelimeler
Türkçe, uzun yıllar farklı coğrafyalarda konuşulmuş ve birbirinden farklı diller ile etkileşim halinde olmuştur. Bugün dünyanın her noktasına yayılmış olan Türk dilinin pek çok kolu bulunmaktadır. Günümüze kadar da ulaşan Eski Türkçe sözcükler bulunur. Bunlar, atalarımızdan armağan kalmış en değerli mirastır. İşte sizler için derlediğimiz birbirinden kıymetli o kelimeler…
KÖK - MAVİ, GÖK
🔹 Eski Türkçe kökenli kök sözcüğü, gök manasına gelirken aynı zamanda mavi rengini de karşılamaktadır. Bu kelimenin Türk tarihi açısından önemi büyüktür. Bunun nedeni mavi ve gök anlamına gelen kök sözcüğünün, Eski Türk inancı ile bağdaştırılmasıdır.
➡ K(a)ltı yultuz kö:k yula senevi kömen bular barça ürlüksüz itiglig nomlarnıŋ okşatıgı ol.
➡ Şöyle ki, yıldız, gök, meşale, büyü ve hilenin tamamı, sonsuz (ve) düzenli
öğretilerin benzeridir.
KÖP - ÇOK, FAZLA
🔹 Türk lehçelerinde halen varlığını korumakta olan köp kelimesi, çok, fazla manalarına gelir. Bu sözcük, Kazak Türkçesinden Uygur Türkçesine; Özbek Türkçesinden Türkmen Türkçesine aynı anlamı karşılamaktadır.
➡ Alasaluuga altı ay az, bereselüügö beş ay köp.
➡ Alacak olana altı ay azdır, verecek olana beş ay çoktur.
Kırgız Türkçesi ataösözü
ÖG - ANNE
🔹 Eski Türkçe kökenli bir kelime olan ve Anadolu'da yaşatılan bu sözcük, anne sözcüğünü karşılamaktadır. Eski Türkçede anne manasına gelen ög bugün sadece annesini kaybetmiş çocuklar için kullanılan "öksüz (ög+süz) sözcüğünde yer alır. Bu kelime, ög ifadesinin sonuna yokluk eki konularak öksüz halini alır.
➡ Ögüm xatun, ulayu: öglerim, ekelerim.
➡ Hatun annem, üvey annelerim, ablalarım.
KÜZ - SONBAHAR
🔹 Eski Türkçe kökenli küz sözcüğü, sonbahar, güz manalarına gelmektedir. Kazak, Kırgız, Tatar, Özbek Türkçelerinde yani genel Türk lehçelerinde aynı manayı karşılar sadece lehçe özelliklerine göre şekil değişikliğine uğrar.
➡ Egindikti küz suvar, küz suvarsan jüz suvar.
➡ Ekinliği güzün savur, güzün suvaracaksan yüz kez savur.
YAY - YAZ
🔹 Eski Türkçe kökenli yay sözcüğü, yaz manasına gelmektedir. Günümüzde Türk lehçelerinde yaşatılan bu kelimenin geçtiği ilk örnek Yusuf Has Hacib'in, Kutadgu Bilig adlı eserinde yer alır. Aşağıda bu kelimenin VIII. yüzyılda Eski Uygur Türkçesinde kullanımı bulunmaktadır.
➡ Yayanta yayladım.
➡ Yazı orada geçirdim.