Arama
Bir dava adamı: Necip Fazıl Kısakürek
Türk düşünce hayatında fikirleri ve eserleriyle derin izler bırakan büyük şair Necip Fazıl Kısakürek, yaşamı boyunca çok sayıda esere imza attı. "Kaldırımlar", "Çile", "Reis Bey" ve "Bir Adam Yaratmak"ın da aralarında bulunduğu yüze yakın eseri kültür dünyamıza kazandıran şair, Türk edebiyat tarihinde Baki'den sonra ikinci "Sultanu'ş Şuara" ünvanına sahipti. Şiir, roman, deneme, oyun yazarlığı yapan ve "Üstad" olarak anılan Kısakürek, yazdıkları ile uzun yıllar farklı kuşaklara etki etti.
"Çocukken gün battı mı, bir köşede ağlardım; nihayet döne döne aynı noktaya vardım."
"Ölecek miyim, tam da söyleyecek çağımda, söylenmedik cümlenin hasreti dudağımda."
🔹🔹
◼ Necip Fazıl hayata olan bakış açısının tamamen değişmesiyle edebi içeriklerinin temalarını da değiştirdi. Yazı ve şiirlerinde bireyin yalnızlığı, ölüm, özlem gibi konuları işlerken yeni bakış açısıyla tasavvufi konuları merkeze almaya başladı. Şiiri "Allah'ı arama yolunda" bir uğraş olarak görmeye başladı. Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Sıtkı Tarancı gibi isimlerin şairliğinde etkili oldu. Fakat bir süre sonra şiirden uzaklaştı. Garip Akımı'nın çıkmasıyla da şiir yazmayı iyice bıraktı.
◼ Yedi güzel adamın fikirlerinin oluşmasında en etkili isim Necip Fazıl'dı. Üstadlar sadece yazıları ve eserleriyle değil yetiştirdikleri insanlarla da anıldı. Necip Fazıl da kendi bilgilerini 7 güzel adam olarak anılan Cahit Zarifoğlu, Mehmet Akif İnan, Erdem Bayazıt, Rasim Özdenören, Ali Kutlay, Nuri Pakdil ve Alâeddin Özdenören'e aktardı. Bugün yedi güzel adamdan bahsedebiliyorsak bunun en büyük sebebi Necip Fazıl'dı.
◼Üstad Necip Fazıl 7 güzel adamın meyvesini hayattayken gördü ve onlardan bi yazsında şu şekilde bahsetti:
"Bizimkiler! Fikirde, sanatta, politikada ve aksiyonda onları kısa bir muayeneden geçirelim. Aralarında oluşlarını büyük Doğu'ya bağlayabileceğimiz fikir adamı ve sanatçılar; Nuri Pakdil, Sezai Karakoç, Mehmet Akif İnan, Erdem Beyazıt, Rasim Özdenören…" Üstadın takdimi ile yedi güzel adam fikir adamı ve sanatçıdır ve bu adamlar bu payeyi aldıklarında 40 yaşlarındaydı.
"Sonunda 'eyvah' diyeceğin şeylere, başında 'eyvallah' deme. Pişman ol fakat pişman ölme."
