Marshall G. S. Hodgson'dan 25 alıntı ile Dünya Tarihini Yeniden Düşünmek

İslam medeniyetinin araştırılması, neredeyse kaçınılmaz bir biçimde, Avrupa tarihinin yeniden ele alınmasını ve değerlendirmesini gerektirir. Beş büyük medeniyetin dördü Asyalıdır. Avrupalılar ve deniz aşırı akrabalarının tamamı dünya nüfusunun ancak yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır. Biz Avrupalılar yeryüzünün geri kalanının efendiliğini yapmaktayız. Bu duruma diğer uluslar epeydir itiraz ediyorlar ve itirazları muhtemelen artacaktır. Artık dünyadaki yegâne halk olmadığımız gerçeğine uyanmanın zamanı değil mi? Kuzey Amerika'daki en yaygın haritalar ABD'yi, bir kara parçasını ikiye bölmek pahasına olsa bile, yüksek bir konumda göstermektedir. Batı Avrupalılar gerçek anlamda, ancak Yüksek Orta Çağ'da uygarlığın çekirdek alanlarının yaratıcı düzeyine yükselmeye başlamıştır. Haçlı Seferleri'nin başarında sözgelimi tıbbi ve kimyevi teknoloji alanında gerek Yunanlılar, gerekse Araplarla karşılaştırıldığında hâlâ kaba ve cahil idiler. İslam, Batı'nın kendisini tanımladığı büyük ölçüde daha zengin ve daha başarılı bir ötekidir. Sanayi Devrimi ilk burada baş gösterdi diye bir Avrupa tarihi anlayışı İngiltere tarihine indirgenemezse, dünya tarihi de sanayileşmenin ilk kez buradan yayılması hasebiyle Batı tarihine indirgenemez. İslam medeniyetinin araştırılması, neredeyse kaçınılmaz bir biçimde, Avrupa tarihinin yeniden ele alınmasını ve değerlendirilmesini gerektirir. 'Dünya tarihi' kavramı daha ziyade Amerikalı tarihçiler tarafından geliştirildi. Afro-Avrasya medeniyet bölgesinin bütünü, ortaya çıkabilecek daha genel ve daha temel tarihi meseleleri cevaplamada yeterli genişlikte çerçeve sunabilecek tek alandır. Yakın zamanların genel tarihleri Çin'e bir yahut iki bölüm ayırırken, zamanlarının kalanını Avrupa'ya hasretmektedirler. Zihin her zaman hâlihazırda mümkün olanın sınırlarını yoklar. Göklere çıkartılan Roma bile, sadece buğday yönünden değil, hocaları ve modelleri yönünden de Mısır ve Doğu Akdeniz'e bağlıydı. Gerçekte Hindistan'ın Haydarabat eyaletinden daha küçük olan İngiltere, Mercator projeksiyonunda, bu bölgenin büyüklüğünden neredeyse üç kat daha büyük görünür. Avrupa, Sanayi Devrimi'nden bu yana, Çin'i, Çin'in Avrupa'yı etkilediğinden daha fazla etkilemiştir. Kabul! Fakat sadece egemen gücü göz önüne alarak, tahakküm altındakini göz ardı ederek doğru bir dünya resmine sahip olacak mıyız? Bölgelerarası ticaret, teferruat itibariyle birbirinden bağımsız olsa da, neredeyse eş zamanlı olarak Avrupa ve Çin'de para kullanılmaya başlanmıştı. İslam iki yüzyıllık Moğol boyunduruğu altında gerileme ve kültürel keşmekeşe tahammül ederken, Batı Avrupa modernliğin doğumuna sebebiyet verecek bir dizi dönüşüm geçirmekteydi. İnsanlık, anlamlı olmaya ilişkin her tür beşerî araştırma ve incelemenin yegâne hakiki makul alanıdır. Fakat hakikat ve özgürlüğün olası göstergeleri bilim ve teknolojiden ibaret değildir. Bunlar daha ziyade, Modern Batı'nın üstünlüğünü doğrulamak için iyi seçilmiş neredeyse açıkça tekniksel bir kriter sunar. Kültürel bir geleneğin doğasını tartışırken gördüğümüz üzere, oldukça 'ilkel' bir toplumda bile kültürel gelenekler canlı ve diri kalabilmek için sürekli gelişme içinde olmak zorundadır. Yakın zamanlara kadar tarihçilerin tarih algısı kendi dünyalarıyla sınırlı ve önyargılarla doluydu. Bir kimsenin çıkıp, bize gerçek bir dünya tarihi, kendimiz hakkında bir perspektif, medeniyetimizi ve zamanımızı içine yerleştireceğimiz çarpıtılmamış bir dünya tarihi yazmayı üstlenmesi yönündeki esas umudum bakidir. Bizim 'Doğulu' yahut 'Şark'a özgü' sözcüklerini kullanmamızdan daha saçma bir şey var mıdır? Cezayir ve Rusya'dan Cava ve Japonya'ya kadar her şeyi -bir başka deyişle neredeyse Avrupa'ya ait olmayan her şeyi- bu sözcüklerle vasıflandırıyoruz. Avrupa ve Amerikan merkezci tarih anlayışlarından uzak durmak dünya tarihçileri için ayırıcı vasıf haline geldi. Batılılar dünyanın geri kalan kısmı hakkında daha fazla malumata sahip olsalar da, Batı dışındaki toplumlar hakkındaki değerlendirmeleri yüzeysel ve üstten bakar tarzdaydı.

Marshall G. S. Hodgson'dan 25 alıntı ile Dünya Tarihini Yeniden Düşünmek

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Rahman’ın has kulları

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

PODCAST I İsrail'i kuran karanlık aile

Sincan değil Doğu Türkistan

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

İsmet Özel'in Başyapıtı: Üç Mesele I Kitap Dedektifi

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

Tarihi güzellikleriyle kendisine hayran bırakan Osmanlı şehri: Mostar

Çağımızın ilginç hastalığı: Paris Sendromu

Arama

Marshall G. S. Hodgson'dan 25 alıntı ile Dünya Tarihini Yeniden Düşünmek