Arama
Necip Fazıl Kısakürek'in ilk şiirlerini yayınlama macerası
Edebiyatımızın Baki'den sonra ikinci "Sultanu'ş Şuara" unvanına sahip olan Necip Fazıl Kısakürek, fikirleri ve eserleriyle derin izler bıraktı. Yunus Emre'den, Fuzuli'den, Yahya Kemal Beyatlı'dan miras aldığı edebiyata boyut atlattı. Kaldırımlar şairi, en çok şiirleriyle üne kavuşsa da hem Büyük Doğu idealiyle hem de fikir hayatımıza kazandırdıklarıyla hafızalarımıza kazındı. Peki, Necip Fazıl ilk şiirlerini nasıl yayınladı?
📌Kısakürek, mahalle mektebinde başladığı öğrenimine, Fransız Papaz, Amerikan Koleji ve Rehber-i İttihad okullarında devam etti. İlkokulu Heybeliada Numune Mektebi'nde tamamlayan şair, 1916'da Yahya Kemal, Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Ahmet Hamdi Akseki'nin de öğretmenlik yaptığı Mekteb-i Fünun-u Bahriye-i Şahane'ye (Deniz Harp Okulu) girdi. Çok sevdiği dedesini kaybetmesi üzerine kaleme aldığı "Büyükbabamın Ölümü" başlıklı yazısıyla edebiyat öğretmeninin dikkatini çekti.
▶ Necip Fazıl, şiir yazmaya başladığı okulu Bahriye Mektebi'ndeki edebiyat hocasıyla yaşadığı anıyı şöyle anlatır:
"O zamanın ütopyasına göre harp kazanıldıktan sonra bize geçecek olan Fransız donanmasının zırhlılarında vazife görmeye ve prenseslerin ellerinden öpmeye namzet zabitler sıfatıyla yetiştirildiğimiz, bu şartlara göre seçilip alındığımız, herkes saman ekmeği yerken nefis sofralara oturtulduğumuz, müzikle yemek yediğimiz, saraylara mahsus muaşeret edepleri içinde yoğrulduğumuz, böyleyken disiplinlerin en yakıcısı içinde kavrulduğumuz, memleketin en namlı hocalarına malik bulunduğumuz ve tatile üç ayda bir çıktığımız Bahriye Mektebi...
Şiire orada başladım. Vesilesi şiir kitabımın başında yazılı... Bizden, hayatımızın en çarpıcı vakasına dair birer vazife isteyen edebiyat muallimine "Büyükbabamın ölümü" isimli bir nesir verdim, onun taşkın takdirlerini kazandım ve sonra şiire başladım. Derken edebiyat muallimimizin eline bir de şiir sıkıştırınca onun şu hitabına çarptım: " Yo! Artık çizmeyi aşıyorsun! Bu yaştaki çocuk şairliğe kalkamaz! Bekle, sabret!
Zavallı hocam; altı yedi sene sonra bana bir lokantada rastlayacak ve ismi yeni çıkmaya başlayan şair talebesinden, yıllardır yazı yazdığı halde bir türlü tanınamamış mahzun edebiyat hocası sıfatıyla özür dileyecektir."
📌 Öğrencilik yıllarında şiirle ilgilenmeye başlayan Kısakürek, "Nihal" isminde haftalık bir dergi çıkarmaya başladı. Bahriye Mektebi'nde Necip Fazıl'ın tarih hocası Yahya Kemal'di. Necip Fazıl'ın anlattığına göre Yahya Kemal, bir yıl içinde yalnızca "Lösid" destanını okuttu. Necip Fazıl o günleri şöyle yâd eder:
"Ağzı köpürerek büyük bir vecdle anlattığı bu destanda, (Lösid) tam ayağını üzengiye atıp eyere sıçramak üzereyken boru çalar, Yahya Kemal askerce olmasına çalıştığı bir temennah çakarak sınıftan kaçarcasına çıkar ve öbür derste, 'Nerede kalmıştık' diye sorup 'Lösid ayağını üzengiye atıyordu' cevabını alınca hikâyesine yine öncesinden başlayarak ve hep aynı noktada, (Lösid) ayağını üzengiye atarken fırlayıp giderdi. İstikameti de Büyükada..."
