Arama
Necip Fazıl'ın "vaaz kürsüsü": Tiyatro
Edebiyatımızda şairliğiyle şöhret bulan üstad Necip Fazıl Kısakürek'in şiirden hemen sonra en çok iştigal ettiği tür tiyatroydu. Tiyatroyu güzel sanatlar arasında bir zirve kabul eden Necip Fazıl, birçok oyun kaleme aldı. Üstad geniş kitlelere sesini duyurabilmek için tiyatroyu daha elverişli bir tür olarak gördü. Peki, Bir Adam Yaratmak piyesi seyirci ve sanat camiası tarafından büyük bir ilgiyle karşılanmışken üstad neden tiyatro yazmaya on beş yıl ara verdi? İşte tüm detaylarıyla Necip Fazıl için "vaaz kürsüsü" olan tiyatro…
Necip Fazıl Kısakürek'in tiyatrolarını besleyen kaynaklar genel olarak tarihi konular, halk edebiyatımız ve Batı tiyatrosuydu. Necip Fazıl'ın konusunu Türk tarihinden alan tiyatroları Tohum, Künye, Kanlı Sarık, Abdülhamid Han ve Mukaddes Emanet'ti. Necip Fazıl tiyatroları türküler, masallar, Yunus Emre ve İbrahim Ethem gibi mutasavvıfların hayatlarıyla Türk halk edebiyatından; Shakespeare, Ibsen, Strindberg ve Maeterlinck'ten gelen etkilerle de Batı tiyatrosundan izler taşıyordu.
Necip Fazıl'ın ilk eseri olan Tohum; Muhsin Ertuğrul'un beğenilerine rağmen seyirci tarafından yeterince ilgi görmüş bir oyun değildi. Bu eser, Necip Fazıl'ın hayatında dönüm noktası sayılabilecek bir hadise olan; Abdülhakim Arvasi ile tanışmasından bir sene sonra yayımlandı.
Bu tanışıklık Necip Fazıl'ın şahsi ve sanat hayatında büyük değişiklikler meydana getirmiş ve sanatçı, sanatını artık dini-mistik bir çerçevede inşa etmeye başladı. Tohum tarihi piyes kategorisinde değerlendirilecek bir eser olsa da Necip Fazıl'ın fikirsel hayatındaki ilk dönüşümün izlerini taşıyordu.
Tohum kitabını incelemek ve satın almak için tıklayınız
Tohum'un gösteriminden bir süre sonra (1938)'de Bir Adam Yaratmak İstanbul Şehir tiyatrosunda sergilendi. Bir Adam Yaratmak ilk oyunun aksine seyirci ve tiyatro camiası tarafından büyük bir ilgiyle karşılandı. 1938'de neşredilen oyun aynı yıl Şehir tiyatrolarında Muhsin Ertuğrul tarafından sahnelendi.
Bir Adam Yaratmak kitabını incelemek ve satın almak için tıklayınız
"Bu eserimi bugüne kadar vücuda getirdiğim eserler içinde en bağlı eser biliyor ve öylece bildirmek istiyorum. Ona olan zaafım, üstünde fazla konuşmamı yasak ediyor."
Necip Fazıl için bu eserin mahiyeti farklıydı. Piyes ayrıca içerdiği felsefi ve psikolojik derinlik, muhtevadaki zenginlik açısından Türk tiyatrosuna da yeni bir soluk getirmişti.
Necip Fazıl bu eserini "geçirdiğim büyük ruh çilesinin sahne destanı" olarak tarif etti. Sanatçı eserinin amacını ise "Ve istedim ki, vesile dayanağını maddi harekette bulan bu eser, ruhi harekette de öylesine bir irtifaa çıksın ki, seyirciyi fizik bir acıya sürüklesin" şeklinde belirtti. Bu sebeple eserdeki hakim temaları; Ölüm, yaşam, kader, vehim, iç sıkıntıları, hakikati arama, yalnızlık ve varoluşsal problemler oluşturdu.
Necip Fazıl'ın tiyatroları içinde başyapıt, şüphesiz Bir Adam Yaratmak'tı. Eser, tüm özellikleriyle türünün iyi örnekleri arasında sayılıyordu.