Arama
Hafıza ve hatıranın kıyısında 'Ahmet Hamdi Tanpınar'
Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü ve Beş Şehir eserleriyle okuyucuların kalbinde yer edinen Türk edebiyatının önemli yazar ve şairlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar'ın anlattıkları, hissettirdikleri, zaman geçtikçe daha değerli hale gelerek okuyuculara keyif vermeye devam ediyor. Yazdığı eserlerin kendi döneminde değerlerinin pek fazla görülmemesi, zamanının içinde tam olarak kendini anlatamadığını ve zamanının ötesine taştığını anlatması bakımından önemli...
Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk ile Tanpınar'ın düşünce dünyasında yer alan önemli detayları, Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in yerini, devam ve bütünlük fikrinin Tanpınar'da nasıl tezahür ettiğini ve Tanpınar edebiyatının modern birey için ifadesini konuştuk.
Tanpınar kendi hayatını Mümtaz'la örtüştürecek bir hata yapmamıştır. Çünkü bu bir hatadır. Yazarlar şairler sadece kendi hayatlarından değil; gerçek hayattan etkilenirler ama onu yeniden kurmak yeniden inşa etmek mecburiyetindedirler. Edebi eserin kalıcılığı, sürekliliği ancak böyle bir çabayla mümkündür."
Çoruk; klasik edebiyat temsilcileri için söylediğimizi, Tanpınar'ın çağdaşı olan ve kendisinin usta kabul ettiği Yahya Kemal ve Ahmet Haşim için de söyleyebiliriz." diyerek devam etti:
"Tanpınar'ın beslendiği şairlerin başında bu iki isim gelir. Etkileri ise Tanpınar'ın şiirlerinde görmek mümkündür. Bu elbette Tanpınar açısından taklit etmek şeklinde değildir, tam tersine onlardan beslenip onların üzerinde yükselmek arzusundan doğar."
- 7
- 10
Çoruk, Tanpınar'ın düşünce dünyasındaki devam ve bütünlük fikri ile ilgili şöyle konuştu:
"Elbette. Devam ve süreklilik fikri toplumların devam etmesi, köklerine bağlı kalarak modernlik ihtiyaçlarına cevap verecek duruma gelmesi, aslında Fransız milliyetçiliğinin Tanpınar üzerindeki (önce Yahya Kemal) etkilerinden biridir. Bununla beraber İki isimde de ölü bir maziyi diriltmek fikri yoktur. Maziyi bütünüyle kabul etmek, bütün unsurlarıyla kabul edip hali hazıra taşıma kaygısı yoktur.
Mazinin, modern hayatın ihtiyaçlarına cevap verecek canlı taraflarının devam ettirilmesinden yanadır. Bunu da çok güzel veciz bir şekilde ifade eder: "Değişerek devam etmek, devam ederek değişmek."
Dolayısıyla Tanpınar ve Yahya Kemal ne bütünüyle gözü kapalı yeniye açıktırlar ne de gözü kapalı olarak maziyi diriltmek taraftarıdırlar."
Hafıza ve hatırlamanın Tanpınar için her şey olduğunu belirten Çoruk, "bunu hem kendi yaşamında hem romanında görmek mümkündür." diyerek, "Huzur romanı aktüel zamanı 24 saattir. Fakat bu süre içerisine bütünüyle Mümtaz, kendi geçmişini ve hayatını sığdırır. Dolayısıyla hatırlamak ve hafızaya müracaat etme, Tanpınar'ın hem düşünce dünyasında hem şiir dünyasında hem de roman dünyasında önemli bir nokta olarak göze çarpar." açıklamasını yaptı.