"Af var diye işlenen suçtan vicdan burkulur; affı sigortalayan hayâsızdan korkulur…"
🔹🔹
◼ Yahya Kemal, Harp Okulunda Necip Fazıl'ın tarih hocalığını yaptı. Necip Fazıl'ın anlattığına göre Yahya Kemal bir dönem boyunca öğrencilerine sadece Lösid destanını okuttu. Necip Fazıl o günleri şöyle yad etti:
"Ağzı köpürerek büyük bir vecdle anlattığı bu destanda tam ayağını üzengiye atıp eyere sıçramak üzereyken boru çalar, Yahya Kemal askerce olmasına çalıştığı bir temennah çakarak sınıftan kaçarcasına çıkar ve öbür derste 'Nerede kalmıştık' diye sorup 'Lösid ayağını üzengiye atıyordu' cevabını alınca hikayesine yine öncesinden başlayarak ve hep aynı noktada, Lösid ayağını üzengiye atarken fırlayıp giderdi. İstikameti de Büyükada…"
"Yalnızım diye üzülmüyorum çünkü biliyorum, yalnız insanın ihanet edeni de olmaz…"
🔹🔹
◼Necip Fazıl'ın ilk şiirleri 1922'de Yeni Mecmua Dergisi'nde yayımlandı. İlerleyen zamanlarda farklı dergilerde de şiirleri yayımlanan edebiyatçı kendine ait Ağaç ve Büyük Doğu isimli dergileri çıkarmaya başladı. Beyoğlu Ağa Camii'nde vaaz veren Abdülhakim Arvasi ile tanışması hayatının dönüm noktası oldu. Bu noktadan sonra tüm düşünce dünyası değişti ve hayatına yeni bir yön verdi. Yazılarında ve şiirlerinde de içerik olarak büyük değişimler yaşandı. İlk eserleri yalnızlık, aşk, felsefe, yaşam gibi temaları işlerken yeni döneminde bu konulara daha çok İslami açıdan yaklaşmaya başladı.
◼İlk döneminde Kaldırımlar, Otel Odası, Gel, Geçen Dakikalarım gibi bireysel şiirleriyle tüm Türkiye'de tanındı. İki döneminde de materyalist dünya görüşüne karşı mistik konuları benimsedi ve "gizem" onun için önemli bir unsur oldu. İçeriklerinde duygu ve düşüncelerini harmanlayıp bir kalıba uyarak onları sanat kaygısıyla dillendirdi. Kulağa hoş gelen lirik yapısını eserlerinde okuyucuya hissettirdi.
◼ Yapısal olarak şiirlerinde hece ölçüsünü başarılı bir şekilde kullandı. Türk Edebiyatında 7+7 hece ölçüsünü en iyi kullanan şairdi. Şiirlerini biçim bakımından kusursuz şekilde ve sağlam bir anlatım tekniği ile yazdı.
"Kökünü beğenmeyen dal ve dalını beğenmeyen meyve olgunlaşmadan çürür."
🔹🔹
◼ Şiirlerinde kafiye kullanmayı pek tercih etmedi. Güçlü bir teknikle ve temiz bir dille şiir yazan Necip Fazıl, anlatış biçimi açısından çok fazla taklit edildi.
◼ Şiirin içyapısıyla dış yapısının birbirine uyumlu olması gerektiği düşüncesinden ilerledi. Duygularını sıradanlıktan uzak bir şekilde yansıttı ve değişik benzetmeler kullanarak şiirinin renkli kalmasını sağladı. Aynı zamanda anlaşılmayan motifler ve gerçek üstü birtakım varlıklara yer vererek okuyucuda merak uyandırdı.
◼ Örümcek Ağı isimli ilk şiir kitabını 1925 yılında yayımladı. 1962'de yayımladığı Çile kitabı ise halk arasında ün kazanmasını sağladı. Türk edebiyatında kendi poetikasını oluşturmuş bir isim olarak anıldı. Poetikasıyla Türk şiirini, fikirleriyle de Türk kültür ve düşünce dünyasını etkilemiş önemli bir şairdir.
◼ Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin önemli isimlerinden olan Necip Fazıl, roman, tiyatro, hikaye gibi türlerde edebi eserler verdi. Felsefeye olan ilgisi sebebiyle şiirlerinde daha mistik bir anlayış benimsedi. İçeriklerinde genellikle arayışta olan insanı anlattı. İnsan ve tasavvuf temalarını benimseyen Neci Fazıl'ın şiirlerine ve sözlerine birlikte bakalım…
Beklenen
Ne hasta bekler sabahı,
Ne taze ölüyü mezar.
Ne de şeytan, bir günahı,
Seni beklediğim kadar.
Canım İstanbul
Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar;
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.
İçimde tüten bir şey; hava, renk, eda, iklim;
O benim, zaman, mekan aşıp geçmiş sevgilim.