Arama
Mevlana'nın insanlığa yüzyıllardır yol gösteren 5 eseri
Hayatını ilahi aşka adayan, Batı dünyasının Rumi'si ve tasavvufta Mevlevi yolunun öncüsü Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin bugün doğum yıl dönümü... İnsanlığa katkı olarak sunduğu eserlerinden bilhassa Mesnevi, bugüne kadar Farsça orijinalinin yanı sıra başta Türkçe, İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Arapça olmak üzere 26 dilde yayımlandı. Öğretilerinde tüm dünyaya "gel" çağrısı yapan ve insanlığa yüzyıllardır yol gösteren Mevlana'nın diğer eserleri nelerdi?
Eserin içeriği
📚Mesnevi, Mevlana'nın en olgun dönemi olan hayatının son on beş yılında yazılmış çok değerli bir eserdir. Mevlana Müzesi'nde sergilenen eser, 6 cilt ve 25,619 beyitten oluşur.
📚Mesnevi aslında Doğu edebiyatında kullanılan, mısraları kendi arasında kafiyeli, uzun manzum eserleri ihtiva eden bir edebi türdür. Harname, Leyla ile Mecnun, Hüsn ü Aşk mesnevi türüne örnek teşkil eder. Mevlana eserine özel bir isim koymadığı ve kitap içerisinde eserden mesnevi olarak söz ettiği için eser Mesnevi olarak anılmıştır.
📚13. yüzyılda yazılan Mesnevi, birbirine bağlı hikâyelerden oluşan alegorik bir anlatıma sahiptir. Alegorik anlatım, bir fikrin, davranışın veya eylemin sembollerle anlatılmasına denir. Mevlana tasavvufi düşüncesini halka aktarırken salt düşünceler yığınıyla insanların karşısına geçmemiş, insanlığın kadim geleneği "tahkiye"yle düşüncelerini aktarmıştır. Bu durum eserini dikkat çekici, her yaşa ve her çağa hitap edebilecek bir konuma taşımıştır.
📌Daha öncesinde de söz konusu edildiği gibi Hüsâmeddin Çelebi, Mevlânâ'nın Mesnevî'yi yazdırırken hiçbir kitaba müracaat etmediğini, eline kalem almadığını, medresede, Ilgın kaplıcalarında, Konya hamamında, Meram'da aklına ne geldiyse söylediğini, kendisinin de bunları hemen zapt ettiğini, hatta yazmaya yetişemediğini söyler. Mevlana'nın kimi zaman gece gündüz hiç durmadan konuşurken kimi zaman da aylarca sustuğunu ifade eder.
Mesnevinin önemi nedir?
📚Mesnevi, tasavvufi düşüncenin temelini oluşturan ilkeler üzerine kuruludur. Hikâyelerde konunun temel unsurlarını insanın fiil, tecrübe ve müşahedeleri oluşturur. Hikayelerde hakiki fâilin Allah olduğu, cebir-irade söz konusu edildiğinde insanın Allah'ın isim, sıfat ve fiillerinden ibaret ilâhî hakikatlerin zuhuru için bir mazhar sayıldığı, hayır-şer bağlamında hayrın mutlak, şerrin nisbî olduğu hükmü sık sık vurgulanır. İnsanlara mutlak hakikatin bilgisini semboller üzerinden vermesi yönüyle oldukça önemlidir.
📚Aynı zamanda Mevlânâ tarafından bizzat söylendiği için, Mesnevî'nin ilk on sekiz beytine Mevlevîler büyük bir ehemmiyet verirler.
📚Mesnevi, bugüne kadar Farsça orijinalinin yanı sıra başta Türkçe, İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Arapça olmak üzere 26 dilde yayımlanmıştır.
Eserin en eski nüshası
Dünya kütüphanelerinde çok sayıda yazma nüshası bulunan Mesnevi'nin Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi'ndeki Veledî yazması en eski Mesnevî nüshası kabul edilir. Bu nüsha Mevlânâ'nın vefatından beş yıl sonra tamamlanmıştır.
Mesneviye günümüzde nasıl ulaşabiliriz?
Mesnevi'nin ilk tam Türkçe manzum tercümesi XVIII. yüzyılda Süleyman Nahîfî tarafından yapılmıştır. Âmil Çelebioğlu bu çeviriyi sadeleştirerek metni ve Mesnevî'nin Bulak baskısının tıpkıbasımıyla birlikte yayımlamıştır. Mesnevi'yi incelemek ve satın almak için tıklayınız.
"Bu neyi dinle, nasıl şikâyet ediyor?
Ayrılıklardan hikâyet ediyor."
Eserin içeriği
📚Eser, Mevlânâ'nın vaaz ve sohbetlerinde yaptığı konuşmalardan oluşmaktadır. Mevlânâ'nın yedi meclisinin, yedi va'zının yazılmasından meydana gelmiştir... Yedi meclisinde de vaaza, cümleleri seci'li bir hutbeyle başlamaktadır. Hutbede, Allah'ın kudreti, peygamberimiz, ashabından ve muhacirlerden bahsetmektedir. Eser meclis adı verilen bölümlerden oluşmaktadır. Eserde duâ mâhiyetinde olan münâcâta geçildikten sonra bir hadîsle vaaza başlanır.
📚Eserin sonlarına doğru I. ve II. Meclislerde olduğu gibi Besmele, uzun uzadıya, dînî târihten olaylar anılarak canlı bir tarzda şerh edilmekte, en sonunda, Allâh'a hamdedilerek, Hz. Peygamber'e ve soyuna, sahâbesine salavât verilerek vaaz son bulmaktadır.
Eserin önemi nedir?
📚Bu konuşmalarda konuyla ilgili âyet ve hadislerin açıklanmasının yanı sıra Senâî, Attâr gibi şairlerin şiirlerine, Mesnevî'de anlatılan bazı hikâyelere ve Dîvân-ı Kebîr'den şiirlere de yer verilmesi eserin ayırt edici özelliklerindendir.
Günümüzde esere nasıl ulaşabiliriz?
📚Eserin en eski nüshası Konya Mevlana Müzesi'ndedir. Feridun Nafiz Uzluk tarafından Üsküdar Hacı Selim Ağa Kütüphanesi'ndeki 1386 tarihli nüshası esas alınarak iki defa neşredilmiştir. Abdülbaki Gölpınarlı Konya nüshasını esas alıp eseri Türkçe'ye çevirmiştir. Mecalis-i Seba'yı incelemek ve satın almak için tıklayınız
Ey katre, uyan; bu bağa, bu yakınlığa aldanma ki birçok katreler bu bağa aldandılar da denizi aramaktan vazgeçtiler.