📌 Kısakürek, Lord Byron, Oscar Wilde, Shakespeare'in de aralarında bulunduğu önemli Batılı yazarların eserlerini orijinal dilinde okudu.
▶ Usta edebiyatçı, 1921'de Ahmet Haşim, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Faruk Nafiz, Ahmed Kudsi gibi edebiyatçılarla tanıştığı Darülfünun Edebiyat Medresesi Felsefe Bölümü'ne girdi. İlk şiirleri, Ziya Gökalp'in kurduğu, Yakup Kadri ve arkadaşlarının çıkardığı Yeni Mecmua dergisinde yayımlandı.
📌Necip Fazıl, Darülfünun'da okuduğu yıllarda gündüzleri felsefe ve edebiyat okur, akşamları ise Ok Meydanı'nda gezintiye çıkardı. Ok Meydanı'nda karşılaştığı manzara Fazıl için ilham kaynağı oluyordu. İlk şiirlerinden biri, posta yoluyla gönderdiği gazetenin edebi ilavesinde çıktı.
▶ İsmini gazetenin sayfasında gördüğünde yaşadığı heyecanı şöyle anlatır:
"İsmimi matbaa harfleriyle şiirimin altında görünce, sandım ki dünya- âlem o ânda gazeteye eğilmiş beni okumakta... Elimde gazete, çarşıdan eve doğru yürürken, nargilesini çeken kasap, esneyen bakkal, sırıtan manav ve şunun bunun, yanıma koşup: "Tebrik ederiz Necip Fazıl Bey! İşte şöhrete kavuştunuz!" dememelerinden âdeta hayretteydim."
📌 Necip Fazıl, ilk gençlik yıllarında Yakup Kadri'yi kendisine yakın görür, eserlerini günlerce okurdu. Darülfünun'da okurken bir gün, yazarla tanışıp ona kendi şiirlerini vermeye gitti. Onun İkdam gazetesine gitmesi, Ahmet Haşim, Yahya Kemâl, Halide Edip gibi isimlerle beraber anılmasını sağladı.
Yakup Kadri'ye verdiği şiir edebiyat dünyasında büyük yankı uyandırdı. Her ne kadar Necip Fazıl, yazdığı ilk şiirlerini beğenmeyip acemice bulsa da Ahmet Haşim "Çocuk! Bu sesi nerede buldun sen?" demekten kendini alamadı.
Necip Fazıl, Yakup Kadri ile tanışmasını ve Yeni Mecmua'da yayınlanan ilk şiirini anılarında şöyle anlatır:
"Bir gün "İkdam" gazetesine gidip Yakup Kadri'yi gördüm. Henüz Anadolu'ya geçmemiş ve Ankara'ya taşınmamıştır. "İkdam" gazetesinde "Tahlil ve Terkip" başlığı altında yazılar kaleme almaktadır.
Yakup Kadri, üslûbu ve "Edebiyat-ı Cedide" budalalarına nispetle zengin dünyasıyla, Bahriye Mektebi'nden beri ruhumu çekenlerden... Hususiyle onun "Erenlerin Bağından" isimli nesirlerine günlerce abandığım olmuştu. Bir gün de onun için edebiyat muallimimiz, tasavvufçu İbrahim Aşkî Bey: "Erenlerin bağına girmiş ama üzümünü yiyememiş..." demişti, kaydetmiştim.
Bugün, üzümünü yiyememek şöyle dursun, erenlerin bağına girmiş olmasını da kabul edemeyeceğim, bu kabuk üstü derin adam, o zamanlar bana, kalem ve fikir haysiyetinin ve iç murakabeye sahip muharririn ta kendisi gibi görünmüştü. Sahte büyüleri çözülüp, çehrelerinin olanca sığlık ve kabalığıyla meydana çıkan ve bütün sihrini kendinden değil, bizim ruh püskürtümüzden aldığı belli olan kadın misaline denk, Yakup Kadri, benim gözümde, boyaları dökülmüş bir ahşap maddedir..."