Arama
İlk çocuk dergisi: Mümeyyiz
Osmanlı'da eğitim politikalarının düzenlenmesinin ardından Tanzimat ile birlikte çocuklara yönelik süreli yayınlar da ortaya çıktı. Osmanlı'da eğitimin önemli bir parçası olarak kullanılan çocuk dergilerinin ilki Mümeyyiz'di. Alanında ilk olmasına rağmen bir hayli kapsamlı hazırlanan dergi, çocukların genel kültür ve ahlak noktasında en mükemmel şekilde gelişimlerini amaçladı. Peki, derginin içeriği nasıldı? Dergide neden şiirlere yer verilmedi? İşte ilk çocuk dergisi Mümeyyiz hakkında detaylar…
📌Osmanlı'da Maarif-i Umumiye Nizamnamesi'nin yayınlanmasıyla birlikte, çocuklara yönelik süreli yayınlar da ortaya çıktı. Bu nizamname ile eğitim, devlet işi olarak kabul edildi ve çocuk dergileri de bu süreçte eğitimin önemli bir parçası olarak kullanıldı.
📌Nizamname doğrultusunda yayınlanan çocuk dergilerinin içeriği oldukça kapsamlıydı. Bilhassa dil öğretimine karşı önemli bir hassasiyet mevcuttu.
📌19. yüzyılda yayınlanan çocuk dergileri genel kültür ve ahlak başta olmak üzere pek çok konuda yayın yapmışlardı.
📌Peki, Osmanlı'da yayımlanan ilk çocuk dergisi hangisiydi?
📌Türkçe basılan çocuk dergilerinin geçmişi 15 Ekim 1869'da çıkan Mümeyyiz'e uzanır. Edebiyatımızdaki ilk çocuk dergisi her sayısı farklı renkle basılan ve 49 sayı yayımlanan Mümeyyiz'di.
📌Dergi, Mümeyyiz adlı bir gazetenin Cuma günü çıkarılan eki olarak yayınlanmıştı.
📌Kırımlı Türk eğitimci Sıdkı Efendi'nin çıkardığı dergi yalnızca başkent odaklı değildi, İstanbul'da basılıp Anadolu'ya dağıtılıyordu.
📌Derginin kadrosunu Sıdkı Efendi dışında Tevfîk, Emîn, Ahmed Fâik, Rıfat Efendi ve Süleyman Fâik gibi isimler oluşturmuştu.
📌Çocuklara yönelik olması dolayısıyla, derginin her sayısının çocukların ilgisini çekmek için birbirinden farklı renklerde basılmasına özen gösteriliyordu. Bu renkler; "pembe, yeşil, turuncu, kahverengi, yavruağzı, sarı, mavi, mor" ve bunların değişik tonlarından ibaretti.
📌Derginin büyük harflerle yazılı isminin altında, "Çocuklar için gazetedir." ibaresi yer alıyordu.
📌Mümeyyiz ilk çocuk dergisi olmasına rağmen kendisinden sonraki dergilere göre uzun ömürlü oldu.
📌Mümeyyiz'in amacı toplumun geleceği olan çocuklara iyi ahlak, terbiye ve tahsil konusunda onların anlayacağı dille bilgi vermekti.
📌Mümeyyiz gazetesinin eki olarak yayın hayatına başlayan Mümeyyiz dergisi 15 Teşrinievvel 1869 tarihli ilk sayısının "Maksûd" başlığında çıkış amacını şöyle tanımladı:
"(…) Çocuklara (…) hüsn-ü ahlak ve terbiyeye ve tahsil-i maarif ve kemâlât-ı insaniyeye dair büyüklerimizin te'lîfatlarında gördüğümüz bahisleri çocukların anlayabileceği ibarelerle yazmaktır(…)"