Arama
İlginç bir şahsiyet: Şeyhülislam Yahya Efendi
İslam medeniyetinin önemli şairlerinden biri olan Şeyhülislam Yahya Efendi, dönemin önemli alim ve devlet adamlarından biriydi. Yaşadığı devrin, birçok önemli şairi tarafından övgülere mazhar olan Yahya Efendi, özellikle gazel türündeki eserleriyle öne çıktı. Çok yönlü bir şahsiyet olan Yahya Efendi'nin yaşamını ve eserlerini sizin için araştırdık.
🔸 Dönem şairlerinin tezkirelerinde, Şeyhülislam Yahya'nın genç yaşta üne kavuştuğu, gazellerinin etkileyici olduğu ve insanlar tarafından beğenildiği anlatılır.
🔸 Gazellerinde lirik bir anlatım hakimdir ve mahallî unsurlara yer verir. Dönemin şairlerinden hicivleriyle dikkat çeken Nefi'nin hicvetmediği nadir kişilerdendir.
(X) İslam inanç esaslarının edebiyattaki yansıması: Akaidname
🔸 Şeyhülislam Yahya'nın en önemli eseri şüphesiz divanıdır. Divanında altı kaside, dört yüz elli gazel, bir tahmis, on altı tarih, bir sâkînâme vardır. Nazım, kıt'a, rubai gibi edebi biçimler de bulunur.
🔸 Divanı büyük ölçüde gazellerden oluşur. Aynı zamanda bir din adamı olmasına rağmen ilginçtir ki divanında bir na'tın dışında dini şiirlere yer vermemiştir.
🔸 Şiirlerinin ana çerçevesi klasik tarzın devamı niteliğindedir. Nedim, gazel alanında başarısından ötürü Yahya Efendi'yi Bakî ile bir tuttuğunu şu beyitler ile ifade eder:
Nef'î vâdî-i kasâidde sühan-perdâzdır
Olamaz ammâ gazelde Bâkī vü Yahyâ gibi
Günümüz Türkçesiyle
Nef'i kaside vadisinde parlak sözler söyler
Amma gazelde Yahya ve Baki gibi olamaz
Şeyhülislam Yahya Efendi'nin Divan'ı dışındaki eserleri:
➡ Nigâristân Tercümesi
Kemalpaşazade'nin Gülistân adlı esere nazîre olarak yazdığı Nigâristân'ın çevirisidir. Nazım ve nesir karışık bir biçimde kaleme alınmıştır.
➡ Sâkînâme
Şairin divanında da bulunan mesnevi tarzında 77 beyitten oluşan tasavvufî içerikli bir eserdir.
➡ Fetâvâ-yı Yahyâ Efendi
Şeyhülislam Esîrî Mehmed Efendi tarafından hazırlanan eser, Yahyâ Efendi'nin şeyhülislamlık yaptığı dönemde verdiği fetvaların bir araya getirilmesinden oluşur.
➡ Tahmîsü Kasîdeti'l-bürde
"Kaside-i Bürde" isimli meşhur kasideye yapılan bir tahmîstir. Eser ayrıca bu alanda yazılan tahmislerin en meşhurları arasında gösterilir.
➡ Taʿlîku Şerhi Câmiʿi'd-dürer
Muhsin-i Kayserî'nin "Câmiʿu'd-dürer" isimli eseri üzerinden kendisinin kaleme aldığı şerhe yapılan bir ta'liktir.
🔸 Şeyhülislam Yahya Efendi, 27 Şubat 1644 yılında vefat eder. Mezarı, Fatih Çarşamba'daki Sultan Selim Camii yakınında bulunan babasının yaptırdığı medresenin haziresinde bulunur.
🔸 Cenazesinin oldukça kalabalık olduğu kaynaklarda geçer. Ölümüne "Kabr-i Yahyâ ola yâ Rab pür-nur" sözüyle birçok tarih düşürülmüştür.