Arama
Kelile ve Dimne nedir? Kelile ve Dimne'den 15 alıntı
Edebiyat tarihindeki ilk fabl örneklerinden biri olan Kelile ve Dimne, yüzyılların eskitemediği bir eserdir. Mevlana'dan La Fontaine'e kadar sayısız kaleme kaynaklık eden Kelile ve Dimne, tarih boyunca en çok okunan, çevrilen ve uyarlaması yapılan kitaplar arasındadır. Bir vezirin padişahına yaptığı nasihatlerden ve padişahın sorduğu sorulara verdiği cevaplardan meydana gelir. Beydeba'nın yüzlerce yıl önce verdiği öğütler bugün de geçerliliğini korur. Kelile ve Dimne'nin günümüze dair mesajlarından 15 alıntı derledik.
"Yumuşak huyluluğu yüzünden zarar gören kimse ancak bilgi ile bu zarardan korunabilir."
Kelile ve Dimne
◾ Kelile ve Dimne, Kanûnî Sultan Süleyman ve II. Abdülhamid'e Humâyûn-nâme (padişah kitabı) adı ile ve bazı düzenlemeler yapılarak sunuldu.
◾ Tarih boyunca en çok okunan, çevrilen ve uyarlaması yapılan kitap arasındadır.
◾ Eserin özünü, hükümdar ile aristokrat bir aydın arasında vuku bulması temenni edilen istişare sohbetleri oluşturur.
"İlim ve karakter sahibi erdemli bir insan, yüksek bir mevki sahibi olmayabilir belki. Hatta adı sanı bilinmiyor da olabilir böylelerinin. Ama bir mevkie gelince, yükseldikçe yükselir ve şahlandıkça şahlanır adeta. Tıpkı ateşten çıkan bir kıvılcım gibi. Ateşi yakan kişi kıvılcımı söndürmek için ne kadar uğraşırsa uğraşsın onun yükselmesine engel olamaz."
Kelile ve Dimne
📌 Kelile ve Dimne konusu nedir?
◾ Otorite kaynağına yakınlık, uzaklık; otoritenin devamını sağlayan temel ilkeler; halk - hükümdar ilişkisi, hükümdar - vezir ilişkisi, siyâsî ihtiraslar, ehliyet, beceriklilik, ihanet; hile gibi konular kitap boyunca uzayan sohbetin temel mevzularıdır.
◾ Kitaptaki bölümlerde idarecilere yol göstermek için insan kişiliğini hayvan sembolleriyle karakterize eden alegorik anlatılar kullanılır.
◾ Bu yüzden esere "politika ve idare sanatı üzerine beş kitap" şeklinde karşılıklar verilir.
"Eğer işlerinin ehli değillerse bir işi yapanların sayıca çok olmaları fayda değil, zarar getirir."
Kelile ve Dimne
◾ Her masalda önce bir giriş hikâyesi vardır ve bu hikâyede kitaptaki masal ve hikâyelerin nasıl meydana geldiği ve hangi amaçla kaleme alındığı anlatılır.
◾ Bir masaldan diğerine geçen anlatıcı, anlatacağı masala ait bir beyit veya kıta söyler.
◾ Bu kısım anlatılacak olan masalın bir özeti gibidir.
◾ Bu beyit veya kıtayı dinleyenler, 'Bu nasıl olmuş' diye sorarlar ve ardından masal anlatılır.
◾ Hikâye veya masalın sonunda aynı beyit ya da kıta tekrar edilir.
"Anlaşılan o ki hacimli ve sesi yüksek çıkan bir şeyin içi kof olabiliyor. Ne de olsa boş teneke çok ses çıkarır."
Kelile ve Dimne
📌 Kelile ve Dimne'deki bölümler
Bölüm başlıkları, olayların kahramanlarıyla verilenler Arapça metinden ve konu olarak verilenler Kâşifî'nin Farsça metninden olmak üzere şu şekildedir:
◾ 1. Aslan ve Öküz (dedikoducu ve arabozucu kişinin sözünden sakınmak);
◾ 2. Dimne'nin durumunu araştırma (kötü davranışlıların lâyık oldukları kişilerle karşılaşması ve sonlarının kötü olması);
◾ 3. Gerdanlıklı Güvercin (dostların anlaşmasının yararları ve yardımlaşmalarının faydaları);
◾ 4. Baykuş ve Kargalar (düşmanların durumlarını gözlemlemek ve onların hilesinden emin olmamak);
"Kuşkusuz insana en çok yarar sağlayacak şeylerden biri, haddini bilmesi, aklının neye yettiğinden haberdar olmasıdır!"
Kelile ve Dimne
◾ 5. Maymun ve Kaplumbağa (gafletin zararı ve istenenin kaybedilmesi);
◾ 6. Zâhid ve Gelincik (acele etmenin âfeti ve zararları);
◾ 7. Fare ve Kedi (metin olma, tedbir alma ve düşmanların belâsından hileyle kurtulma);
◾ 8. Melik ve Kuş Fenze (kin sahiplerinden kaçınmak ve bunların dalkavukluğuna güvenmemek);
◾ 9. Aslan ve Çakal (hükümdarların en iyi sıfatı ve güçlülerin en güzel özelliği olan affetmenin fazileti);
◾ 10. Dişi Aslan, Okçu ve Çakal (davranışların aynı muameleyle karşılık bulması);
Tayyar Altıkulaç'ın hatıratından alıntılar okumak için tıklayın