Arama
On yedinci yüzyıl biliminin İstanbul'daki temel kitabı: El-Fevaidü'l-Hakkaniyye
Şirvani'nin büyük emeği El-Fevaidu'l-Hakaniyye, on yedinci yüzyılda İstanbul'da dönemin bilim ve düşünce hayatını yansıtan telif bir eser olması bakımından önemlidir. El-Fevaidü'l-Hakkaniyye, 2019 Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Yılı Armağanı olarak ilk defa tahkik edilen Arapça metni ve çevirisi ile birlikte yayımlandı. Sizler için bilim dünyasının bu nadide eserini inceledik.
Muhammed Emin İbn Sadreddin Şirvanî, kesin bilgi olmamakla beraber Şirvan'da dünyaya geldi. Zamanında Mollazade diye meşhur olan Muhammed Emin, naklî ve aklî ilimlerin bir kısmını âlim olan babası Sadreddin efendiden aldı. Bunun yanı sıra kelam, tefsir ve astronomi alanındaki bilgisiyle temayüz eden Molla Hüseyin Halhalî'den başta kelam ve mantık olmak üzere birçok ders okudu.
Yaşadığı Şirvan bölgesinin Safevîlerin ele geçmesiyle Sünni çevresinde huzursuzluklar yaşanmaya başlamıştı. Şirvanî bu durumu fitne ve mihne dalgası olarak adlandırmaktaydı. Memleketinden göç etme mecburiyetinde kalan Şirvanî, önce Haleb'e sonra da Diyarbakır'a göç etti; oranın beylerbeyi olan Nasuh Paşa onu kendine muallim tayin etti. Diyarbakır'da iken Şafiilikten Hanefi mezhebine geçtiği ifade edilen Şirvanî, Hüsrev Paşa Medresinde müderrislik görevinde bulundu.
Hac vazifesi için Mekke'ye; Nasuh Paşa'nın sadrazam olmasıyla 1020/1611 yılında İstanbul'a gitti 1021/1612 yılında İstanbul'da sahn müderrisi oldu. Bir yıl sonra da Edirne Selimiye medresesine tayin edildi. 1024/1625 yılında Halep kadılığına getirilen Şirvanî aynı yıl Mekke payesi ile emekli oldu; iki yıl sonra da Sultan Birinci Ahmet adına yaptırılan Daru'l-Hadîs'e hoca tayin edildi. İstanbul kadılığı emekliliği ile ödüllendirildi.
Derslerini üç yüzden fazla talebenin rağbet ettiği ve kazaskerlerin dahi derslerini dinlemeye özen gösterdiği Şirvanî 1036/1626 tarihinde Üsküdar'da vefat etti. Mehmet Süreyya, Şirvanî'nin neslinden birçok molla ve kazaskerin yetiştiğini ve onların Mektubîzade ve Kassamzade şeklinde günümüze kadar geldiğini haber vermektedir.
Haşiye Ala Tefsiri'l-Beyzavi
Tefsiru Sureti Yasin
Tefsiru Sureti'l-Fetih
Tefsiru Sureti'l-İhlas
İ'rabu Ayeti'l-Kürsi
Tefsiru Ayeti'l-Kürsi
Haşiye Ala Cüz'i'n-Nebe'i Min Tefsiri'l-Beyzavi
Resail
Şerhu Hadisi "İza katele ahadukum fe'lyectenibi'lveche"
Şerhu Kavaidi'l-Akaid li'l-Gazali
Risale fi Ma'rifeti'l-Mebdei ve'l-Mead
Nebzetun Mine'l-Hakaik ve Zübdetun Mine'd-Dekaik
Risale Fi Mes'eleti'l-İman
Haşiye Ala Dibaceti Şerhi'd-Devvanî li'l-Akaid
Tercümanu'l-Ümem
Risale fi İşkali Kevni "Vahdehu" Fi La İlahe İlllallahu Vahdehu La Şerike Leh
Şerhu Ala Ciheti'l-Vahdeti li'l-Fenarî
Haşiye Ala Haşiyeti'l-Halhali Ale't-Tehzib
Haşiye Ala Haşiyeti'l-Hüsamkati Ala İsaguci
Haşiye Ala Haşiyeti's-Suğra li's-Seyyid
Talika Ala Haşiyeti's-Seyyid Ale'ş-Şemsiyye
Haşiye Ale'l-Mutavvel
Şerhu Risaleti li'l-Halli Mes'eleti'd-Daireti'l-Hindiyye
Şerhu'l-Beyteyni'l-Meşhureteyn "Ayneyni ayneyni"
Risale fi'l-İbade
El-Fevaidu'l-Hakaniyye