Mehmet Emin Yurdakul’un Küçük Vatandaşları: Çocuklar
Servet-i Fünun şiirinin zirve dönemlerinde halkın içinden bir ses doğdu. Cephedeki askerler tarafından şiirleri okunan, gençlere millet olmanın gereklerini anlattığı eserleriyle yıllar sonra da yaşayan bu ses Mehmet Emin Yurdakul'du. O, şiirini sanat için değil milletine hizmet için yazdı ve başarılı da oldu. Muhatapları yalnızca gençler ve yetişkinler değildi. Usta kalem, çocukları da unutmamış, onlar için "Küçük Vatandaşlarım'a" ithaflı şiirler yazmıştı.
Giriş Tarihi: 16.01.2023
08:52
Güncelleme Tarihi: 16.01.2023
10:50
◾ Şairin "Küçük Vatandaşlarım'a" ithaflı ilk şiiri "Alil" dir. Bu şiirde iki gözü kör ve dilenmek zorunda olan bir çocuk üzerinden kendi çocuğuna öğüt veren baba görünür. Çocuğuna kendi koşulları için şükretmesini öğütleyen baba *alil çocuk için üzülür.
Alil
Küçük Vatandaşlarım'a
"Baba oğul bir kaldırım üzerinden, Sert buzları çiğneyerek giderlerken, Baktılar ki bir tali'siz küçük sefil, Yavrucağın iki gözü birden alil, Dileniyor! ….
"Yavrum yavrum, gözlerinin kadrini bil; Bir insana görmek lutfu az şey değil; Şu hayata işte böyle alil doğmak, ak ne acı bir felaket sayılacak!"
Bilgi Notu:
Alil illet kökünden gelir, illetli, hastalık sahibi anlamına gelir.
◾ "Küçük Vatandaşlar'a" ithaf edilen ikinci şiir Baba Bucağı'dır. Bir dedenin gözünden anlatılan şiirde çocuklar için ev - aile hayatının önemine dedenin yaşam serüveni üzerinden değinilir. Dede; doğduğu evin kutsallığını, onlar için ahlakın, erdemin ilk kez öğretildiği önemli bir mekan olduğundan bahseder.
Baba Bucağı
"Küçük Vatandaşlarıma
Torunlarım, bu evde bana kundak bağlanmış, Salıncağım, o tatlı ninnilerle sallanmış; Bur'da bana kadinnem ecdâdımı öğretti, Beni hâlis Türk etti. …
Bizde olan ırz, edep bu ocakta saçıldı, Bir mukaddes mekteptir; bu sevimli eviniz; Siz burayı bir rahle önü gibi seviniz."
Mehmet Emin Yurdakul, Baba Bucağı
Çanakkale Savaşı'na giden 'Edebiyat Heyeti'
◾ Şairin bu ithafla yazdığı üçüncü şiir Anneciğim 'dir. Ailenin mihenk taşı olan anneye olan sevgi ve minneti bir çocuğun dilinden anlatan şair, annenin çocuk için yaptığı fedakârlıklardan bahseder.
◾ Çocuk farkındalığı yüksek ve merhametle yetiştirilmiş olduğunu her koşulda belli eder.
Anneciğim Küçük Vatandaşlarım'a
"Anneciğim bir gece kan uykuya dalmamış, Beni nâzik kolları üzerinde uyutmuş; Ben uyurken korkudan hızlı nefes almamış, Benim için zavallı her rahatı unutmuş. Ben anneme acırım, onu üzmem, ağlatmam. Hâlâ beni her akşam pencerede gözetler, Ben mektepten gelince bana candan sarılır; Ben gülersem, gözleri tatlı tatlı gülümser; Ben mahzunca durursam, yüreciği yarılır. Ben anneme acırım, onu üzmem, ağlatmam."
Mehmet Emin Yurdakul, Anneciğim
◾ Şairin küçük vatandaşlar için yazdığı dördüncü şiiri "Sabah"tır . Doğmuş bir günün güzelliğini, sabah rutinleri üzerinden ve şükrü öğütleyerek kaleme aldığı bu şiir, şairin dil ve tema bakımından yazdığı en güzel dizelere sahiptir. İnsanların kalkıp işlerine başladığı bu saatler, okul çocukları için teşvik edici olmalıdır. Ana teması da budur. Çocuk şiirlerinin genelinde okul temasını vurgulayan Mehmet Emin Yurdakul, çocukların okumasını çok önemser.
Sabah Küçük Vatandaşlarım'a
"Sabah söktü: Çil horozun, "Kalk!" diyor, Yeşil kırlar penbe nûra boyandı; Yavru kuşlar yuvalarda uyandı; Kuzucuklar otlamağa gidiyor: Yavrucuğum, sen de artık kalk, uyan!...
Bu saatte bak her yerde gayret var; Kimi insan sapanını sürükler, Kimi insan ocağını körükler; Herkes işe kendisini hazırlar: Yavrucuğum, sen de derse hazırlan!..."
Mehmet Emin Yurdakul, Sabah
Ediplerin gözünden Mehmet Akif
◾ Küçük vatandaşlar için yazılmış beşinci şiirin ismi ise Sofra Başı'dır . Zaten şiirlerin genelinde ev hayatına vurgu vardır, Sofra Başı da bunu destekler niteliktedir.
◾ Bu şiir, ev ve aile hayatında en önemli zaman dilimlerinden olan aileyi bir araya toplayan yemek saatlerini konu alır. Sofra başı güzel duygularla tasvir edilirken çocuğa bu anlar ve ortam için şükür fikri aşılanır.
Sofra Başı Küçük Vatandaşlarım'a
"Ben burada düğün gibi zevk bulurum; Cıvıldayan kuşlar gibi şen olurum:
…
Ben burada her lokmamı tatlı yerim; Allâh'ımın verdiğine şükr eylerim."
Mehmet Emin Yurdakul, Sofra Başı