Arama
Mevlana'ya ilham veren şair Feridüddin Attar ve Esrarname’si
Horasan Selçukluları döneminde yaşayan ve Moğollar tarafından öldürülen tasavvuf şairi, İranlı bilgin ve düşünür Feridüddin Attar, Mevlana'nın üzerinde büyük etki oluşturan bir isimdi. Döneminin en önemli şairlerinden ve din bilginlerinden sayılan Attar, birçok eser kaleme aldı. Esrarname, Attar'ın dünyanın değersizliği, dünya ve âhiret mutluluğu, ilim ve amel gibi konulardan bahsettiği ilk tasavvufi mesnevisiydi… İşte Feridüddin Attar'ın hayatı, edebi kişiliği ve alıntılarla Esrarname adlı kitabına dair detaylar…
📚Hüsrevnâme:
📌Gül ü Hüsrev veya Gül ü Hürmüz de denen bu eser, Attar'ın tasavvufî olmayan tek mesnevisidir.
📌Bu mesnevide Rum kayserinin gayri meşrû oğlu Hüsrev ile Hûzistan şahının kızı Gül'ün aşk maceraları anlatılır.
📚Muhtârnâme:
📌Attar'ın 5000'i aşkın rubâîsinden seçerek konularına göre elli bölümde tertip ettiği bir rubâîler mecmuasıdır.
📌Mecmuanın ilk üç bölümü tevhid, na't ve ashabın menâkıbına dairdir; 4-9. bölümlerde önemli tasavvufî mazmunlar üzerinde durulur; 10-29. bölümlerde mânevî ve ahlâkî konular işlenir; 30-49. bölümlerde aşk ve aşkın tecellîleriyle sevgilinin vasıfları incelenir; bu arada 44. bölümde "kalenderiyyât"a bir parça yer verilir; son bölümde ise şairin şahsî temennisi dile getirilir.
📚Dîvân:
📌Mesnevilerindeki tasavvufî fikirleri lirik bir tarzda ifade ettiği eseridir.
📌10.000 beyitlik divanın henüz ilmî bir neşri yapılmamıştır.
📚Tezkiretü'l-evliyâ:
📌Büyük sûfîlerin hal tercümelerinden bahseden ve bazı sözlerini nakleden mensur bir eserdir.
📌Attar'ın çok tanınmış ve birçok dile çevrilmiş olan bu eserinin sonradan istinsah edilen bazı nüshalarına yirmi beş sûfînin hal tercümesi daha eklenmiştir.
📌Tezkiretü'l-evliyâʾ ilk olarak Aydınoğlu Mehmed Bey zamanında adı bilinmeyen bir kişi tarafından Türkçe'ye tercüme edilmiştir.
📌Eserin en tanınmış tercümesi ise Sinan Paşa'ya aittir.
📌Tezkiretü'l-evliyâʾnın son tercümesi Süleyman Uludağ tarafından yapılmıştır.
📚Eserin özellikleri
📌Attar'ın ilk tasavvufî mesnevisidir.
📌Yirmi altı bölüme ayrılan eser küçük hikâyelerden meydana gelmiştir. Çerçeve hikâye yoktur.
📌Sâdık Gevherîn tarafından neşredilen eser 15. yüzyılda Ahmedî Akkoyunlu tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
📌Attar bu eserinde âyet ve hadislerin yanı sıra tıp ve astronomi terimlerine de yer vermiştir.
📌Bir rivayete göre Mevlânâ babası ile birlikte Nîşâbur'da Attar'la görüştüğünde Attar ona Esrarnâme'yi hediye etmiş, Mevlânâ da Mesnevî'sinde bu eserden geniş ölçüde faydalanmıştır.
Eseri incelemek ve satın almak için tıklayınız
📚Eserin bölümleri:
📌Tasavvuf ilkelerini "usûl" olarak adlandıran Attar'ın eseri, 26 bölümden oluşur.
📌Tevhidle ilgili birinci bolümde insanın topraktan yaratılışı, Hz. Îsâ'nın ve diğer peygamberlerin doğuşu anlatılır.
📌Peygamberlerin methine ayrılan ikinci bölümde Mi'rac olayı ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır. Bu bölüm, şairin Hz. Peygamber'den şefaat dilemesiyle son bulur.
📌Üçüncü bölümde ashabın faziletleri söz konusu edilir.
📌Bundan sonraki bölümlerde tasavvufî meselelerden, bu yolun güçlüklerinden, dünyanın değersizliğinden, dünya ve âhiret mutluluğu için ilim, amel ve müşâhedenin gerekliliğinden bahsedilir. Bunları insanın, cansız varlıkların ve bitkilerin gelişme devrelerinin anlatılması takip eder.
📌Bütün bu bölümlerde doksan dokuz hikâye ve efsane yer alır.