Arama
Mehmet Akif'in derslerinde işlediği şiirler
İstiklal şairi Mehmet Akif, hayatının çeşitli dönemlerinde muallimlik yaptı. Verdiği edebiyat dersleri ile birçok talebenin ufkunu açtı. Öğrencileri arasında Reşat Nuri Güntekin, Falih Rıfkı Atay, Ruşen Eşref Ünaydın, Celaleddin Ökten gibi isimler yer alıyordu. Derslerinde kendi şiirlerini okumasa da birçok şairden istifade edip, anlattığı konuları onların dizeleriyle örneklendirdi. Gelin, Mehmet Akif'in derslerinde işlediği şiirlere daha yakından bakalım.
📌 En uzun muallimlik yaptığı okul Darülfünun idi. 21 Kasım 1908'den 1914 yılına kadar edebiyat-ı Osmaniye müderrisliği yaptı.
📌 Öğrencileri arasında Reşat Nuri Güntekin, Falih Rıfkı Atay, Ruşen Eşref Ünaydın, M. Zekai Konpara, Ali Hulusi, Celaleddin Ökten, Muhsin Ertuğrul gibi isimler yer alırdı.
📌 Derslerinde kendi şiirlerini okumasa da çeşitli şairlerin dizeleriyle anlattığı konuları pekiştirdi.
Gelin derslerinde sözü geçen şiirlere daha yakından bakalım👇
➡ Mehmet Akif, aruz ve türleri dersinde kafiye bahsini işlerken anlattıklarına şiirlerle örneklendirdi. Bunlardan biri Şeyhülislam Yahya Efendi ile Nefi'nin birbirleri için yazdıkları dizelerdi:
Şeyhülislam Yahya Efendi'nin Nef'i için söylediği dizeler:
Şimdi hayli sühan-verân içre
Yokdurur Nef'i gibi bir şair
Sözleri Seb'a-i Muallaka'dır
İmrü'ü-Kays kendidür kafir
Nefi'nin cevabı:
Bana kafir demiş Müftî Efendi
Tutalım ben ona diyem Müselman
Varıldıkda yarın ruz-ı cezaya
İkimiz de çıkarız anda yalan
*Sühan-verân: Düzgün konuşanlar
Müselman: Müslüman
Ruz-ı ceza: Mahşer günü
➡ Akif'in nazım türleri dersinde gazel bahsinde Fuzuli'den söz eder. Döneminde artık rağbet görmeyen bu şiir türünün en önde gelen temsilcisi olduğunu söyler.
📚 Fuzuli'nin "Öyle sermestem ki" ile başlayan gazelini örnek verir:
Öyle sermestem ki idrâk etmezem dünyâ nedir?
Ben kimem, sâki olan kimdir, mey ü sahbâ nedir?
Gerçi cânândan dil-i şeydâ için kâm isterem
Sorsa canân bilmezem kâm-ı dil-i şeydâ nedir?
Hikmet-i dünyâ vü mâ-fîhâ bilen 'ârif değil
'Ârif oldur bilmeye dünyâ vü mâ-fîhâ nedir?
*Cânân: Sevgili
Mâ-fîhâ: Dünya için olan her şey
➡ Edebiyat-ı Osmaniye'nin konularından biri de vuzuhtur. Mehmet Akif bu bahsi, fikrin açık olması ve zihinde kolay anlaşılabilmesi olarak açıklar. Örnek olarak edib-i muazzam olarak bahsettiği Namık Kemal'in dörtlüğünü verir:
Yara nişandır tenine erlerin
Mevt ise son rütbesidir 'askerlerin
Altı da bir, üstü de birdir yerin
Arş yiğitler, vatan imdadına!
*Mevt: Ölüm
➡ Tezat, şiirlerde oldukça çok kullanılan sanatlardan biridir. Mehmet Akif, Abdülhak Hamid'in Sahra şiirinden aldığı bölümlerde medeniyet ile bedeviliğin tezat olarak gösterilmesiyle bu bahsi açıklar.
Bir zamanlar karargahım idi
Bedeviler gibi beyâbânlar
Buna mucib de iştibâhım idi:
Nasıl imrâr-ı vakt eder anlar
Belde halkında görmedim hayfâ
Gördüğüm ünsü ehl-i vahşette
Bedeviler sükûn u râhatta
Sürdüğü da'ima ganemle safâ
*Beyâbân: Çöl, sahrâ
İştibâh: Şüphe etme, şüphelenme
Hayfâ: Yazık