Arama
Geçmişten Günümüze Türkçe Sözlükler
Dil canlı ve gelişen bir varlıktır. Sözlükler ise dillerin tarihteki süreçlerini inceleyerek onları diri tutan metinlerdir. Türkçe, Divanü Lügati't Türk ile başlayıp devam eden sözlükçülük geleneği sayesinde kuvvetli ve gelişken bir dil oldu. Sizler için bugüne kadar yazılan, günümüzde de kullanılan meşhur Türkçe sözlükleri derledik.
➡ 1971'de hazırlığı 1976'da yazımı başlayan kapsamlı eser, 34 sene sonra 2005'te hitama ermiştir.
➡ Evvela bir ekip ile yazılması kararlaştırılan sözlük, ekibin dağılması sebebiyle İlhan Ayverdi tarafından büyük bir titizlikle kaleme alınmıştır.
➡ Sözlükte 46035 kelime, yüz bin örnek ile birlikte açıklanmaktadır. Misalli Türkçe Sözlük, sözlük bilim kurallarına göre hazırlanmış ilk sözlüktür.
➡ Sözlüğün bu denli kapsamlı olmasının maksadı, yeni kuşağın Tanzimat döneminden bu güne kullanılan tüm kelimelerin anlamlarına erişebilmesidir.
➡ Sözlüğün etimolojik redaksiyonunu, imla editörlüklerini ve uzmanlık danışmanlıklarını alanında yetkin isimler üstlenmiştir.
İlhan Ayverdi kimdir?
1926-2009 yılları arasında yaşayan edebiyat öğretmeni. 1959 senesinde Mimar Ekrem Hakkı Ayverdi ile evlenerek kültür camiasına dâhil oldu. 1966-1982 seneleri arası İstanbul Türk Kadınları Kültür Derneği başkanlığını üstlendi. 1971-2005 yılları arasında ömrünü Misalli Büyük Türkçe Sözlük için adamıştır.
➡ Şeyhülislam Ebuishakzade Esad Efendi tarafından yazılan sözlük. Eser, Türkçe kelimeleri esas almasıyla öne çıkar.
➡ 1725-1732 yılları arasında telif edilen "Lehçetü' Lugat" Sultan I. Mahmud'a sunulur.
➡ Maddelerin Türkçe olması ve sözcüklerin Arapça ve Farsçanın yanında Türkçe olarak da izah edilmesi lugata, aynı zamanda Türkçe'den Türkçe'ye bir sözlük olma özelliğini de kazandırır.
➡ Sözlükte 3700 kadar kelime bulunur. Sözcükler Arapça, Farsça ve Türkçe olarak açıklanır.
Şeyhülislam Esad Efendi kimdir?
1685-1753 yılları arasında yaşayan âlim, şair ve müellif. Çok iyi bir İslami tedrisattan geçen Esad Efendi; muhtelif medreselerde müderrislik, Mekke ve Medine müfettişliği, fetva eminliği, Selanik kadılığı, Rumeli kazaskerliği ve Şeyhülislamlık vazifelerini ifa etmiştir.
➡ Hüseyin Kâzım Kadri'nin telifi olan sözlükte Türk, Uygur, Çağatay, Azeri ve Kazan lehçelerinden alınan sözcükler etimolojik, kıyaslamalı ve örneklendirilerek izah edilir.
➡ Eserin birinci cildi 1927'de, ikinci cildi 1928'de, üçüncü cildi 1943'de, dördüncü cildi ise 1945'de yayınlanmıştır.
➡ Sözlüğün etimolojik ve kıyaslamalı bir mantık ile hazırlanmış olması onu diğer sözlüklerden keskin bir çizgi ile ayırır.
➡ Eserde her kelime diğer lehçelerdeki halleri ile birlikte verilir. Ardından kelime ile ilgili örnek metin, atasözü ve deyimler okuyucu ile paylaşılır. Eser lehçeler, atasözleri ve deyimler açısından epey hacimli ve bilgilendiricidir.
Hüseyin Kâzım Kadri kimdir?
1870-1934 yılları arasında yaşayan dil bilgini. Arapça, Farsça, Yunanca ve Latince bilen Kadri, mücadeleci fıtratı sebebiyle pek çok görev değiştirdi. Tevfik Fikret ve Hüseyin Cahit ile beraber "Tanin" gazetesini çıkardı. Mutasarrıflık, Valilik ve Şehreminlik yapan yazar nihayetinde tüm dikkatini "Türk Lugatı" başlıklı hacimli eserinde yoğunlaştırarak ortaya ilmi kıymeti büyük bir sözlük koydu.