Arama
Hekimlerin piri İbn-i Sina'dan okunması gereken kitaplar📚
İslam medeniyetinin önemli simalarından biri olan İbn-i Sina, hem filozof hem de tabip olarak İslam dünyasındaki etkisinin yanı sıra asırlarca Avrupa tıbbını da etkiledi. Modern tıbbın kurallarını belirleyen İbn-i Sina, 276 esere imza attı ve birçok eseri, yüzyıllar sonra dahi birincil kaynak olarak okutuldu. "Hekimlerin piri" olan İbn-i Sina'dan okunması gereken kitaplar...
Şifa külliyatı İbn Sînâ'nın kendisinden önceki meşşai felsefe okulunun geleneklerini dikkate alarak yazdığı bir eserdir. Bu nedenle Porfiryus tarafından Aristoteles'in Kategoriler kitabına giriş olarak yazılan ve ondan sonra gelenek haline gelen İsagoji yazımını devam ettirmiştir. İsagoji Yunanca'da 'Giriş' anlamına gelir ve Arapça'ya yine aynı anlama gelen 'Medhal' kelimesiyle çevrilmiştir. Porfiryus, Aristoteles'in başta Topika (Cedel) ve Metafizik olmak üzere çeşitli eserlerinde yaptığı açıklamalardan hareketle cins, tür, fasıl, hâssa ve genel arazdan ibaret beş tümeli incelemiş ve böylece beş tümelin müstakil olarak incelendiği bir metin oluşturmuştur. Porfiryus'tan sonra beş tümelin müstakil bir kitapta incelenmesi gelenek haline gelmiş ve Porfiryus'un metni üzerine çeşitli şerhler yazılmıştır.
İbn Sînâ da Şifa külliyatına ve mantık ilimlerine başlangıç niteliği taşıyan Mantığa Giriş isimli bu eseri söz konusu İsagoji geleneğini dikkate alarak yazmıştır. Her ne kadar İbn Sînâ'dan önce Farabi müstakil bir 'Medhal' metni yazmışsa da bu eser çok kısa ve özettir. Porfiryus ve Farabi'nin İsagoji metinleriyle karşılaştırıldığında İbn Sînâ'nın bu eserinin ayırıcı özelliği olarak, onun hem hacim hem de içerik bakımından daha kapsamlı oluşu gösterilebilir.
Felsefe tarihinin 'Büyük Üstadı' olarak tanınan Ebu Ali İbn Sînâ, Şifâ Külliyâtı'nın ikinci kitabı olan Kategoriler isimli bu eserinde büyük ölçüde Meşşâî geleneği izleyerek Aristoteles'i şerh etmektedir. Bilindiği gibi insan zihninin söz söyleme kapasitelerini sistemli bir bütünlük içinde ortaya koyan Aristoteles, Kategoriler kitabında 'varlık' anlayışının bir gereği olarak, bütün varlıklar için kuşatıcı olan en genel söylenenleri/yüklenenleri incelemektedir. Bir felsefî yöntem olarak şerh geleneği içinde Aristoteles'in bütün eserlerini yorumlayan İbn Sînâ da yayınladığımız bu eserde kendi orijinal inşasıyla filozofun felsefi sistemini takip etmektedir. Bu durum genel olarak Şifâ Külliyâtı için de söz konusu olmakla birlikte, Üstad İbn Sînâ Kategoriler kitabını kendine özgü bir biçimde yeniden inşa etmektedir. Zira İbn Sînâ bu eserinde daha önceki filozoflarda karşılaşmadığımız bir tarzda Aristoteles'in eserlerinin tarihsel seyir içinde belirlenmiş olan sistematiğini eleştirerek eserini biçim ve içerik olarak özgün kılmaktadır.
Özenle işlenen bir kavramsal inşa, 'söylenenlerin' tekil lafızlar olarak tasnifi ve tahdidiyle başlamakta ve 'kendisi için söylenene' dair ilişkiselliğine zemin hazırlanmaktadır. Diğer bir ifadeyle mahmul/yüklem ve mevzu/konu arasındaki 'söyleme' ilişkisinin mahiyetine dair tefsir, aynı zamanda varlık analizinin dilsel ve zihinsel imkânlarının yöntemini teknik olarak inşa etmektedir. Sonrasında mevcudun temel bileşenleri olarak cevher ve araz kategorilerinin tahlili yapılmakta ve her birinin yine mevcuda dair analizi ne dereceye kadar mümkün kılacağı ayan beyan ortaya konulmaktadır.
Aç karnına, banyodan hemen sonra, cimadan sonra, spordan ve yorulduktan hemen sonra soğuk su içmek tamamen karaciğerin zararınadır.
Safran, demirhindi, turp tüketilmeli.
Kuru yemişlerden kestane, kuru üzüm, fındık, antep fıstığı tüketilmeli.
Sofistik Deliller, es-Safsata, Aristoteles'in Mantık (Organon) külliyatının altıncı kitabı olan Sophistici Elenchi'ye denk düşmektedir ki anlamı sofistik delillerin çürütülmesidir. İbn Sina ise konu olarak buna karşılık gelen elinizdeki kitabı Safsata olarak adlandırmıştır.
Aslen filozofluk taslayan Sofist'lerin ileri sürmüş oldukları delillerden ve onların delillendirme tarzlarından adını alan 'Sofistik Deliller' kitabında İbn Sina, bu delillerin kuruluşunu, lafızda ve anlamda bulunan yanılgı ve yanıltmaları anlatmakta, yer yer Aristoteles'in 'Sofistika' kitabına atıflar yaparak yorumlarda bulunmakta ve eksik ve yanlış anlaşılan konulara açıklık getirerek çok önemli katkılarda bulunmaktadır. Sofistik deliller bağlamında Aristoteles ile hocası Platon'un konumlarını değerlendiren İbn Sina şu değerlendirmede bulunmaktadır:
'Aristoteles'in hocası olan Platon, yazdığı ve 'Sofistika (Sofist) Kitabı' adını verdiği çalışmada gerekenin dışına taşmış ve yetersiz kalmıştır. Gerekenin dışına taşması, Mantığı, Doğa ilmi ve Metafizikle karıştırmasıdır. Bunun nedeni, büyük zat Aristoteles'in ortaya çıkışından önce onlarda var olan ayrıştırma zafiyetidir. Yetersizliğe gelince Platon, mugalataya ait yalnızca isim ortaklığı kısmını anlamıştır.
