Arama
Kerbela mersiyeleri
1344 sene evvel meydana gelen Kerbela vakası, tüm Müslümanları hüzne boğan, İslam tarihinin en elim olaylarından biridir. Yüzyıllar boyu kanayan bir yara, sönmeyen bir ateş ve bugün dahi canlı olan bu olay karşısında Müslümanlar, üzüntülerini farklı yollarla dile getirdiler. Bu yolların başında da edebiyat gelir. Şairler Kerbela'yı şiirlere taşımış ve "Kerbela Mersiyesi" adı verilen bir edebi tür ortaya çıkmıştır.
"Ser-dâde-i bançer-i şehadet
Tâ key gam-ı haclet-i şehîdân
Min-ba'd olayım o şuha kurbân"
Fehîm-i Kadîm
(X) Fehîm-i Kadîm kimdir❓
(X) 1647'de vefat eden divan şairi. İleri derece Arapça ve Farsça bilen Fehîm, şiirde hızlıca yol kat eder. Kudüs, Mekke, Medine, Edirne ve Mısır'da bulunan şair, bir dönem kâtiplik de yapar.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
Fehîm-i Kadîm, Evliya Çelebi'nin yakın arkadaşıdır. 17-18 yaşlarında bir divana sahip olan Fehîm, anlaşıldığı üzere kısa bir yaşam sürmüştür.
📌 Genç yaşta vefat eden Fehîm, maiyetinde bulunduğu Paşalar sebebiyle Osmanlı topraklarında epeyce dolaşır. Bu gezintiden oldukça etkilenen genç şair, ""Ser-dâde-i bançer-i şehadet / Tâ key gam-ı haclet-i şehîdân / Min-ba'd olayım o şuha kurbân" mısraları ile Hz. Hüseyin'i (RA) anarak şiirini taçlandırır.
(X) Az bilinen divan şairlerinden beyitler okumak için tıklayın
"Kerbelâya döndürüp İstanbulı hasm-ı pelid
Han Selîmi bir alay kavm-i Yezîd itdi şehîd"
Aynî
(X) Aynî kimdir❓
(X) 1766-1837 yılları arasında yaşayan divan şairi. Aslen Antepli olan şair, şiire geç başlamıştır. İstanbul'a yerleşerek bir edebi muhite dâhil olan Aynî, zamanla iyi bir şair haline gelir.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Aynî'yi dönem şairlerinden farklı kılan özelliği, edebiyatımızda nadir görülen bir manzum sözlük yazmasıdır.
📌 Aynî'nin şiirinde Kerbela mersiyelerinin farklı veçhesini görüyoruz. Hz. Hüseyin'in (RA) şehit edildiği dönem başta olan Yezid b. Muaviye'nin adı İslam coğrafyasında zalim kelimesi ile eşdeğer kullanılmaya başlanır. Zamanla yezid, kötü ve aşağılık bir anlama dönüşür. Şair, "Han Selîmi bir alay kavm-i Yezîd itdi şehîd" dizesinde şehit edilen III. Selim'e atıf yapar.
"Buyırmışdur dâhi bir kez Hüseyn benden Hüseynden ben
Bunı seven sever Hakkı pes anı sevdiler evtâd"
Yazıcıoğlu Muhammed
(X) Yazıcıoğlu Muhammed kimdir❓
(X) 1451'de vefat eden şair. Çanakkaleli olan Yazıcıoğlu, iyi bir tahsil görerek İslami ilimlerde ihtisas sahibi oldu.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Yazıcıoğlu Muhammed "Muhammediyye" adlı eseriyle Osmanlı kültür yaşamında yüzyıllar boyunca ciddi bir yer tutmuştur.
📌 Yazıcıoğlu Muhammed şairlikten önce büyük bir âlimdir. Yazdığı beyitleri ilmi bir birikimden geçirerek yazar. Yazıcıoğlu'nun, "Hüseyn benden Hüseynden ben" dizesi Kerbela faciasının büyüklüğünü gösterir. Tirmizi ve İbn Mace'de geçen bu hadis-i şerifi şiire yediren Yazıcıoğlu, Olaya en kısa ve çarpıcı zaviyeden bakıyor.
"Ey pâdişâh-ı zümre-i merdân yâ Hüseyn
Vey server-i gürûh-ı şehîdan yâ Hüseyn"
Hayretî
(X) Hayretî kimdir❓
(X) 1534'te vefat eden divan şairi. Yenice, İstanbul, Belgrad ve Üsküp arasında gezgin bir hayat süren Hayretî, gözlemlerini şiirlerine aksettirir.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Hayâli, Usûli, Garîbî ile arkadaşlık ilişkisinde olan Hayretî şiirini daima diri tutmasını bilmiştir.
📌 Hayatının çoğunu Balkan topraklarında geçiren Hayretî'nin şiirlerinde bir Kerbela mersiyesine tesadüf etmek, Balkanlardaki İslam kültürünü göstermesi bakımından çok önemlidir. Devrinde baş eğmeyen bir şair olarak tanınan Hayretî, "Ey pâdişâh-ı zümre-i merdân yâ Hüseyn" dizesi ile Ehl-i beyte olan bakışını gösterir.
"Muhammed Alinin çeşmi çırağı
Erenler yolunun gülşeni bağı
Ciğerler pâresi gönül durağı
Gözlerimin nûru İmam Hüseyin"
Pir Sultan Abdal
(X) Pir Sultan Abdal kimdir❓
(X) Asıl adı Haydar olmakla birlikte 16. yüzyılda yaşadığı bilinir. Kaynaklarda hakkında fazla bilgi bulunmayan şairin şiirleri, halk tarafından söylenerek sonraki kuşaklara geçer.
(X) 🔍 Bilgi Notu:
(X) Şiirlerinde Şii etkisi sezilen Pir Sultan Abdal, idam edilmiştir.
📌 Ehl-i beyt sevgisi birçok şair tarafından şiirlerde işlenen, öne çıkan bir konudur. Pir Sultan Abdal da itikadi olarak şii olmasından ötürü şiirlerinde Ehl-i beyt sevgisini ziyadesiyle öne çıkarır. Pir Sultan Abdal, "Erenler yolunun gülşeni bağı / Ciğerler pâresi gönül durağı" dizeleri ile Hz. Hüseyin'e (RA) olan sevgisini dile getirir.