Arama
IV. Murad'ın edebi yönü
Osmanlı'ya entelektüel bir devir yaşatan Sultan IV. Murad, savaş alanında olduğu kadar edebiyat, musiki ve gramer alanında da yetkin bir şahsiyetti. Katib Çelebi, Evliya Çelebi, Nef'i, Şeyhülislam Yahya gibi isimleri etrafından ayırmayan padişah, savaş meydanında olduğu kadar şiirde de iddialı idi. Genç yaşta vefat etmesi sebebiyle bir divan hacmine ulaşamayan şiirleri, devrin edebi anlayışına uygundu. Sizler için IV. Murad'ın pek bilinmeyen bir yönü olan şairliğini inceledik.
📌 IV. Murad'ın sanat anlayışı da kişiliği ile paraleldir. Hüzün ve cesaretin öne çıktığı şiirler kaleme alan Sultan, adeta kimseye yansıtamadığı yüzünü, sanat çerçevesinde ortaya döker.
📌 Devletin içinde bulunduğu durumu toplaması için azim, irade, güç ve sertlikle yoğrulan bir idare biçimi tercih eden IV. Murad, şiirlerinde ise huzuru arayan bir derviş resmi çizer.
Bütün dünyâ benim olsa gamım gitmez nedendür bu
Ezelden tıynet-i gamla binâ olmuş bedendür bu
Murâdî
Günümüz Türkçesiyle
"Tüm dünya benim olsa da gamsız olamam
Bedenim ezelden gamla yoğrulmuştur"
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Çocukluğundan itibaren ölüm korkusu ve kardeş acısını en derinden yaşayan IV. Murad, ketum ve gamlı bir karaktere sahiptir. Şiirde de kederli olmasını yaratılışına bağlar.
Hamdü-lillah kim bahâr ile gelüp nevrûzumuz
Gül gibi güldi açıldı tâli'-i fîrûzumuz
Murâdî
Günümüz Türkçesiyle
"Hamdolsun ki bahar ve nevruz geldi
Talihimiz bu sebeple gül gibi açıldı"
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Bahar doğa kadar insanı da memnun eden bir mevsimdir. Baharın gelişi ile mesrur ve memnun olan padişah, duygularını şiiri ile ifade eder.
Hâfızâ Bagdâd'a imdâd etmeğe er yok mudur
Bizden istimdâd edersin sende asker yok mudur
Murâdî
Günümüz Türkçesiyle
"Senin imdadına yetişecek er yok mu Hafız
Bizden yardım beklersin, sende asker yok mu"
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Sultan Murad bu beytinde, Bağdat'ın fethi için kendisinden fazladan asker isteyen Hafız Paşa'ya seslenir.
Feth idecek diyâr-ı Bagdâd-ı
Şâh-ı âlemle asker-i İslâm
Didi Sultân Murâd-ı âlî şân
Feth-i Bagdâda târîh oldı gazâm
Murâdî
Günümüz Türkçesiyle
"Bağdat diyarını fethedecek
Dünyanın Şahı ve İslam askeri
Dedi Yüce Sultan Murad
"Gazam" Bağdat'ın fethine tarih oldu"
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Sultan IV. Murad bu dörtlük ile Bağdat'ın fethine tarih düşürmüştür.