Arama
İslami fikriyatın öncü dergileri
Türk fikir ve edebiyat hayatı 20'nci yüzyılın başından itibaren dergilerle şekillenmeye, dergiler üzerinde ilerlemeye başladı. O vakitlerde mecmua anlayışından ziyade haftalık yahut on beş günlük gazete anlayışı vardı fakat o gazeteler bugünün gazete anlayışından ziyade dergi fikrine daha yakındı. Bugün Türkiye'de söz sahibi olmuş ne kadar fikir adamı, şair ve yazar varsa hepsinin yolu buralardan geçti. İşte sizler için İslami fikriyatın öncü dergilerini sizler için derledik.
1914 - İslam Mecmuası
Kazanlı Halim Sabit yönetiminde 12 Şubat 1914-30 Ekim 1918 tarihleri arasında on beş günlük olarak çıkan dergi Türk-İslam düşüncesini savunurdu. Toplamda 63 sayı çıkmıştır. Kadrosunda; Ziya Gökalp, Şemseddin Günaltay, Musa Carullah, Köprülüzade Mehmed Fuad, Aka Gündüz, Ömer Seyfeddin gibi devrin çok önemli fikir adamları ve sanatçılarını barındırır. İslam düşüncesi konusunda Cemaleddin Efgani çizgisine yakındır.
1939 - Hareket
Nurettin Topçu önderliğinde 1939 yılında tek parti iktidarı döneminde yayımlanmaya başlandı. Devrinin tek muhalif dergisiydi fakat siyasi partilerle doğrudan yahut dolaylı bir ilişki içine hiç girmedi. Dergi ismini, Maurice Blondel'in geliştirdiği "hareket felsefesi"nden almıştı. Hareket, doğrudan doğruya bir İslami tebliğ dergisi değildi. Dergi insanın ahlak, sorumluluk, vicdan, irade, hukuk ve iman gibi mevzularını felsefi bir temelde ele alıyordu. Anadolu milliyetçiliği temeli üzerine kurulan Hareket'in milliyetçiliği, ırki bir zeminden ziyade kültürel ve dini bir birlikteliği merkeze koyuyordu. Kadrosunda; Mehmet Kaplan, Remzi Oğuz Arık, Ahmet Kabaklı, Hilmi Ziya Ülken, Ali Nihad Tarlan, Tarık Buğra, Hüsrev Hatemi ve Mustafa Kutlu gibi isimler yer aldı. 1982 yılına kadar yayın hayatını sürdürdü.
1943 - Büyük Doğu
Necip Fazıl Kısakürek'in 1943 yılında çıkarmaya başladığı, haftalık siyaset, aksiyon ve fikir dergisi. 35 yıl süreyle 1978'e kadar toplamda 15 dönem ve 512 sayı çıktı. Defalarca kapatıldı, tekrar çıktı. Necip Fazıl neredeyse bütün eserlerini burada neşrettiği yazılardan oluşturdu. Siyasi gelişmelerle birlikte, fıkıh, akaid ve tasavvuf konularının da yer aldığı yazılar yayımlandı dergide. Tek parti dönemine şiddetli muhalif tavrı sebebiyle dergi defalarca kapatıldı, Necip Fazıl da defalarca hapis cezası aldı. Demokrat Parti döneminde genel olarak partiye destek verirken yer yer sert bir şekilde muhalefet de yaptı. Büyük Doğu'nun en önemli özelliği ise bünyesinden bir gençlik hareketi çıkarmış olmasıydı.
1947 - Serdengeçti
Türk fikir ve edebiyat hayatının en renkli kişiliklerinden biri olan Osman Yüksel Serdengeçti, Serdengeçti dergisini 1947 yılında çıkarmaya başladı. Kapatma ve Osman Yüksel'in hapis cezaları yüzünden 1962 yılına kadar, on beş senede toplamda 33 sayı çıkabildi. Osman Yüksel'in hem nüktedan hem sert dili dergiye de aynen yansımıştı. İlk sayısında; "Hakka tapar, halkı tutar" sloganıyla çıkan dergi ikinci sayısından beşinci sayısında kadar; "Allah'a, millete, vatana koşanların dergisi" sloganıyla çıktı. Ardından her iki sloganı birden kullanan Serdengeçti Mayıs 1950 sayısında "Allah'tan başka kimseden korkmaz" sloganıyla yoluna devam etti. Türk-İslamcı bir çizgide yer alan Serdengeçti, dergide Türkistan davasını da sık sık dile getirdi..
1960 - Diriliş
1960 yılında Sezai Karakoç'un kurduğu Diriliş, hem siyasi hem edebi bir içeriğe sahipti. Cahit Zarifoğlu, İsmet Özel, Rasim Özdenören, Erdem Bayazıt, İsmail Kıllıoğlu gibi devrin önemli şahsiyetleri Diriliş'in içinde yer aldı. Sezai Karakoç'un İslam medeniyeti düşüncelerini anlattığı ve sonradan kitaplaşan birçok yazısı ve şiiri dergide yer aldı. Kimi zaman gazete olarak çıkan Diriliş, Sezai Karakoç'un neredeyse tek başına uğraşlarıyla uzun yıllar yayın hayatını sürdürdü. Dergi aralıklı periyotlarla 32 yıl yayın hayatına devam ettikten sonra 1992 yılında kapandı.